คอลัมน์ ประสานักดูนก : นกจาบคาคอสีฟ้า

นกอพยพส่วนใหญ่เดินทางถึงบ้านเกิด เตรียมจับคู่สร้างรังรักกันแล้ว นกประจำถิ่นในบ้านเราก็เริ่มกระบวนการประจำปีนี้เช่นกัน หลายชนิดพาลูกออกจากรังไปเรียบร้อย เช่น เหยี่ยวดง เหยี่ยวรุ้ง แต่มีนกอีกกลุ่มที่กำลังเริ่มกิจกรรมสำคัญของชีวิตเมื่อฝนโปรยมาเท่านั้น เพราะฝนนำความอุดมสมบูรณ์กลับมายังผืนป่า และถิ่นอาศัยนานาประเภทของนก ที่ต้องผ่านยามแล้งมาหลายเดือน นกจาบคา 6 ชนิดของไทย มี 4 ชนิดที่เลือกพื้นที่เปิดโล่งไว้ทำรังวางไข่ ในขณะที่อีก 2 ชนิด คือ นกจาบคาเคราน้ำเงิน และ นกจาบคาเคราแดง อาศัยอยู่ในป่าเต็งรังและป่าดิบชื้น

นกจาบคาอาศัยกลางทุ่ง 4 ชนิด มี 3 ชนิดที่เป็นนก 2 สถานภาพ คือ มีทั้งประชากรที่ประจำถิ่นในบ้านเรา ไม่ได้โยกย้ายภูมิลำเนาไปไหนตามฤดูกาล และอีกกลุ่มมีการย้ายถิ่นตามฤดูกาล นกจาบคาคอสีฟ้า Blue-throated Bee-eater เป็น 1 ใน 4 ชนิดนี้ เพราะในฤดูกาลอพยพต้นหนาว ณ จุดชมเหยี่ยวอพยพเขาเรดาร์ หรือเขาดินสอ สามารถพบนกจาบคาสีสวยๆ ชนิดนี้บินผ่าน มุ่งหน้าลงภาคใต้ เช่นเดียวกับ นกจาบคาหัวเขียว การสำรวจเหยี่ยวอพยพ ณ จุดชมเหยี่ยวข้างต้น ทำให้เราทราบว่ามีนกจาบคา 3 ชนิด ที่อพยพตามฤดูกาลด้วย นอกเหนือจาก 2 ชนิดที่กล่าวมาแล้ว ยังมีนกจาบคาหัวสีส้ม อีกด้วย ส่วน นกจาบคาเล็ก เป็นนกประจำถิ่นที่พบได้ทั่วไทย ยกเว้นภาคใต้เท่านั้น

นกจาบคาเป็นนกนับพี่นับน้องกับนกกระเต็น ทำรังในโพรงดินตามตลิ่งชัน หรือบนพื้นดินที่เป็นดินร่วนซุยหรือดินทราย สะดวกต่อการขุดด้วยนิ้วเท้าของนก หากพินิจรูปลักษณ์ของนกจาบคาแล้ว ทำให้ยากจะเชื่อว่านกจะหาเรื่องใส่ตัว เลือกทำรังในโพรง เพราะจะงอยปากก็ยาว ที่ทำหน้าที่เหมือนปากคีบไว้จับผึ้ง แตน ต่อกลางอากาศ หางก็ยาวสลวยเกือบจะเท่าลำตัว หากต้องเข้าไปอุดอู้อยู่ในโพรงใต้ดิน ออกจะอึดอัดอยู่ไม่น้อย แถมเป็นนกที่จัดว่างามไม่แพ้นกกลุ่มอื่นๆ สีน้ำตาลแดงของส่วนหัว ตัดกับคอสีฟ้าสด และลำตัวสีเขียวเข้ม ประดับด้วยขนหางคู่กลางยื่นยาวออกมาเกือบเท่าลำตัว นับว่าเฉดสีเตะตาอยู่ไม่น้อย แถมท่วงท่าการบินโฉบเฉี่ยวแมลง ฉวัดเฉวียนรวดเร็วน่าติดตาม เมื่อนกจับเหยื่อได้จะบินกลับมาเกาะคอนบนกิ่งไม้ที่เดิมๆ แล้วกดแมลงมีเหล็กในเหล่านั้นให้หลุดออก แล้วค่อยโยนแมลงสิ้นพิษขึ้นกลางอากาศเพื่อกินเข้าไปทีเดียว 1 คำ

นกจาบคาเป็นสัตว์รวมฝูงหรือสัตว์สังคม จะรวมตัวกันทำวางไข่ในโพรงที่ขุดจากพื้นทราย บางครั้งนับร้อยตัวทีเดียว ยามเช้า นกจะเกาะรวมกันเป็นฝูงใกล้แหล่งทำรัง ซึ่งจะเป็นพื้นที่โล่ง ไม่มีหญ้าขึ้นคลุม สะดวกต่อการขุดเข้าไปทำโพรงรัง แต่จะต้องมีต้นไม้ใหญ่ยืนต้นอยู่รอบบริเวณ ให้นกใช้เป็นคอนเกาะยามพักผ่อน ตากแดด หรือในตอนเช้าก่อนจะบินหาอาหาร นกจาบคาจะคายก้อนกากอาหาร หรือ Pellet ซึ่งเป็นเศษซากของเหยื่อที่ย่อยด้วยกรดน้ำย่อยในกระเพาะอาหารไม่ได้ เช่น ปีกแมลง

Advertisement

แหล่งทำรังที่สะดวกต่อการไปชมนกจาบคาคอสีฟ้าได้ มีที่สนามหญ้าใกล้ที่ทำการอุทยานแห่งชาติหาดวนกา จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ อย่าลืมรักษาระยะห่างระหว่างเราและนก เพราะพวกเขากำลังทำรังสร้างครอบครัวกันอยู่ กิจกรรมส่องนกของเราไม่ควรรบกวนนก

หรือจะให้ดีนำบังไพรเคลื่อนที่เป็นลายพรางแบบทหาร หรือที่วงการนกเรียกว่า Blind ติดตัวไปด้วย จะได้ชมนกทำรังเลี้ยงลูกได้นานๆ โดยที่นกไม่รู้รบกวนครับ

ข้อมูล http://www.birdsofthailand.org/bird/blue-throated-bee-eater

QR Code
เกาะติดทุกสถานการณ์จาก Line@matichon ได้ที่นี่
Line Image