ประเพณีบุญบั้งไฟที่ยโสธร หรือประเพณีบุญเดือนหก เป็นมรดกทางวัฒนธรรม ที่สืบทอดมาตั้งแต่บรรพชนมานานนับหลายชั่วอายุคนรุ่นแล้วรุ่นเล่า นานนับหลายร้อยปี จนถึงปัจจุบัน ไม่มีหลักฐานใดบอกว่าบุญบั้งไฟ ถือกำเนิดมาตั้งแต่เมื่อใด แต่ลัทธิความเชื่อจะฝังแน่นในจิตใจของชาวอีสานว่าเมื่อก่อนจะเข้าสู่ฤดูกาลทำนา คนอีสานเชื่อว่า จะต้องทำบั้งไฟเป็นประเพณีขอฝน ก่อนจะถึงฤดูกาลทำไร่ทำนาของทุกปี เพื่อความอุดมสมบูรณ์ทางการเกษตรและเป็นการละเล่นช่วงก่อนการทำนา
นายบุญธรรม เลิศสุขีเกษม ผู้ว่าราชการจังหวัดยโสธร กล่าวว่า สำหรับประเพณีบุญบั้งไฟของจังหวัดยโสธร ตามตำนานที่เล่าต่อกันมา เมื่อครั้งพระพุทธเจ้าถือชาติกำเนิดเป็นพญาคางคก ได้อาศัยอยู่ใต้ร่มโพธิ์ใหญ่ ในเมืองพันทุมวดี ซึ่งทางพญาแถนเทพเจ้าแห่งฝนได้โกรธเคืองโลกมนุษย์เป็นอย่างมาก จึงได้กลั่นแกล้งไม่ให้ฝนตกลงมายังโลกมนุษย์เป็นเวลานานถึง 7 เดือน ทำให้เกิดความลำบากยากแค้นอย่างแสนสาหัสแก่มวลมนุษย์ สัตว์ และพืช จนกระทั่งพากันล้มตายเป็นจำนวนมาก ส่วนพวกที่รอดตายก็ได้พากันมารวมกลุ่มใต้ต้นโพธิ์ใหญ่กับ พญาคางคกและสัตว์ทั้งหลาย จึงได้หารือกันเพื่อจะหาวิธีการปราบพญาแถน พร้อมทั้งได้ตกลงกันให้พญานาค ยกทัพไปรบกับพญาแถน แต่ก็ต้องพ่ายแพ้กลับมา จากนั้นจึงให้พญาต่อแตนยกทัพไปปราบ แต่ก็ต้องพ่ายแพ้อีกเช่นกัน ทำให้พวกสัตว์ทั้งหลายเกิดความท้อถอย หมดกำลังใจและสิ้นหวัง ได้แต่รอวันตาย ต่อมาพญาคางคก จึงขออาสาที่จะไปรบกับพญาแถน จึงได้วางแผนในการรบโดยให้ปลวกก่อจอมปลวกขึ้นไปจนถึงเมืองพญาแถน เพื่อเป็นเส้นทางให้บรรดาสัตว์ทั้งหลายได้เดินทางไปสู่เมืองพญาแถน โดยมีมอด แมงป่อง ตะขาบ สำหรับมอดได้รับหน้าที่ให้ทำการกัดเจาะด้ามอาวุธที่ทำด้วยไม้ทุกชนิด ส่วนแมงป่องและตะขาบให้ซ่อนตัวอยู่ตามกองฟืน ที่ใช้หุงต้มอาหาร และอยู่ตามเสื้อผ้าของไพร่พลพญาแถนทำหน้าที่กัดต่อย หลังจากวางแผนเรียบร้อย กองทัพพญาคางคกก็เดินทางเพื่อปฏิบัติหน้าที่การรบ มอดทำหน้าที่กัดเจาะด้ามอาวุธ แมงป่องและตะขาบกัดต่อยไพร่พล ของพญาแถนจนเจ็บปวด ร้องระงมจนกองทัพระส่ำระสาย ในที่สุดพญาแถนจึงได้ยอมแพ้ และตกลงทำสัญญาสงบศึกกับพญาคางคก คือถ้ามวลมนุษย์จุดบั้งไฟขึ้นสู่ท้องฟ้าเมื่อใด ให้พญาแถนสั่งให้ฝนตกในโลกมนุษย์ ดังนั้น จากความเชื่อดังกล่าวทางจังหวัดยโสธร เมื่อถึงเดือนหก หรือเดือนพฤษภาคมของทุกปี จึงได้มีการ จัดงานประเพณีบุญบั้งไฟเพื่อจุดบั้งไฟไปบอกกล่าวพญาแถนให้ทำฝนตกลงมา
นายวีระวัฒน์ ภักตรนิกรนายกเศมนตรีเมืองยโสธรกล่าวว่า สำหรับการจัดงานประเพณีบุญบั้งไฟจังหวัดยโสธร 2560 จังหวัดยโสธร ได้ร่วมกับเทศบาลเมืองยโสธร และการท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย ตลอดจนหน่วยงานราชการและภาคเอกชนดำเนินการ จัดขึ้น โดยเริ่มตั้งแต่วันที่ 11-14 พฤษภาคม 2560 รวม 4 วัน ซึ่งในวันที่ 11 พฤษภาคม จะมีการแสดงทางวัฒนธรรม การแสดงตำนานพญาคันคาก ชมการตกแต่งบั้งไฟโบราณ ณ วิมานพญาแถน โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ในวันที่ 12 พฤษภาคม นี้ มีการตั้งโชว์บั้งไฟโบราณ,การแสดง แสง สี เสียง ละครบุญบั้งไฟ “ตำนานพญาคันคาก” นอกจากนั้น การประกวดกองเชียร์ของแต่ละคณะของบั้งไฟ กว่า 30 คณะ ซึ่งแต่ละคณะนำเสนอการแสดงวัฒนธรรมประเพณีจังหวัดยโสธร บนเวที ตลอดแนวถนนแจ้งสนิททั้งสองข้าง จากหน้าศาลากลางจังหวัดยโสธร ไปจนถึงสวนสาธารณพญาแถน ทั้งนี้ เปิดโอกาสให้นักท่องเที่ยวมีส่วนร่วมสนุกสนานในกิจกรรมบนเวที และด้านหน้าเวทีด้วย โดยเน้นการถวายความอาลัย เพื่อแสดงออกความจงรักภักดี นอกจากนั้น ชมขบวนบั้งไฟสวยงามตั้งเรียงตามถนน เพื่อให้นักท่องเที่ยวได้ชมความสวยงามและถ่ายรูป พร้อมทั้งชมการประกวดธิดาบั้งไฟโก้ที่เวทีกลาง หน้าอำเภอเมืองยโสธร ส่วนวันที่ 13 พฤษภาคม นักท่องเที่ยวจะได้ชมขบวนแห่บั้งไฟสวยงาม จากคุ้มวัดต่าง ๆ ภายในเขตเทศบาลเมืองยโสธร พร้อมทั้งขบวนบั้งไฟโบราณของอำเภอ จาก 9 อำเภอของจังหวัดยโสธร ซึ่งขบวนแห่และคณะเซิ้งบั้งไฟนี้แต่ละขบวนจะยิ่งใหญ่สวยงามอลังการที่ใช้คนแสดงและร่วมขบวน แต่ละคณะไม่น้อยกว่า 150 คน เพื่อเชิดชูชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์ สร้างความปรองดอง รู้รักสามัคคี และเพื่อฟื้นฟูอนุรักษ์วัฒนธรรม ประเพณี อันดีงามให้คงอยู่สืบไป โดยเริ่มแห่ตั้งแต่เวลา 08.30 น. เป็นต้นไป จนกว่าจะครบทุกขบวนก็ถึงตอนเย็น นอกจากชมขบวนแห่บั้งไฟแล้ว ยังมีการประกวดการเซิ้งบั้งไฟจากอำเภอต่าง ๆ เพื่อชิงถ้วยรางวัลพระราชทาน สมเด็จพระเจ้าอยู่หัว มหาวชิราลงกรณ บดินทรเทพยวรางกูร รัชกาลที่ 10 ส่วนกลางคืนก็มีมหรสพให้ชมตลอดทั้งคืน และวันที่ 14 พฤษภาคม เป็นการแข่งขันจุดบั้งไฟแสนขึ้นสูง โดยจะทำการจุดที่ฐานบั้งไฟที่สวนสาธารณพญาแถน นักท่องเที่ยวจะได้ดูการจุดบั้งไฟแฟนซี ที่มีมากถึง 70 บั้ง บั้งไฟหมื่น และการจุดบั้งไฟแสน ซึ่งจะจุดกัน ทั้งวันตั้งแต่เวลา 08.30 น. ไปจนถึง 16.00 น. ที่สำคัญในปีนี้นักท่องเที่ยว ก็จะได้ชมการจุดบั้งไฟญี่ปุ่นและบั้งไฟจากสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาวที่นำบั้งไฟมาจุดโชว์ในครั้งนี้ด้วย
นางประภาศรี สุฉันทบุตร ประธานหอการค้าจังหวัดยโสธรเผยว่า นอกจากการชมบั้งไฟสวยงามขบวนเซิ้งและจุดบั้งไฟขึ้นสูงแล้ว ทางจังหวัดยโสธร ยังได้นำสินค้าพื้นบ้านจากตำบลและอำเภอต่างๆ ที่เป็นสินค้าโอท็อปประดับตั้งแต่ 3-5 ดาว มาออกร้านจำหน่ายให้กับนักท่องเที่ยวได้ซื้อ เพื่อนำไปใช้หรือนำไปเป็นของฝากให้กับญาติพี่น้อง ได้ระหว่าง 8 – 14 พฤษภาคม 2560 นี้ ดังนั้น จังหวัดยโสธร ด้านอาหารและโรงแรม ที่พักต่างๆ มีให้บริการอย่างเพียงพอในราคาปกติ จึงขอเชิญชวนนักท่องเที่ยวทั้งในประเทศไทยและต่างประเทศมาเที่ยวงานประเพณีบุญบั้งไฟจังหวัดยโสธร ระหว่างวันที่ 11-14 พฤษภาคม 2560 นี้ เพื่อมาสัมผัสกับบรรยากาศแห่งความสุขความสนุกสนานและตื่นตาตื่นใจกับขบวนบั้งไฟที่ยิ่งใหญ่ที่สุดในประเทศไทย อีกทั้งเพื่อมาสัมผัสจังหวัดที่มีความสุขที่สุดในประเทศไทยก็คือ “จังหวัดยโสธร”
… งานประเพณีบุญบั้งไฟจังหวัดยโสธร ยังมีความยิ่งใหญ่เฉกเช่นทุกปีที่ผ่านมา จึงมีนักท่องเที่ยวทั้งไทยและต่างประเทศให้ความสนใจมาเทียวงานอย่างมากมาย
