สำนักข่าวรอยเตอร์รายงานว่า เจ้าหน้าที่ทางการสหรัฐอเมริกาเปิดเผยเมื่อวันที่ 24 พฤษภาคมว่า เรือรบของกองทัพเรือสหรัฐแล่นเข้าไปในระยะห่างจากเกาะเทียมที่จีนสร้างในทะเลจีนใต้ไม่เกิน 12 ไมล์ทะเล นับเป็นการท้าทายรัฐบาลจีนเป็นครั้งแรกในน่านน้ำที่เป็นยุทธศาสตร์แห่งนี้ในยุคของประธานาธิบดีโดนัลด์ ทรัมป์
เจ้าหน้าที่ที่ไม่ขอเปิดเผยชื่อระบุว่า เรือยูเอสเอส ดิวอี แล่นเข้าไปใกล้กับแนวปะการังมิสชีฟในหมู่เกาะสแปรตลีย์ ซึ่งเป็นหนึ่งในพื้นที่ที่จีนอ้างสิทธิครอบครองและเป็นกรณีพิพาทกับประเทศเพื่อนบ้านหลายแห่ง
ปฏิบัติการดังกล่าวที่เรียกว่าเป็นการแสดงออกถึง “เสรีภาพในการเดินเรือ” ครั้งแรกในยุคของนายทรัมป์ คาดว่าจะสร้างความโกรธเคืองให้จีน ในช่วงเวลาที่สหรัฐต้องการความช่วยเหลือจากจีนในการป้องปรามโครงการทดสอบขีปนาวุธและอาวุธนิวเคลียร์ของเกาหลีเหนือ
ทั้งนี้ นิยามที่ระบุไว้ในอนุสัญญาสหประชาชาติ (ยูเอ็น) ว่าด้วยกฎหมายทางทะเลระบุว่า อาณาเขตทางทะเลของแต่ละประเทศอยู่ห่างออกมาจากชายฝั่งอย่างมากที่สุดไม่เกิน 12 ไมล์ทะเล
เจ้าหน้าที่ทางการสหรัฐรายหนึ่งเปิดเผยว่า พื้นที่ดังกล่าวเป็นส่วนหนึ่งใกล้กับดินแดนที่ศาลอนุญาโตตุลาการถาวร (พีซีเอ) ณ กรุงเฮก ประเทศเนเธอร์แลนด์ตัดสินเมื่อปีที่แล้วว่า จีนไม่มีพื้นฐานทางกฎหมายในการอ้างสิทธิเหนือพื้นที่ส่วนใหญ่ในทะเลจีนใต้
การเดินเรือลาดตระเวณของสหรัฐครั้งนี้ที่เป็นครั้งแรกนับตั้งแต่เดือนตุลาคมที่ผ่านมา แสดงให้เห็นถึงความพยายามล่าสุดเพื่อตอบโต้สิ่งที่สหรัฐเชื่อว่าเป็นความพยายามของจีนในการจำกัดเสรีภาพในการเดินเรือในน่านน้ำสากล
สหรัฐวิพากษ์วิจารณ์การสร้างเกาะเทียมและของจีนและสิ่งก่อสร้างที่ใช้ในด้านการทหารและแสดงความกังวลว่า สิ่งเหล่านี้อาจถูกใช้เป็นเครื่องจำกัดเสรีภาพในการเดินเรืออย่างเสรี
บรรดาชาติพันธมิตรของสหรัฐในภูมิภาคต่างแสดงความกังวลเป็นอย่างมากจากการที่ฝ่ายบริหารชุดใหม่ของสหรัฐแสดงออกถึงท่าทีกระอักกระอ่วนใจในการดำเนินปฏิบัติการในทะเลจีนใต้ในช่วงแรกๆ
เมื่อเดือนที่แล้ว พลเรือเอกแฮร์รี แฮร์ริส ผู้บัญชาการกองทัพสหรัฐประจำภูมิภาคเอเชียแปซิฟิกระบุว่า สหรัฐจะปฏิบัติการแสดงออกถึงเสรีภาพการเดินเรือในทะเลจีนใต้ ตามที่ระบุไว้ในกฎหมายระหว่างประเทศในเร็วๆ นี้ แต่ไม่ได้เปิดเผยว่าเป็นเมื่อไหร่
ถึงตอนนี้ กองทัพสหรัฐยังคงมีจุดยืนที่ยึดถือมาอย่างยาวนาน และได้ปฏิบัติการในลักษณะดังกล่าวนี้ทั่วโลก รวมถึงในน่านน้ำที่ชาติพันธมิตรของสหรัฐอ้างสิทธิครอบครองอีกด้วย
ขณะที่กระทรวงกลาโหมสหรัฐ (เพนตากอน) ระบุในแถลงการณ์ว่า ได้เดินหน้าปฏิบัติการแสดงเสรีภาพในการเดินเรือตามปกติ และจะยังเดินหน้าต่อไปในอนาคต แต่ไม่ได้ระบุรายละเอียดของปฏิบัติการล่าสุดนี้แต่อย่างใด
ด้านนายเหริน กั๋วเฉียง โฆษกกระทรวงกลาโหมจีนระบุว่า เรือรบติดตั้งขีปนาวุธนำวิถีของจีน 2 ลำได้แจ้งเตือนเรือของสหรัฐให้ออกไปจากน่านน้ำบริเวณดังกล่าว และจีนตำหนิการกระทำนี้ของสหรัฐ
“พฤติกรรมผิดที่ผิดทางของสหรัฐสร้างความเสียหายต่อสถานการณ์โดยรวมในทะเลจีนใต้ที่ดีขึ้น และไม่ช่วยก่อให้เกิดสันติภาพและเสถียรภาพ” แถลงการณ์ของกระทรวงกลาโหมจีนระบุ
