ขรรค์ชัย-สุจิตต์ ทอดน่องท่องเที่ยว เล่าเรื่องเมืองพิมาย

ขรรค์ชัย-สุจิตต์ ทอดน่องท่องเที่ยว เดือนสิงหาคม พูดคุยกันเรื่อง “เมืองพิมาย”ถิ่นเดิมบรรพชนกษัตริย์เขมร ผู้สร้างนครวัด-นครธม โดยใช้สถานที่ ณ อุทยานประวัติศาสตร์พิมาย อำเภอพิมาย จังหวัดนครราชสีมา

นายสุจิตต์ วงษ์เทศ เล่าว่า เมืองพิมาย มีความสำคัญอย่างมาก เป็นเมืองใหญ่ระดับรัฐ มีอำนาจเหนือดินแดนลุ่มน้ำมูลตอนบน เป็นรัฐเครือญาติกับอยุธยา กัมพูชา และลาว ไม่เพียงเท่านั้น ยังเป็นถิ่นเดิมของบรรพชนกษัตริย์เขมรที่สร้างนครวัด นครธม กล่าวให้เข้าใจง่ายคือ พิมายเป็นเมืองบรรพชนต้นตระกูลขอม คือ “ราชวงศ์มหิธร”

ที่ตั้งของเมืองพิมายอยู่บนที่ราบสูงโคราช บริเวณชุมทางลำน้ำซึ่งเป็นเส้นทางการคมนาคมภายใน ได้แก่ 1.แม่น้ำมูล เป็นสายหลัก มีต้นน้ำจากทิวเขาใหญ่ 2.ลำตะคอง ที่อำเภอปากช่อง และลำเชิงไกร อำเภอด่านขุนทด นอกจากนี้ ยังมีลำน้ำสาขาอีกหลายสาย

ก่อนเป็นเมืองพิมาย บริเวณดังกล่าวมีชุมชนเก่าแก่เมื่อราว 3,000 ปีมาแล้ว มีหลักฐานทางโบราณคดี อาทิ ภาชนะดินเผาแบบที่เรียกว่า “พิมายดำ” และแบบปากแตร ต่อมา เกิดเมืองพิมายในช่วงหลัง พ.ศ.1000 โดยในช่วงนั้นยังไม่มีการสร้างปราสาทหินพิมาย มีเพียงคูน้ำคันดินรูปวงรี มีการรับพุทธศาสนา และศาสนาพรหมณ์ผ่านทางอ่าวไทยและโตนเลสาปในกัมพูชา มีเมืองร่วมสมัยกันได้แก่ เมืองเสมา เมืองโคตรบูร เวียงตัน และที่สำคัญคือเจนละ ซึ่งเป็นรัฐต้นกำเนิดของประวัติศาสตร์กัมพูชาในลุ่มน้ำชี-มูล ที่จังหวัดยโสธร และอุบลราชธานี ต่อมา หลัง พ.ศ.1600 มีการสร้างเมืองแผนผังสี่เหลี่ยมทับซ้อนลงบนเมืองเดิม ก่อกำแพงด้วยอิฐและหิน มีการสร้างปราสาทหินพิมายตามความเชื่อในพุทธศาสนา ลัทธิมหายาน ประกอบด้วยอาคารหลายหลังในบริเวณเดียวกันในหลากยุคสมัย ปราสาทประธาน จำลองจากเขาพระสุเมรุ

Advertisement

“เมืองพิมายไม่ได้ลอยลงมาจากสวรรค์ แต่สร้างด้วยแรงงานมนุษย์ ไม่ได้สร้างเสร็จในคราวเดียว แต่สร้างต่อเนื่องยาวนานนับพันปี เติบโตขึ้นจากการค้า คนพื้นเมืองดั้งเดิมพูดภาษาตระกูลมอญ-เขมร ชาว-มลายู และอื่นๆ นับถือศาสนาผี ยกย่องผู้หญิงเป็นใหญ่ในพิธีกรรม มีหมาเป็นสัตว์ศักดิ์สิทธิ์ โดยเชื่อว่าเป็นผู้นำทางขวัญคนตายไปเมืองฟ้า กินข้าวเหนียวเป็นอาหารหลัก รวมถึงปลาร้าปลาแดก ต่อมาเมื่อรับศาสนาพุทธ ก็สร้างปราสาทหินพิมายขึ้น ถามว่าเคยมีนักบวชอาศัยอยู่หรือไม่ ยังไม่พบหลักฐานตรงๆ แต่เชื่อว่าต้องมีพระสงฆ์มหายานทำพิธีกรรมของรัฐ ส่วนประชาชนทั่วไปในยุคนั้นเข้าปราสาทหินไม่ได้” นายสุจิตต์กล่าว

นายสุจิตต์กล่าวต่อว่า เมืองแห่งนี้คือถิ่นเดิมของวงศ์มหิธร กษัตริย์เขมร เป็นส่วนหนึ่งของต้นวัฒนธรรมขอมราวหลัง พ.ศ.1500 ซึ่งแพร่กระจายอย่างกว้างขวางต่อไปถึงละโว้ และอโยธยา โดยในยุคที่มีการสร้างปราสาทหินพิมายแล้วนั้น มีคนที่พูดภาษาตระกูลไต-ไท แต่ยังไม่ได้เรียกตัวเองว่า “คนไทย” ผู้สร้างปราสาทหินพิมายมีหลายกลุ่ม สืบลูกหลานเหลนจนถึงช่วงหลัง พ.ศ.2000 จึงเรียกตัวเองว่า คนไทย

นายสุจิตต์กล่าวว่า เมืองพิมายลดความสำคัญลงในช่วงหลัง พ.ศ.1900 เมื่อรัฐอยุธยาขยายอำนาจควบคุมลุ่มน้ำมูล จากนั้นสถาปนาเมืองนครราชสีมาในช่วงหลัง พ.ศ.2000 สำเนียงหลวงอยุธยา ต่อมาเป็น “สำเนียงโคราช” เพลงโคราช ก็คือเพลงฉ่อยที่เล่นกันในลุ่มน้ำเจ้าพระยาทางภาคกลาง

นายสุจิตต์ยังกล่าวอีกว่า พื้นที่บริเวณที่เป็นเมืองพิมายไม่เคยร้าง มีคนอยู่อาศัยตลอดมา และไม่เคยถูกเผาอย่างที่มักเข้าใจกัน

ติดตาม ทอดน่องท่องเที่ยว เดือนกันยายน

QR Code
เกาะติดทุกสถานการณ์จาก Line@matichon ได้ที่นี่
Line Image