วันที่ 9 มกราคม 2560 จากกรณีที่มหาวิทยาลัยพะเยา โดยคณะกรรมการบริหารมหาวิทยาลัย ได้มีมติรับรองการจบการศึกษาของนายนาดา ไชยจิตต์ นิสิตระดับปริญญาตรี พิเศษ คณะนิติศาสตร์ ม.พะเยา ซึ่งจะเข้ารับพระราชทานปริญญาบัตรในเดือนกุมภาพันธ์ 2560 นี้ โดยสามารถติดรูปนิสิตผู้หญิงและแต่งกายเป็นหญิงสวมชุดปริญญาเข้ารับพระราชทานปริญญาบัตรได้ โดยนายวุฒิชัย ไชยรินคำ รองอธิการบดีฝ่ายกิจการนิสิต ม.พะเยา เปิดเผยว่า กรณีของนายนาดาถือว่าเป็นรายแรกของมหาวิทยาลัย ซึ่งกว่าจะมาถึงวันนี้มีความเป็นมาที่ยาวนานในการเรียกร้องและพิจารณากันหลายครั้ง โดยทางนิสิตได้ยื่นหนังสือไปยังคณะกรรมการส่งเสริมความเท่าเทียมทางเพศ สำนักงานคณะกรรมการสิทธิมนุษยชน เพื่อขอให้ทางมหาวิทยาลัยทำการอนุมัติและรับรอง 2 ประเด็น คือ 1.การแต่งกายด้วยชุดนิสิตผู้หญิงเข้ารับปริญญา และ 2.ใช้รูปนิสิตผู้หญิงติดทรานสคริปต์ ทางมหาวิทยาลัยโดยคณะกรรมการบริหารฯได้หารือและถกร่วมกับคณะกรรมการส่งเสริมฯหลายครั้ง จนในที่สุดได้ข้อสรุปให้การอนุมัติในข้อเรียกร้องของนายนาดา ด้วยเหตุผลคือนายนาดาอ้างถึงข้อกฎหมายในพระราชบัญญัติ (พ.ร.บ.) ความเท่าเทียมระหว่างเพศ พ.ศ.2558 มาประกอบ ซึ่งเมื่อทางมหาวิทยาลัยได้พิจารณาความเหมาะสมจากเหตุผลและองค์ประกอบหลายด้านแล้ว จึงได้อนุมัติตามขั้นตอน
รองอธิการบดีฝ่ายกิจการนิสิตฯกล่าวต่อว่า สำหรับนายนาดาเมื่อมีรายชื่อได้รับการพิจารณาไปแล้ว ขณะนี้ยังมีนิสิตที่ต้องการยื่นขอในลักษณะเดียวกับนายนาดาเข้ามาที่กองกิจการนิสิตอีกกว่า 10 ราย ซึ่งเรื่องนี้ทางมหาวิทยาลัยยินดีให้การสนับสนุนอย่างเต็มที่ แต่จะต้องขอดำเนินการพิจารณาเป็นรายๆ ไป ขึ้นอยู่กับองค์ประกอบ เหตุผล ความเหมาะสม ไม่สามารถนำกรณีของนายนาดามาเป็นบรรทัดฐานได้ เพราะแต่ละรายย่อมมีความแตกต่างกันออกไป
“อย่างไรก็ตาม เรื่องนิสิตข้ามเพศถือว่าเป็นเรื่องของสิทธิทางเพศ แต่การจะดำเนินการอนุมัติในเรื่องใดๆ นั้นต้องมีหลายฝ่ายร่วมพิจารณา เช่น ด้านกฎหมาย สังคม วัฒนธรรม และเรื่องนี้ในอนาคตทางระดับรัฐบาลหรือหน่วยงานทุกฝ่ายที่เกี่ยวข้อง รวมทั้งตัวบุคคลที่เป็นบุคคลข้ามเพศ ต้องร่วมกันเตรียมความพร้อมในสังคม ไม่เฉพาะแต่ด้านกฎหมายเท่านั้น สังคม และวัฒนธรรมของบ้านเมืองก็ต้องทำความเข้าใจร่วมกัน เพื่อให้สิทธิที่ได้รับมีความเท่าเทียมทุกเพศ ซึ่งไม่มีความพิเศษต่อเพศใดเพศหนึ่งให้เกิดความเหลื่อมล้ำ” นายวุฒิชัยกล่าว
ด้านนายนาดา ไชยจิตต์ นิสิตระดับปริญญาตรี พิเศษ คณะนิติศาสตร์ ม.พะเยา ซึ่งได้การรับรองอัตลักษณ์เป็นคนแรก กล่าวว่า ช่วงเวลาที่ต้องเติบโตอย่างโดดเดี่ยว ทำให้ตนมีแนวคิดในการดำรงชีวิตที่เด็ดเดี่ยว แต่ไม่ย่อท้อต่ออุปสรรค รู้จักแต่คำว่ากัดฟันสู้ บทพิสูจน์นี้สะท้อนให้เห็นได้จากการสำเร็จหลักสูตรนิติศาสตรบัณฑิต ตลอดระยะเวลา 3 ปี ที่ต้องเดินทางระหว่างกรุงเทพฯ เชียงราย พะเยา ไปกลับเกือบทุกอาทิตย์ เพราะเชื่อว่าความสำเร็จได้มาจากการลงมือทำซ้ำๆ สม่ำเสมอ ในชีวิตของตนไม่มีคำว่าฟลุค หรือโชคดี มีแต่คำว่าลงมือทำเท่านั้นจึงจะสัมฤทธิผล ในที่สุดมหาวิทยาลัยพะเยาได้ส่งมอบใบรับรองคุณวุฒิที่ให้การรับรองอัตลักษณ์ทางเพศของบุคคลข้ามเพศเป็นที่เรียบร้อยแล้ว บัณฑิตข้ามเพศมีตัวตนรับรองในเอกสารสำคัญทางการศึกษา และในพิธีรับพระราชทานปริญญาบัตรเป็นที่เรียบร้อยแล้ว
นายนาดากล่าวต่อว่า ขอขอบพระคุณท่านอธิการบดีและคณะผู้บริหารของมหาวิทยาลัยเป็นอย่างยิ่ง ที่เปิดโอกาสรับฟัง พูดคุย และหาทางออกร่วมกัน มหาวิทยาลัยพะเยาได้ยกระดับการเป็นสถาบันอุดมศึกษาจากการเป็นมหาวิทยาลัยขยายโอกาส สู่การเป็นมหาวิทยาลัยที่ส่งเสริมและยกระดับคุณภาพชีวิตของนิสิต โดยคำนึงถึงศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ นาดาภูมิใจที่ได้เป็นบัณฑิตมหาวิทยาลัยพะเยา ซึ่งตนได้ตั้งปณิธานในการดำเนินชีวิต คือการส่งต่อโอกาสและการช่วยเหลือ เพราะยังมีบุคคลเพศหลากหลายอีกมากในสังคมไทยที่ยังขาดโอกาส ถูกกีดกันและเลือกปฏิบัติ หากเป็นไปได้และไม่เกินกำลัง ยินดีช่วยเหลือโดยไม่ปฏิเสธคนที่เดินเข้ามาหาขอให้ช่วยเหลือ เพราะหากมองย้อนกลับไปในวันที่ตนต้องประสบกับปัญหาเพราะเพศสภาพ ตนยังไม่รู้จักแม้กระทั่งคำว่าสิทธิมนุษยชนด้วยซ้ำ
“ดิฉันมีแนวคิดในการทำงาน คือ เคารพความเห็นต่าง รู้จักให้อภัย หัวใจต้องเปิดกว้าง โดยเฉพาะการทำงานในประเด็นสิทธิความหลากหลายทางเพศ เป็นประเด็นที่เปราะบาง กระทบต่อความคิด ความเชื่อ จารีต ประเพณีของสังคม ประสบการณ์การทำงานกว่า 10 ปี ได้มีโอกาสเรียนรู้และทำทุกรูปแบบ ทั้งการประท้วง โต้วาที ทำวิจัยภาคสนาม จนถึงการเป็นนักสื่อสารสาธารณะ เราไม่สามารถบีบบังคับใจใครให้เชื่อ ให้รักให้ชอบในสิ่งที่เราเป็นได้ เพราะเรากำลังสร้างการเปลี่ยนแปลง และเป็นการเปลี่ยนในระดับโครงสร้างของสังคม คุณมีสิทธิที่จะไม่ชอบเรา คุณมีสิทธิที่จะไม่ยอมรับ แต่คุณต้องเคารพ เพราะคุณไม่มีสิทธิมาละเมิดศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ เนื้อตัวร่างกาย การแสดงออกทางเพศของเรา” นายนาดากล่าวย้ำ
