นักกฎหมายระบุราคานำเข้าโมเดอร์นาต้องเปิดเผย อ้างสัญญาต้องอยู่ภายใต้กฎหมาย แนะร้อง กก.วินิจฉัยฯข้อมูลข่าวสารสั่งเปิดได้ ชี้ ใครสั่งการฉีดไขว้วัคซีน หากเกิดอันตรายรับผิดแพ่ง–อาญา ผู้สนับสนุนโดนด้วย
เมื่อวันที่ 14 กรกฎาคม แหล่งข่าวนักวิชาการด้านกฎหมาย เปิดเผยว่า ตามที่กองประชาสัมพันธ์ องค์การเภสัชกรรม เผยแพร่แถลงการณ์ ลงวันที่ 12 กรกฎาคม 2564 ว่า ไม่สามารถเปิดเผยราคานำเข้าวัคซีนโมเดอร์นาได้ เนื่องจากเป็นข้อตกลงที่ได้มีการกำหนดเป็นเงื่อนไขไว้ในการเจรจาซื้อขาย ที่ไม่ให้ทั้ง 2 ฝ่ายเปิดราคาของคู่ค้าได้นั้น แถลงการณ์ของกองประชาสัมพันธ์ องค์การเภสัชกรรม ดังกล่าว ที่ว่าไม่สามารถเปิดเผยราคานำเข้าวัคซีนโมเดอร์นาได้ น่าจะคลาดเคลื่อนจากข้อกฎหมาย ด้วยเหตุผลว่า
1. องค์การเภสัชกรรม เป็นหน่วยงานของรัฐ ตามนิยามใน พ.ร.บ.ข้อมูลข่าวสารของราชการ พ.ศ.2540 มาตรา 4 จึงต้องอยู่ภายใต้บังคับของ พ.ร.บ.ข้อมูลข่าวสารของราชการฯ ประกอบกับประกาศคณะกรรมการข้อมูลข่าวสารของราชการ ลงวันที่ 24 พฤษภาคม 2561 เรื่อง กำหนดให้สัญญาที่ได้มีการอนุมัติสั่งซื้อหรือสั่งจ้าง เป็นข้อมูลข่าวสารที่หน่วยงานของรัฐต้องจัดไว้ให้ประชาชนเข้าตรวจดูได้ตาม พ.ร.บ.ข้อมูลข่าวสารของราชการฯ มาตรา 9 วรรค 1(8) ดังนั้น สัญญาซื้อขายวัคซีนระหว่างองค์การเภสัชกรรมกับเอกชนฝ่ายโมเดอร์นา จึงต้องเปิดเผยและจัดไว้ให้ประชาชนเข้าตรวจดูได้
2. องค์การเภสัชกรรมจะอ้างไม่เปิดเผยข้อมูลตามสัญญาซื้อขายวัคซีนโมเดอร์นาได้เฉพาะแต่ที่เป็นข้อมูลข่าวสารตาม พ.ร.บ.ข้อมูลข่าวสารของราชการฯ มาตรา 14 และมาตรา 15 เท่านั้น ซึ่งราคานำเข้าวัคซีนโมเดอร์นาไม่ถือว่าเป็นข้อมูลข่าวสารตามมาตรา 14 และมาตรา 15 ที่ห้ามไม่ให้เปิดเผย และไม่ใช่ข้อมูลข่าวสารที่เป็นความลับทางการค้าตาม พ.ร.บ.ความลับทางการค้า พ.ศ.2545 ที่ห้ามไม่ให้เปิดเผยตาม พ.ร.บ.ข้อมูลข่าวสารของราชการฯ มาตรา 15 วรรค 1(6) เนื่องจากราคานำเข้าวัคซีนโมเดอร์นา ไม่ใช่ข้อมูลการค้าที่เป็นความลับทางการค้าตาม พ.ร.บ.ความลับทางการค้าฯ เช่นเดียวกับ สูตร กรรมวิธีในการผลิต ที่ห้ามเปิดเผย ดังนั้น ราคานำเข้าวัคซีนโมเดอร์นาจึงสามารถเปิดเผยให้ประชาชนทราบได้
องค์การเภสัชกรรมจึงมีหน้าที่ต้องเปิดเผยสัญญาซื้อขายและราคานำเข้าวัคซีนโมเดอร์นาให้ประชาชนทราบและเข้าตรวจดูได้ตาม พ.ร.บ.ข้อมูลข่าวสารของราชการฯ ด้วยเหตุผลดังที่กล่าวไป
ดังนั้น ในเรื่องนี้ ถึงแม้สัญญาจะมีข้อความระบุว่าห้ามเปิดเผยข้อมูลเรื่องราคานำเข้าวัคซีนโมเดอร์นา องค์การเภสัชกรรมก็ยังคงมีหน้าที่ต้องเปิดเผยข้อมูลเรื่องราคานำเข้าวัคซีนอยู่ดี เพราะสัญญาต้องอยู่ภายใต้กฎหมาย คือ พ.ร.บ.ข้อมูลข่าวสารของราชการฯ จะขัดหรือแย้งกับ พ.ร.บ.ข้อมูลข่าวสารของราชการฯ ไม่ได้
หากมีบุคคลใดร้องขอให้องค์การเภสัชกรรมเปิดเผยข้อมูลเรื่องราคานำเข้าวัคซีนโมเดอร์นา แต่องค์การเภสัชกรรมปฏิเสธไม่ยอมเปิดเผย โดยอ้างข้อตกลงตามสัญญาที่ห้ามเปิดเผยราคานำเข้า บุคคลนั้นก็มีสิทธิอุทธรณ์มายังคณะกรรมการวินิจฉัยการเปิดเผยข้อมูลข่าวสารได้
ซึ่งในกรณีนี้ หากพิจารณาแนวคำวินิจฉัยของคณะกรรมการวินิจฉัยการเปิดเผยข้อมูลข่าวสารที่ผ่านๆ มา คณะกรรมการก็จะมีคำสั่งให้องค์การเภสัชกรรมต้องเปิดเผยข้อมูลข่าวสารในเรื่องราคานำเข้าวัคซีนโมเดอร์นาให้ผู้อุทธรณ์ทราบ ถึงแม้สัญญาจะระบุห้ามเปิดเผยข้อมูลเรื่องราคานำเข้าก็ตาม เนื่องจากราคานำเข้าวัคซีนไม่ใช่ข้อมูลข่าวสารตาม พ.ร.บ.ข้อมูลข่าวสารของราชการฯ มาตรา 14 และมาตรา 15 ที่ห้ามเปิดเผยดังที่ได้กล่าวไปแล้ว นอกจากนี้ ถึงแม้ข้อมูลข่าวสารนั้นจะมีข้อกำหนดว่าต้องห้ามมิให้เปิดเผยหรือเป็นข้อมูลข่าวสารลับ ก็ไม่ตัดอำนาจของคณะกรรมการวินิจฉัยการเปิดเผยข้อมูลข่าวสารที่จะมีคำสั่งให้เปิดเผยได้ ทั้งนี้ ตามระเบียบว่าด้วยการรักษาความลับของทางราชการ พ.ศ.2544 ข้อ 24
แหล่งข่าวนักกฎหมายระบุอีกว่า ส่วนกรณีที่มีการเสนอฉีดวัคซีนไขว้กัน (ฉีดไขว้หมายถึง ฉีดซิโนแวคเข็มแรก แล้วฉีดแอสตร้าเซเนก้า เป็นเข็มที่ 2 ไม่เกี่ยวกับการฉีดบูสต์เข็มที่ 3 ด้วยวัคซีนต่างชนิด) ถ้ายังไม่มีหลักฐานทางการแพทย์สนับสนุนที่ชัดเจนและเพียงพอ หากฉีดวัคซีนไขว้ชนิดกันแล้วเกิดอันตราย คนอนุมัติ คนสั่งการและคนสนับสนุน ต้องรับผิด ทั้งทางแพ่ง อาญา แล้วกรณีนี้ ในการเรียกร้องค่าเสียหายทางแพ่งถึงแม้ตาม พ.ร.บ.ความรับผิดทางละเมิดของเจ้าหน้าที่ ผู้เสียหายจะฟ้องเรียกค่าเสียหายโดยตรงจากเจ้าหน้าที่รัฐที่ทำละเมิดไม่ได้ ต้องฟ้องหน่วยงานรัฐก็ตาม
แต่หากพิสูจน์ได้ว่า เป็นการกระทำไปโดยจงใจหรือประมาทเลินเล่ออย่างร้ายแรง เมื่อหน่วยงานรัฐชดใช้ค่าเสียหายให้ผู้เสียหายไปแล้ว หน่วยงานรัฐก็มีสิทธิเรียกค่าเสียหายที่จ่ายไปคืนจากเจ้าหน้าที่รัฐที่ทำละเมิดได้ด้วย
ดังนั้น หากจะให้ฉีดวัคซีนไขว้ต่างยี่ห้อกันควรมีการศึกษาวิจัย โดยมีหลักฐานทางการแพทย์สนับสนุนให้เป็นที่แน่นอนชัดเจนเสียก่อน
