ความคืบหน้ากรมศิลปากรขุดพบหลักฐานโบราณคดีชิ้นใหม่ จักร ทำจากโลหะสำริดและเครื่องถ้วยจีนสมัยราชวงศ์ถัง รวมถึงวัตถุที่มีแหล่งผลิตจากประเทศอินเดีย ที่แหล่งโบราณคดีเขาศรีวิชัย ต.เขาศรีวิชัย อ.พุนพิน จ.สุราษฎร์ธานี โดยมีข้อสันนิษฐานว่าเป็นรัฐโบราณ ตามบันทึกเอกสารของจีนที่ชื่อว่า “ พันพัน” ที่มีอายุกว่า 1,300 ปี หรือ อ.พุนพิน ในปัจจุบัน
เมื่อเวลา 10.00 น.วันที่ 4 กุมภาพันธ์ ที่บริเวณโบราณสถานเขาพระนารายณ์(เขาศรีวิชัย) บ้านหัวเขา หมู่ 1ต.เขาศรีวิชัย อ.พุนพิน จ.สุราษฎร์ธานี นายวิชวุทย์ จินโต ผู้ว่าราชการจังหวัดสุราษฎร์ธานี ได้เดินทางเข้าตรวจเยี่ยมการขุดสำรวจพื้นที่โบราณสถานบนเขาศรีวิชัยของเจ้าหน้าที่กรมศิลปากร เนื่องจากมีการสำรวจขุดพบหลักฐานโบราณวัตถุชิ้นใหม่เป็นจักร ทำจากโลหะสำริด มีอายุประมาณ 1,300 ปีเป็นชิ้นแรกของประเทศไทย โดยมีนายอภิรัฐ เจะเหล่า นักโบราณคดี ชำนาญการ สำนักงานศิลปากรที่ 14 นครศรีธรรมราช พร้อมเจ้าหน้าที่ชุดขุดสำรวจ ร่วมต้อนรับและนำเยี่ยมชม
ทั้งนี้ นายวิชวุทย์ ได้เดินเท้าขึ้นเขาเข้าสักการะเทวรูปพระนารายณ์ จำลองที่บริเวณลานกลางเนินเขา และให้ความสนใจเยี่ยมชมโบราณสถานทุกจุดตั้งแต่โบราณสถานหมายเลข 1 บริเวณหลังเนินทางขึ้นเขาไปเรื่อยเกือบสุดอีกฝั่งของเนินเขาพร้อมซักถามข้อมูลอย่างละเอียด พร้อมเก็บข้อมูลเพื่อสนับสนุนการสำรวจของกรมศิลปากรโดยแสดงความประหลาดใจและชื่นชมที่คนสมัยโบราณสามารถสร้างโบราณสถาน โบราณวัตถุได้ยิ่งใหญ่อลังการและมีความประณีตมาก ทำให้อาณาจักรศรีวิชัยเป็นที่เลื่องลือมาตั้งแต่สมัยโบราณ
จากนั้น คณะทั้งหมดได้เดินลงบันไดดินเชิงเขาฝั่งทิศตะวันตก ซึ่งเป็นแปลงที่ดินของชาวบ้านเข้าชมโบราณสถานหมายเลข 13 ที่ขุดพบฐานโยนี ที่ใช้ประกอบพิธีกรรมทางศาสนาพราหมณ์ และถัดห่างกันประมาณ 30 เมตรเข้าชมโบราณสถานหมายเลข 12 มีแนวฐานอิฐดินเผาโบราณ และแนวกำแพงแก้ว อยู่ในแปลงที่ดินสวนไม้ผลของนายสมเกียรติ ทนุก ชาวบ้าน ต.เขาศรีวิชัย ที่อนุญาตให้กรมศิลปากร เข้าสำรวจ
ผู้สื่อข่าวรายงานว่า จุดบริเวณโบราณสถานหมายเลข 12 ดังกล่าว เจ้าหน้าที่กรมศิลปากร สามารถขุดสำรวจแนวฐานอิฐ ได้ขนาดกว้าง 4 เมตร ยาว 12 เมตรและกำแพงแก้วรอบแนวด้านนอกอีกส่วนหนึ่ง ซึ่งเมื่อเดือนเมษายน 2560 ได้ขุดพบธรรมจักรศิลา ทำด้วยศิลาทราย เจาะซี่ล้อเป็นแบบโปร่ง เส้นผ่านศูนย์กลาง 32.2 เซนติเมตร มีกำ 12 ซี่ มีดุมตรงกลางเป็นรูปวงกลม ส่วนฐานล่างชำรุดหัก ซึ่งเป็นธรรมจักรชิ้นที่ 2 ที่พบบนเขาศรีวิชัย
ถัดมาอีก 1 เดือนในบริเวณเดียวกันขุดพบจักร ที่ทำจากโลหะสำริด เป็นวงกลม มี 4 ก้าน เส้นผ่านศูนย์กลาง 12 เซนติเมตรขนาดจับพอดีฝ่ามือ อยู่ในสภาพสนิมจับหนา มีลวดลายและมีรอยบุ้มตรงกลาง เพิ่งทราบผลการตรวจสอบและค้นคว้าทางโบราณคดีเมื่อเร็วๆนี้ว่าเป็น จักรสำริด ชิ้นแรกที่พบในประเทศไทย มีอายุราว 1,300 ปี คาดว่าน่าจะเป็นของใช้ในพิธีกรรมมงคลศักดิ์สิทธิ์ อาจเป็นจักรของพระวิษณุ หรือของโพธิสัตว์ในลัทธิมหายาน
ผู้สื่อข่าวรายงานเพิ่มเติมว่า การขุดสำรวจโบราณสถานหมายเลข 12 หลังพบธรรมจักร และจักรสำริด แล้วยังไม่สามารถขยายพื้นที่ขุดสำรวจตามแนวฐานอิฐ และกำแพงแก้วต่อไปได้ เนื่องจากเจ้าของที่ดินแปลงอีกรายที่อยู่ติดกันยังไม่อนุญาต ซึ่งหากสามารถขยายพื้นที่สำรวจได้ อาจจะพบโบราณวัตถุที่เกี่ยวข้องกับประวัติศาสตร์ของแผ่นดินและอาณาจักรศรีวิชัยอีก นอกจากนี้ยังมีแนวเนินดินและแนวฐานอิฐดินเผาโบราณลักษณะเดียวกันถัดเรียงไปอีก 4 จุด ได้แก่ โบราณสถานหมายเลข 11 , 10 , 9 และหมายเลข 8 ซึ่งมีโอกาสสูงที่จะพบหลักฐานสำคัญทางประวัติศาสตร์เช่นกัน
นายอภิรัฐ เจะเหล่า นักโบราณคดี ชำนาญการ สำนักงานศิลปากรที่ 14 นครศรีธรรมราช เปิดเผยว่า การขุดสำรวจโบราณสถานบนเขาศรีวิชัย ได้บูรณะแล้ว 70-80 เปอร์เซ็นต์ และส่วนด้านล่างฝั่งทิศตะวันออกด้านวัดเขาศรีวิชัย อีก 3 จุด ได้บูรณะเสร็จแล้ว ส่วนด้านล่างฝั่งทิศตะวันตก ที่ขุดสำรวจ 2 จุดที่โบราณสถานหมายเลข 12-13 อยู่ระหว่างดำเนินการ ซึ่งหลักฐานสำคัญที่พบคือ ธรรมจักรและจักรสำริด เกี่ยวข้องทั้งศาสนาพุทธและพราหมณ์ค่อนข้างมาก แสดงถึงว่าเป็นจุดที่บุคคลจากต่างถิ่น ต่างประเทศเดินทางเข้ามาติดต่อทั้งจากซีกฝั่งตะวันออกและฝั่งตะวันตก ตามความเชื่อที่ว่าจะต้องมาสักการะบูชาที่แห่งนี้ก่อนออกไปติดต่อทำมาค้าขาย
“ พื้นที่ภาคใต้เขาศรีวิชัย จะเป็นที่รู้จักกันดีในวงการโบราณคดี ที่มีอายุในราวศตวรรษที่ 13-16 ที่มีความเก่าแก่มาก ซึ่งที่อื่นๆยังไม่เก่าแก่เท่านี้ ส่วนบริเวณโบราณสถานหมายเลข 12 ที่ยังขุดต่อไม่ได้จากแปลงที่ดินข้างเคียง คาดว่าน่าจะมีชิ้นส่วนที่เหลือของธรรมจักรที่แตกหักไป รวมทั้งฐานรองธรรมจักรที่มีรูปปั้นนก ที่ยังไม่พบ และสิ่งอื่นที่เกี่ยวกับจักรสำริดชิ้นแรกของไทยด้วย ” นายอภิรัฐ กล่าว
ด้านนายวิชวุทย์ จินโต ผู้ว่าราชการจังหวัดสุราษฎร์ธานี กล่าวว่า ได้สำรวจเห็นแนวเขาศรีวิชัย ยาว 650 เมตรเป็นที่ตั้งโบราณสถานที่ยิ่งใหญ่อลังการมาก และมีการก่อสร้างตามทัศนคติความเชื่อของศาสนาที่เป็นต้นแบบของคนในสมัยโบราณเชื่อมโยงทั้งพระบรมธาตุไชยา , แหลมโพธิ์ ,พุมเรียงและพุนพิน ที่สำคัญเป็นการขุดค้นพบ จักรสำริด ชิ้นแรกที่พบในประเทศไทยที่ใช้ในการประกอบพิธีกรรมศักดิ์สิทธิ์ อันแสดงถึงความรุ่งเรืองของอาณาจักรศรีวิชัย ซึ่งอยู่ระหว่างการขุดสำรวจยังไม่เสร็จ
“ ขอชื่นชมการทุ่มเททำงานของเจ้าหน้าที่กรมศิลปากร ทำให้ประชาชนได้เห็นหลักฐานประวัติศาสตร์สำคัญของแผ่นดินแห่งนี้และทำให้เรื่องราวอาราจักรศรีวิชัยชัดเจนยิ่งขึ้น ซึ่งในส่วนแปลงที่ดินที่ยังติดขัดยังเข้าสำรวจไม่ได้ ทางจังหวัดจะเข้ามาช่วยหาทางเจรจาคุยกันหาทางออกเพื่อสำรวจอีก 4 จุด ซึ่งเชื่อว่าจะมีความร่วมมือกันด้วยดี เพราะทุกฝ่ายต่างทำเพื่อแผ่นดินนี้และเพื่อบ้านเมืองของเราเอง ” นายวิชวุทย์ กล่าว
ต่อมา นายวิชวุทย์ ได้เดินทางไปยังบ้านเลขที่ 72 หมู่ 1 ต.เขาศรีวิชัย อ.พุนพิน ที่ตั้งอยู่ด้านหน้าโบราณสถานหมายเลข 12-13 เข้าขอบคุณนางกิ้มยวน ซัวต่อ อายุ 84 ปี เจ้าของบ้านที่อนุญาตให้เจ้าหน้าที่กรมศิลปากร เข้าขุดสำรวจในแปลงสวนไม้ผลจนพบธรรมจักร และจักรสำริด โดยยายกิ้มยวน ตกใจเล็กน้อย เพราะไม่คาดคิดว่าผู้ว่าราชการจังหวัดสุราษฎร์ธานีเข้ามาหาที่บ้านถึงกับจับมือด้วยความดีใจ
นางกิ้มยวน กล่าวว่า ที่ดินแปลงนี้ได้รับต่อเนื่องมาตั้งแต่รุ่นปู่ของพ่อมีสภาพเดิมเป็นป่าและตนได้มอบให้นายสมเกียรติ หลานชายรับต่อเป็นรุ่นที่ 4 ซึ่งหลานชายเต็มใจและยินดีให้เจ้าหน้าที่กรมศิลปากรเข้ามาสำรวจ ซึ่งการได้ขุดพบธรรมจักรและจักรสำริด ในที่ดินหลังบ้านเป็นเรื่องที่น่ายินดีมาก ถือว่าได้มีส่วนร่วมกับทางราชการและแผ่นดิน
“ อยากให้ทางราชการขุดสำรวจต่อไปทั้งอ่าวนี้ (ด้านข้างเขาทั้งหมด) ซึ่งน่าจะเจออะไรอีกมาก แต่ที่ดินบางแห่งบางแปลงก็แล้วแต่เจ้าของจะอนุญาตอย่างไร ถ้าได้ร่วมมือกันก็จะดีและได้พบอย่างที่ขุดเจอ ” นางกิ้มยวน กล่าว
