สุจิตต์ วงษ์เทศ : จลาจลกรุงธนบุรี วีรกรรมบ้านปูน (วังหลัง) กับตระกูลพราหมณ์

บ้านปูนของพระยาสุริยอภัย ปัจจุบันเป็นโรงพยาบาลศิริราชต่อเนื่องตลาดซอยวังหลัง (ภาพจากหนังสือ “สมุดภาพแห่งกรุงเทพมหานคร 222 ปี” จัดทำโดยสำนักผังเมือง กรุงเทพมหานคร พ.ศ. 2547)

ตระกูลพราหมณ์เมืองเพชรบุรี (กลุ่มที่เป็นบรรพชนสุนทรภู่) ใกล้ชิดกรมพระราชวังหลัง แม้ไม่พบหลักฐานตรงๆ แต่น่าจะเทียบได้จากเรื่องราวของตระกูลพราหมณ์เมืองนครศรีธรรมราช ซึ่งเป็นกลุ่มเดียวกัน

ผมได้เค้าจากหนังสือ การเมืองไทย สมัยพระเจ้ากรุงธนบุรี ของ นิธิ เอียวศรีวงศ์ (พิมพ์ครั้งแรก พ.ศ. 2529) จะสรุปย่อมาดังนี้

เมื่อนายทองด้วง (ต่อไปคือ ร.1) เป็นหลวงยกกระบัตร อยู่เมืองราชบุรี (ลุ่มน้ำแม่กลอง) เครือข่ายผู้คนมีอยู่แล้วถึงเมืองเพชรบุรี ต่อเนื่องลงไปเมืองนครศรีธรรมราช โดยดูจากคำบอกเล่าความเป็นมาตระกูลพระยาสีหราชเดโชชัย (ต้นนามสกุล “สุรนันท์”) ซึ่งเป็นตระกูลพราหมณ์เมืองนครศรีธรรมราช (มี 3 คนพี่น้อง) ตั้งแต่ก่อนกรุงแตก พ.ศ. 2310 ขึ้นไปเมืองเพชรบุรี แล้วพำนักนานหลายเพลาอยู่กับหลวงยกกระบัตรเมืองราชบุรี

หลังกรุงแตก ไปซ่องสุมผู้คนอยู่ทางเขาพระฉาย เมืองสระบุรี พี่น้องคนหนึ่งแยกไปคุมกำลังอยู่บ้านวังม่วง ริมแควป่าสัก

Advertisement

ต่อมาเข้ารับราชการกับพระเจ้าตาก สังกัดเจ้าพระยาจักรี (ทองด้วง) เป็นที่ขุนสุร สงคราม หรือรู้จักทั่วไปในชื่อ ขุนสุระ ผู้ก่อกบฏร่วมกับนายบุนนาก บ้านแม่ลา ยึดกรุงธนบุรีให้เจ้าพระยาจักรี (หลังปราบดาภิเษกแล้ว ขุนสุระได้รับเลื่อนบรรดาศักดิ์เป็นที่พระยาสีหราชเดโชชัย)

วีรกรรมบ้านปูน

พระยาสุริยอภัย (ทองอิน เป็นหลาน ร.1) เมื่อจลาจลกรุงธนบุรี ได้รวบรวมกำลังลงจากเมืองนครราชสีมา ตั้งกองควบคุมสถานการณ์อยู่บ้านปูน (สวนมังคุด) เพื่อรอท่าเจ้าพระยาจักรี

[บ้านปูน อยู่ระหว่างวัดอมรินทร์กับสวนมังคุด (มีในพระราชวิจารณ์ของ ร.5) ปัจจุบันเป็นบริเวณโรงพยาบาลศิริราช ต่อเนื่องตลาดซอยวังหลัง]

แต่ถูกล้อมโจมตีโดยกลุ่มพระยาสรรค์ ครั้งนั้นขุนสุระกับนายบุนนาก ร่วมกันยกพรรคพวกสู้รบแก้ไขจับได้พระยาสรรค์ ส่งให้พระยาสุริยอภัยลงโทษ

โดยไม่พบหลักฐานขณะนี้ แต่น่าเชื่อว่าบิดาสุนทรภู่ซึ่งเป็นตระกูลพราหมณ์เมืองเพชรบุรี จะอยู่ในกองกำลังป้องกันบ้านปูนของพระยาสุริยอภัย

เพราะเมื่อได้รับสถาปนาเป็นกรมพระราชวังหลัง ฝ่ายบิดากับมารดาของสุนทรภู่จึงได้รับไว้วางใจอยู่ใกล้ชิดระดับเครือญาติของวังหลัง

QR Code
เกาะติดทุกสถานการณ์จาก Line@matichon ได้ที่นี่
Line Image