ที่มา | หน้าประชาชื่น มติชนรายวัน 23 พ.ย.60 |
---|---|
ผู้เขียน | พนิดา สงวนเสรีวานิช |
เริ่มมองเห็นภาพกันชัดเจนขึ้นทุกขณะ นับตั้งแต่ธนาคารสีม่วงชิงนำร่องเปิดตัวโมบายแอพพลิเคชั่นให้ลูกค้าได้ทดลองประสบการณ์ชำระเงินผ่านการสแกนคิวอาร์โค้ด ขานรับนโยบายภาครัฐร่วมขับเคลื่อนยุทธศาสตร์ เนชั่นแนล อี-เพย์เมนต์
ล่าสุด ไม่เพียงแค่การเปิดตัว “แม่มณี มันนี่ โซลูชั่น” นางกวักยุคดิจิทัล พร้อมพรีเซ็นเตอร์ ใหม่-ดาวิกา โฮร์เน่ ทางด้านนครชัยแอร์ก็ร่วมด้วยช่วยกัน เปิดให้ผู้โดยสารสามารถชำระเงินผ่านคิวอาร์โค้ดเช่นกัน โดยเริ่มคิกออฟตั้งแต่วันที่ 15 พฤศจิกายนที่ผ่านมา
ขณะที่บรรดากูรู นักการตลาด ต่างยืนยันว่า “สังคมไร้เงินสด” ในไทยมาแน่ และภายในกลางปีหน้าเป็นอย่างช้าน่าจะได้เห็นการออกแคมเปญขับเคี่ยวแย่งลูกค้ากันอย่างดุเดือด ซึ่งเป็นไปตามนโยบายของภาครัฐที่ต้องการกระตุ้นเศรษฐกิจ ที่มีการรับรองว่าปีหน้าขยายตัวร้อยละ 4-5 แน่นอน
ซึ่งหนึ่งในหลายๆ ประเทศที่ก้าวเข้าสู่สังคมไร้เงินสดอย่างเห็นได้ชัดคือจีน
มังกรอย่างไรยังคงเป็นมังกร
“การเดินทางเปิดดวงตาให้กับนักเขียน และการเดินทางก็เปิดดวงตาให้กับนักข่าว”
ประโยคข้างต้นจำได้ขึ้นใจ เป็นประโยคที่อาจารย์วรศักดิ์ มหัทธโนบล ผู้อำนวยการศูนย์จีนศึกษา สถาบันเอเชียศึกษา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย บอกเมื่อครั้งได้ร่วมทริปไปพิชิตด่านซานไห่กวน จัดโดยอาศรมสยาม-จีนวิทยา เมื่อกลางปีที่ผ่านมา
เป็นความจริงที่ว่า การเดินทางไม่ว่าจะใกล้-ไกลแค่ไหน ล้วนได้ประโยชน์ทั้งสิ้น เช่น การเดินทางไปเยือนกรุงปักกิ่ง ประเทศสาธารณรัฐประชาชนจีนในครั้งนี้
จีนได้ชื่อว่าเป็นประเทศหลังม่านไม้ไผ่ ปิดประเทศไปกว่า 20 ปี ป้องกันการโถมถั่งของกระแสวัฒนธรรมใหม่ๆ จากโลกภายนอก มาวันนี้จีนไม่เพียงไม่ได้เป็นเมืองหลังเขาแต่อย่างใด ตรงกันข้าม จีนยังคงเป็นมังกรที่โลกตะวันตกยังต้องกริ่งเกรง
ภายใต้การบริหารแบบเบ็ดเสร็จ โดยให้ความสำคัญกับเศรษฐกิจทุนนิยมเสรี ทำให้การดำเนินการทุกอย่างสามารถจัดการได้สะดวกดาย
หนึ่งในความเปลี่ยนแปลงที่เห็นได้ชัดเจน นอกจากความทันสมัยของอาคารบ้านเรือน การบริการครบครันสำหรับนักท่องเที่ยวที่กำลังเป็นกระแสฮอตฮิตอยู่ ณ ปัจจุบันในเมืองไทย คือการเป็นสังคมไร้เงินสด (เกือบจะ) สมบูรณ์
คนปักกิ่งในวันนี้แทบไม่ต้องพกเงินสดกันแล้ว แค่มีสมาร์ทโฟน 1 เครื่องก็เพียงพอแล้ว สามารถจับจ่ายซื้อของซื้อบริการได้หมด และไม่จำเป็นต้องเป็นตระกูล “ไอ” เพราะมีให้เลือกทั้งเสี่ยวมี่ หัวเว่ย ออปโป้ ฯลฯ ฟังก์ชั่นครบ ในราคาเบาๆ
ประจักษ์พยานหนึ่งคือ อาคารไอ-สตูดิโอ ที่หัวมุมถนนหวางฝูจิ่ง ถนนคนเดินที่นักท่องเที่ยวทุกคนต้องมา แม้ดูยิ่งใหญ่อลังการ ในวันเปิดตัวข่าวว่าคึกคักพอสมควร แต่วันนี้แทบจะร้างไร้ผู้คน
บนโลกใบใหม่ ไม่ขยับเท่ากับถอยหลัง
ในช่วงเวลาของการเริ่มต้น อะไรก็ต้องใช้เวลา จีนก็เช่นกัน
การจะผลักดันให้เข้าสู่สังคมไร้เงินสดใช้เวลาอยู่นานปี โดยมีภาคเอกชนเป็นหัวเรี่ยวหัวแรงสำคัญ อย่างเทนเซนต์ โฮลดิ้ง ผู้พัฒนาแอพพลิเคชั่น “วีแชต” ซึ่งเริ่มต้นจากการแจกอั่งเปาให้กับพนักงานผ่านแอพพลิเคชั่นบนมือถือครั้งแรกในปี 2556 แต่ก็ยังไม่ประสบความสำเร็จเท่าที่ควร กระทั่งเริ่มส่งเสริมการตลาดโดยให้ลูกค้าได้มีส่วนร่วมลุ้นรับอั่งเปาด้วย เป็นต้น รวมทั้งอาลีเพย์ ที่ถือกำเนิดขึ้นเพื่อเอื้อต่อการทำธุรกรรมบนเว็บไซต์อีคอมเมิร์ซเถาเป่า ตั้งแต่ 4 ปีก่อนหน้า
ปัจจุบันประชากรจีนส่วนใหญ่ใช้สมาร์ทโฟนซื้อสินค้าแทบทุกอย่าง ตัวเลขล่าสุดเมื่อปี 2560 คิดเป็นมูลค่าราว 5.53 ล้านล้านดอลลาร์
ข้อดีของการเป็นสังคมไร้เงินสด คือความสะดวก ปลอดภัย ไม่จำเป็นต้องพกเงินสดให้ยุ่งยาก และหมดปัญหาเรื่องของเงินทอน ที่สำคัญคือ ไม่ต้องเสี่ยงกรณีของธนบัตรปลอม
“ถ้าลืมมือถือไว้ที่ไหน ไม่ต้องห่วง ไม่หายแน่นอน เพราะเอาไปก็ทำอะไรไม่ได้ เนื่องจากซิมโทรศัพท์ทุกเครื่องขึ้นทะเบียนไว้หมด ตำรวจสามารถตามรอยได้ ทำให้เรื่องอาชญากรรมน้อยลง” ฟ้า มัคคุเทศก์ประจำทริป เล่าให้ฟัง
สำรวจ ‘หวางฝูจิ่ง’ ที่ใครๆ ก็ต้องไป
นครปักกิ่ง นอกจากจะเป็นเมืองที่ต้องปักธงสำหรับคนที่ชมชอบเชิงประวัติศาสตร์ อารยธรรมโบราณ มีเรื่องราวให้เรียนรู้ให้ศึกษา มีสิ่งให้ดูให้ชมมากมาย อย่างพระราชวังต้องห้าม ที่ทุกตารางนิ้วของพื้นที่มีเรื่องเล่า รวมไปถึงต้นไม้ทุกต้น ตำแหน่งของฮวงจุ้ย สัตว์สัญลักษณ์ เรียกว่าวันเดียวเที่ยวไม่อิ่ม
เหนืออื่นใด คือเสน่ห์เล็กๆ น้อยๆ รายทางที่พาให้การท่องปักกิ่งเต็มไปด้วยความประทับใจ
หนึ่งในสถานที่ที่เป็นสีสันดึงดูดนักท่องเที่ยวให้เข้ามาเยี่ยมชมในทุกค่ำคืนคือ “ถนนหวางฝูจิ่ง” ตั้งอยู่ทางทิศตะวันออกของจัตุรัสเทียนอันเหมินในกรุงปักกิ่ง มีความยาว 180 เมตร เป็นถนนสายเก่าแก่ มีประวัติกว่า 700 ปี
“หวางฝูจิ่ง” เป็นถนนคนเดินแบบวันสต๊อปช้อปปิ้ง จะเอาแบรนด์เนม หรือของที่ระลึกแบบพื้นถิ่น ร้านอาหารเหลาที่ให้บริการเป็ดปักกิ่งแบบออริจินัล หรืออาหารแปลกๆ ข้างทาง ประกอบด้วยสารพัดสัตว์ อย่าง แมงป่องเสียบไม้แบบยังดุ๊กดิ๊กได้ งู กิ้งกือ ม้าน้ำ ปลาดาว ฯลฯ
และที่ต้องไม่พลาดคือโยเกิร์ตโฮมเมด รสชาติเข้มข้น บรรจุในขวดเซรามิกเขียนลาย ขวดละ 10 หยวน
ในฐานะเจ้าบ้านที่ให้ความสำคัญกับเรื่องความปลอดภัยของแขกผู้มาเยือน บนถนนหวางฝูจิ่งในยามค่ำจึงมีตำรวจเดินเวรยามเป็นกะ กะละ 3 คน นอกจากนี้ยังมีรถสายตรวจวิ่งดูแลความปลอดภัย ที่หน้าถนนยังมีรถพยาบาลเคลื่อนที่จอดไว้เผื่อกรณีฉุกเฉินอีกต่างหาก
การเตรียมตัวสำหรับนักท่องเที่ยวผู้มาเยือนประเทศจีนนั้น โดยเฉพาะในยุคที่มือถือเหมือนเป็นลมหายใจ สามารถพูดคุย หาข้อมูลได้ฉับไวผ่านไวไฟ เมื่อก่อนอาจรู้สึกอึดอัดบ้าง เพราะที่นี่บล็อกไลน์ เฟซบุ๊กใช้ได้บ้างเมื่ออยู่ที่พักที่มีไวไฟให้บริการ หรือไม่เช่นนั้นก็ต้องลงทะเบียนวีแชต แต่กระนั้นก็สามารถติดต่อพูดคุยได้กับผู้ที่ใช้วีแชตด้วยกันเท่านั้น
แต่ปัจจุบัน เพียงเช่าพ็อกเก็ตไวไฟจากเมืองไทย เท่านี้ก็สามารถเชื่อมต่อโลกออนไลน์ได้ทั้งเฟซบุ๊กและไลน์ได้อย่างไม่มีสะดุด
ฟ้า ไกด์สาว เล่าให้ฟังว่า ที่นี่บล็อกไลน์และเฟซบุ๊กเพื่อความมั่นคงของชาติ ใช้ได้แต่ “วีแชต” ซึ่งเป็นของจีน ภายใต้การกำกับดูแลของรัฐบาล ทำให้ทุกอย่างสามารถตรวจสอบได้ รู้ที่มาที่ไป เมื่อมีผู้กระทำความผิดสามารถตรวจหาคนร้ายได้ทันท่วงที
นั่นหมายรวมถึงการซื้อ-ขายสินค้าที่ไม่ว่าจะผ่านออนไลน์ ที่ต้องลงทะเบียนผ่านอาลีเพย์ หรือวีแชตเพย์ สองค่ายยักษ์ แต่รวมถึงการค้าขายทุกอย่างที่ซื้อ-ขายผ่านแอพพลิเคชั่น สะดวกสบายเพียงแค่สแกนคิวอาร์โค้ดแล้วกดตัวเลขยอดเงินที่ต้องการจ่าย เท่านั้นข้อความยืนยันการชำระเงินก็จะแจ้งเตือนไปยังผู้ขาย รวมทั้งขอทานก็ยังมีคิวอาร์โค้ด
เพราะเทคโนโลยีไม่ได้มีไว้เท่
ถามว่า “จีน” ประเทศที่ใหญ่โตขนาดนี้ แม้ไม่นับเรื่องของวัย ก็ยังมีช่องว่างสถานภาพทางการเงิน/การศึกษาเป็นจำนวนมาก ทำอย่างไรจึงทำให้เกิดสังคมไร้เงินสดได้
ประสิทธิ์ ฉกาจธรรม ผู้จัดการทั่วไปอาวุโส อาศรมสยาม-จีนวิทยา บอกว่า เพราะรัฐบาลนำเทคโนโลยีมาใช้เป็นเครื่องอำนวยความสะดวกให้กับประชาชนนั่นเอง
“นอกจากคนสูงวัยมากๆ คนหนุ่ม-สาวที่นี่ใช้เทคโนโลยีสมัยใหม่ทั้งนั้น เพราะเทคโนโลยีมีไว้เพื่ออำนวยความสะดวกแก่ประชาชน แม้กระทั่งขอทานยังมีคิวอาร์โค้ด” จึงไม่จำเป็นต้องพกสตางค์ ไม่ต้องกลัวการถูกจี้ปล้น
แม้กระทั่งบริการเช่ายืมจักรยาน ซึ่งมีอยู่ในทุกมุมเมือง (แชริ่งอีโคโนมี่) ก็สามารถทำได้อย่างสะดวกดายด้วยการสแกนคิวอาร์โค้ด เป็นการบรรเทาปัญหาหมอกควันด้วย
ฉะนั้น จีนแม้จะมีประชากรจำนวนมาก และมีคนหลายระดับทั้งด้านกว้างและด้านลึก แต่เมื่อรัฐบาลตัดสินใจพารัฐนาวารุดไปข้างหน้าด้วยเทคโนโลยี โดยมีเศรษฐกิจแบบทุนนิยมเสรีกำกับ อะไรก็เกิดขึ้นได้
ทั้งยังมีแจ๊ก หม่า แห่งอาลีบาบา เป็นแรงหนุนสำคัญ ทำให้สังคมไร้เงินสดเป็นไปอย่างราบรื่น