วันที่ 24 มกราคม ริมฝั่งแม่น้ำโขงบริเวณด่านศุลกากร จุดผ่อนปรนไทย-ลาว หน้าวัดพระธาตุพนมวรมหาวิหาร อ.ธาตุพนม จ.นครพนม พระพรหมเสนาบดี เจ้าคณะภาค 7 และกรรมการมหาเถระสมาคม พร้อมพระเทพวรมุนี เจ้าคณะจังหวัดนครพนม เจ้าอาวาสฯ และเจ้าคณะจังหวัดนครพนม เป็นประธานฝ่ายสงฆ์ ฝ่ายฆราวาสมีนายสมชาย วิทย์ดำรงค์ ผู้ว่าราชการจังหวัดนครพนม พล.ท.สนธยา ศรีเจริญ รองแม่ทัพภาค 2 และหัวหน้าส่วนราชการ นำพุทธศาสนิกชนทั้งชาวไทย ลาว ร่วมประกอบพิธีอัญเชิญพระอุปคุตจากริมแม่น้ำโขง โดยจะแห่ไปตามถนนกุศลรัษฎากร เพื่อนำไปประดิษฐาน ณ วิหารหอพระแก้ว ภายในวัดพระธาตุพนมฯ ซึ่งเป็นพิธีศักดิ์สิทธิ์ที่สืบทอดกันมาแต่โบราณ
พิธีเริ่มตามฤกษ์พระสงฆ์สวดชัยมงคลคาถา จากนั้นนายสมชาย ผวจ. กล่าวคำอัญเชิญพระอุปคุต โดยมีผู้ดำน้ำลงไปอัญเชิญ จำนวน 4 คน ประกอบด้วย พล.ต.สมชาย ครรภาฉาย ผู้บัญชาการมณฑลทหารบกที่ 210 (มทบ.210) นายดำรงค์ สิริวิชย อิ่มวิเศษ รอง ผวจ. พล.ต.ต.สุวิชาญ ญาณกิตติกุล ผบก.ภ.จว.นครพนม และนายอติชาต อุณหเลขกะ นายอำเภอธาตุพนม เพื่อนำมาส่งให้แก่นายสมชาย ผวจ.ที่ยืนรออยู่บนปะรำพิธี พิธีสำคัญนี้จะจัดขึ้นทุกปี ก่อนเปิดงานนมัสการองค์พระธาตุพนม หรืองานบุญเดือนสาม เพื่ออาราธนาขอให้พระอุปคุต พระอรหันต์ผู้มีฤทธานุภาพมาก ซึ่งอยู่ในยุคสมัยของพระเจ้าอโศกมหาราช หรือหลังพระพุทธเจ้าเสด็จปรินิพพานไปแล้ว 200 ปี ตำนานเล่าว่าเป็นพระที่ถือศีลปฏิบัติธรรมใต้บาดาล หรือสะดือทะเล การอัญเชิญสมมุติว่าแม่น้ำโขงคือสะดือทะเลที่พระอุปคุตจำศีลภาวนา มาช่วยคุ้มครองปกปักรักษา ปกป้องภยันตรายไม่ให้เกิดขึ้นจนกว่างานนมัสการองค์พระธาตุพนมจะสำเร็จลุล่วงตลอด 9 วัน 9 คืน ซึ่งในปีนี้ทางจังหวัดกำหนดจัดงานนมัสการฯขึ้น ระหว่างวันที่ 24 ม.ค.-1 ก.พ.ในริ้วขบวนแห่ถนนกุศลรัษฎากรเนืองแน่นด้วยเหล่าพุทธศาสนิกชนทั้งไทยและต่างประเทศ โรยดอกไม้หอมตลอดเส้นทางการอัญเชิญ
ขณะที่ช่วงบ่ายจะเป็นพิธีเปิดงานนมัสการพระธาตุพนมอย่างเป็นทางการ พระเทพวรมุนี เจ้าอาวาสวัดพระธาตุพนมวรมหาวิหาร เจ้าคณะจังหวัดนครพนม นำประกอบพิธีสักการบูชา เวียนเทียนองค์พระธาตุพนม นายสมชาย ผวจ.นครพนม รับฟังการกล่าวรายงานจากนายอภิชาต อุณหเลขกะ นายอำเภอธาตุพนม จากนั้นชมรำตำนานพระธาตุพนม ที่ปรับปรุงมาจากการฟ้อนรำแห่กองบุญ ในเทศกาลงานนมัสการพระธาตุพนม โดยนำเอาบทสวดสดุดีองค์พระธาตุพนม ทำนองสรภัญญะ มาประกอบกับวงดนตรีมโหรี ซึ่งกล่าวถึงตำนานและความพิสดารขององค์พระธาตุพนม การรำชุดนี้แสดงครั้งแรกในงานสมโภชพระธาตุพนมองค์ใหม่ พ.ศ. 2522 ถือเป็นเอกลักษณ์ใช้รำเปิดงานนมัสการพระธาตุพนมทุกครั้งจนถึงปัจจุบัน ภายหลังได้นำมารำบูชาพระธาตุพนม ในงานประเพณีไหลเรือไฟของจังหวัดนครพนม ตั้งแต่ 2530 เป็นต้นมา
พระธาตุพนมถือเป็นพระธาตุศักดิ์สิทธิ์คู่บ้านคู่เมืองมายาวนาน ตำนานกล่าวว่าสร้างเมื่อปี พ.ศ.8 มีอายุเก่าแก่กว่า 2,000 ปี ภายในมีการบรรจุพระอุรังคธาตุหรือกระดูกส่วนหน้าอกของพระพุทธเจ้าไว้เป็นพระธาตุประจำวันเกิดของผู้ที่เกิดวันอาทิตย์ และคนที่เกิดปีวอก ซึ่งงานนมัสการองค์พระธาตุพนมถือเป็นประเพณีสำคัญสืบทอดมาอย่างยาวนานแต่โบราณกาล
