ย่ำไปในดงเพลง : What Did You Learn In School Today ? เพลง‘สรรเสริญ’ระบบการศึกษา : โดย เขบ็ดหัวโต
สัปดาห์สองสัปดาห์ที่ผ่านมา อ่านข่าว “พิสดาร” ในแวดวงการศึกษาไทย
แล้วก็ไพล่คิดไปถึงเพลงอยู่สองเพลง
เพลงแรกเพลงไทย ต้นฉบับขับร้องโดย คุณวงจันทร์ ไพโรจน์
“แม่พิมพ์ของชาติ” ที่ท่อนขึ้นต้นติดปากติดหูคนมานานว่า
“แสงเรืองๆ ที่ส่องประเทืองอยู่ทั่วแดนไทย”
นั่นล่ะครับ
เผอิญว่าที่มาและประวัติของเพลงต้องไปค้นกันเยอะหน่อย กลัวจะส่งต้นฉบับไม่ทัน
เลยหันไปคว้าเพลงนี้มาแทน
What Did You Learn In School Today?
เพลงนี้คนแต่งคือคุณ Tom Paxton ยอดนักร้องนักแต่งเพลงโฟล์กอเมริกันวัย 93
ปู่ Tom แต่งเพลงนี้และอัดเสียงจำหน่ายเอาไว้ตั้งแต่ปี 1964
ก็ประสบความสำเร็จพอสมควร แต่ไม่โด่งดังอะไรมากนัก
จนอีกไม่กี่เดือนต่อมา เพื่อนรุ่นพี่ในวงการเพลงคันทรีคือปู่ Pete Seeger (1919-2014) มาติดต่อขอเพลงไปอัดแผ่น
เพลงนี้ถึงโด่งดังขึ้นมาในวงกว้าง
อันที่จริงปู่ Pete นี่ก็เป็นยอดนักดนตรี นักร้อง และนักแต่งเพลงเพื่อชีวิตคนหนึ่งเหมือนกันนะครับ
ผลงานเพลงโฟล์ก-เพลงคันทรีที่ติดหูคนฟังมาถึงปัจจุบันก็อย่าง
If I Had A Hammer, Where Have All The Flowers Gone, Turn! Turn! Turn! และ Goodnight Irene
ยุคก่อนหน้านี้ก็ขับร้องเพลง “ปลดแอก” อย่าง Which Side Are You On? ที่สนับสนุนการลุกขึ้นมาประท้วงของคนงานเหมืองถ่านหิน ที่มาทวงสิทธิอันพึงมีพึงได้ในการครองชีพ
และร่วมแต่งเพลงที่เป็นสัญลักษณ์ของการต่อสู้เพื่อความยุติธรรมในยุค 60 อย่าง We Shall Overcome ด้วย
What Did You Learn In School Today? นี่ถึงจะไม่ได้แต่งเอง
แต่ปู่ Pete แกสวม “วิญญาณขบถ” เข้าไปได้เต็มร้อย
เนื้อหาของเพลงกระแทกเข้าใส่ระบบการศึกษาในโรงเรียนก็จริง
แต่แวะแอบเข้าไปจิกกัด “ความโสโครก” ของระบบอื่นๆ ในสังคมด้วย
ไม่ว่าจะการเมือง ขบวนการยุติธรรม นโยบายสงคราม
โดยมีระบบการศึกษารองรับ และ “ครอบงำ” ให้เด็กทั้งหลายโตขึ้นมาเป็น “พลเมืองดีย์”
ที่เชื่อฟัง “ผู้มีอำนาจ” ทั้งหลาย ไม่ว่าจะครู นักการเมือง ตำรวจ ทหาร ฯลฯ
คือตั้งใจจิกกัดกันตรงๆ กระตุกให้ตั้งสติคิด และตั้งคำถามเอากับระบบทั้งหลาย
อย่างนี้ไม่เรียก “ขบถ” จะให้เรียกอะไรได้
นั่นคือเพลงสะท้อนบรรยากาศสังคมและการศึกษาอเมริกันเมื่อเกือบ 60 ปีที่แล้ว
แต่หลายอย่างพอเทียบกับเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นในโรงเรียนเมืองไทยปัจจุบันแล้ว
ขนลุก!
และชวนให้ตั้งคำถามว่า ระบบการศึกษาแบบเราๆ จะผลิตเยาวชนให้เป็นสมาชิกของชาติแบบไหน
ถ้านักเรียนยังต้องเรียนตำรา “บิดเบือน” ประวัติศาสตร์
ถ้าปฏิรูปการศึกษาแปลว่าเพิ่มตำแหน่งและอำนาจให้ส่วนกลาง
ถ้าครูยัง “หัวสี่เหลี่ยม” และนิยมใช้อำนาจในการจัดการนักเรียน ตั้งแต่หวดฟาดไปจนถึงกล้อนผม
หรือดึงกางเกงใน (เพื่อสนองความสะใจและรสนิยมส่วนตัว)
ฯลฯ
ถามจริงๆ ว่า ระบบการศึกษาแบบนี้จะสร้างสรรค์อะไรขึ้นมาได้
คราวนี้เลยขออนุญาตลงเนื้อเพลงนี้ให้ครบ
จะได้ดูเปรียบเทียบกันให้ชัดๆ
ว่าระบบไหนน่าห่วงกว่ากัน
What did you learn in school today
Dear little boy of mine?
What did you learn in school today
Dear little boy of mine?
I learned that Washington never told a lie
I learned that soldiers seldom die
I learned that everybody’s free
And that’s what the teacher said to me
That’s what I learned in school today
That’s what I learned in school
What did you learn in school today
Dear little boy of mine?
What did you learn in school today
Dear little boy of mine?
I learned that policemen are my friends
I learned that justice never ends
I learned that murderers die for their crimes
Even if we make a mistake sometimes
And that’s what I learned in school today
That’s what I learned in school
What did you learn in school today
Dear little boy of mine?
What did you learn in school today
Dear little boy of mine?
I learned our country must be strong
It’s always right and never wrong
Our leaders are the finest men
And we elect them again and again
And that’s what I learned in school today
That’s what I learned in school
What did you learn in school today
Dear little boy of mine?
What did you learn in school today
Dear little boy of mine?
I learned that war is not so bad
I learned about the great ones we have had
We fought in Germany and in France
And someday I might get my chance
And that’s what I learned in school today
That’s what I learned in school
…
What Did You Learn In School Today? – Pete Seeger
https://youtu.be/tHI5NIlD6aU
