เมื่อสัปดาห์ก่อน ผมมีโอกาสร่วมคณะของกรรมการสภามหาวิทยาลัยขอนแก่น ได้เดินทางจากขอนแก่นไปเวียงจันทน์ ก่อนจะนั่งรถไฟความเร็ว (ไม่ค่อย) สูง ไปเมือง “บ่เต็น” และย้อนกลับมาหลวงพระบาง ได้เรียนรู้จากผู้เชี่ยวชาญและเพื่อนร่วมคณะซึ่งเป็นผู้รู้จริงจากหลากหลายสาขา (นี่แหละคือเสน่ห์ของการเรียนรู้แบบกลุ่ม) มากมายหลายประเด็น จะขอสรุปคร่าวๆ ดังนี้นะครับ
ภูมิภาคชายแดนไทย ลาว จีน เป็นพื้นที่ที่มีความหลากหลายทางวัฒนธรรม เศรษฐกิจ แลtทรัพยากรธรรมชาติ การเชื่อมต่อระหว่างประเทศเหล่านี้มีความสำคัญอย่างยิ่งต่อการพัฒนาภูมิภาค แต่ก็มาพร้อมกับความท้าทายหลายประการที่ต้องได้รับการแก้ไขอย่างเหมาะสม บทความนี้จะสำรวจประเด็นปัญหาข้ามพรมแดนที่สำคัญระหว่างไทย ลาว จีน ที่สำคัญๆ ได้แก่
1.ปัญหาการค้าและการขนส่ง
การค้าชายแดนระหว่างไทย ลาว จีน มักประสบปัญหาความล่าช้า ต้นทุนสูง และอุปสรรคทางกฎหมายที่แตกต่างกัน ระบบศุลกากรที่ไม่สอดคล้องกัน และข้อจำกัดด้านโครงสร้างพื้นฐาน เช่น ถนนและสะพานที่ยังไม่พัฒนาเท่าที่ควร ทำให้การขนส่งสินค้าเป็นไปอย่างยากลำบาก
2.ปัญหาแรงงานข้ามชาติ
การเคลื่อนย้ายแรงงานข้ามชาติระหว่างไทย ลาว จีน เป็นเรื่องปกติ แต่ยังคงมีปัญหาการลักลอบเข้าเมือง การค้ามนุษย์ และการละเมิดสิทธิแรงงาน แรงงานข้ามชาติมักเผชิญกับสภาพการทำงานที่ไม่ปลอดภัย ค่าจ้างต่ำ และการเลือกปฏิบัติ
3.ปัญหาการจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม
การใช้ทรัพยากรธรรมชาติอย่างไม่ยั่งยืน การบุกรุกพื้นที่ป่า และมลพิษข้ามพรมแดน เป็นปัญหาที่ส่งผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมและสุขภาพของประชาชนในภูมิภาค การสร้างเขื่อนและการเปลี่ยนแปลงเส้นทางน้ำ อาจส่งผลกระทบต่อระบบนิเวศและชีวิตความเป็นอยู่ของผู้คน
4.ปัญหายาเสพติดและอาชญากรรมข้ามชาติ
ปัญหายาเสพติดและการก่ออาชญากรรมข้ามชาติ เช่น การค้าอาวุธ การค้ามนุษย์ และการพนันออนไลน์ เป็นภัยคุกคามต่อความมั่นคงและความปลอดภัยของภูมิภาค
5.ปัญหาการแพร่ระบาดของโรค
การแพร่ระบาดของโรคติดต่อ เช่น โควิด-19 เป็นภัยคุกคามที่สำคัญต่อสุขภาพของประชาชนและการพัฒนาเศรษฐกิจของภูมิภาค การเคลื่อนย้ายของประชากรและการค้าชายแดน อาจทำให้การแพร่ระบาดของโรคเป็นไปได้ง่ายขึ้น
6.ปัญหาหมอกควันข้ามพรมแดน
ปัญหาหมอกควันข้ามพรมแดนเป็นปัญหาที่เกิดขึ้นเป็นประจำทุกปี โดยเฉพาะในช่วงฤดูแล้ง สาเหตุหลักมาจากการเผาในที่โล่งเพื่อทำการเกษตร การเผาป่า และกิจกรรมอื่นๆ ที่ก่อให้เกิดมลพิษทางอากาศ หมอกควันเหล่านี้ส่งผลกระทบต่อสุขภาพของประชาชนในภูมิภาค ทำให้เกิดโรคทางเดินหายใจ และยังส่งผลกระทบต่อเศรษฐกิจ เช่น การท่องเที่ยว
7.ปัญหาการซื้อขายไฟฟ้า
ประเทศลาวมีศักยภาพในการผลิตไฟฟ้าพลังน้ำจำนวนมาก และได้มีการส่งออกไฟฟ้าไปยังประเทศเพื่อนบ้าน เช่น ไทย และจีน การซื้อขายไฟฟ้าข้ามพรมแดนเป็นโอกาสทางเศรษฐกิจที่สำคัญสำหรับลาว แต่ก็ต้องมีการบริหารจัดการอย่างเหมาะสม เพื่อให้มั่นใจถึงความมั่นคงทางพลังงานของประเทศ และผลประโยชน์ที่เป็นธรรมสำหรับทุกฝ่าย
ซึ่งควรมีการส่งเสริมความโปร่งใสในการทำสัญญาซื้อขายไฟฟ้า การกำหนดราคาที่เป็นธรรม การสร้างความสมดุลระหว่างการส่งออกไฟฟ้าและการใช้ไฟฟ้าภายในประเทศ และการลงทุนในโครงข่ายส่งไฟฟ้าที่ทันสมัย จะช่วยให้การซื้อขายไฟฟ้าเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพและยั่งยืน
ท้ายสุด แต่ไม่สุดท้ายเลยทีเดียว ผมคิดว่าประเด็นปัญหาข้ามพรมแดนระหว่างไทย ลาว จีน เป็นเรื่องที่ซับซ้อนและมีความท้าทายหลายอย่างเลยทีเดียวซึ่งต้องการความร่วมมือจากทุกภาคส่วน หากมีการแก้ไขปัญหาเหล่านี้ และมีการพัฒนาไปในทางคู่ขนานไปพร้อมกัน จะช่วยสร้างความมั่นคง ความเจริญรุ่งเรืองให้กับภูมิภาคได้ดีทีเลยเดียว โดยเฉพาะการลงทุนในโครงสร้างพื้นฐานที่ยั่งยืนในทุกรูปแบบ ซึ่งจะเป็นกุญแจสำคัญในการพัฒนาภูมิภาคชายแดนไทย ลาว จีน ได้ดีเลยทีเดียว และท้ายที่สุดของบทความนี้
ผมในฐานะกรรมการสภามหาวิทยาลัยขอนแก่น ต้องขอบคุณทางมหาวิทยาลัยขอนแก่นที่ได้จัดกิจกรรมดีๆ สร้างสรรค์ เปิดโลกทัศน์แบบชวนกระตุกต่อมคิด ได้ดีทีเดียว
ดร.ทวารัฐ สูตะบุตร
ผู้อำนวยการสำนักงานบริหารและพัฒนาองค์ความรู้ (องค์การมหาชน) หรือ สบร.
