การแก้ปัญหาหวยแพงเป็นนโยบายสำคัญของรัฐบาลชุดนี้ เริ่มมาครบ 3 ปี และในเดือนพฤษภาคม 2560 นี้ครบรอบ 2 ปีการใช้มาตรา 44 แก้ปัญหาหวยแพง และการทำงานชุดของ พล.ท.อภิรัชต์ คงสมพงษ์ ประธานกรรมการสลากกินแบ่งรัฐบาล
ตลอด 3 ปี แม้สำนักงานสลากกินแบ่งรัฐบาลและคณะกรรมการสลากออกหลายมาตรการมาควบคุมดูแลราคาหวยให้ขาย 80 บาทต่อ 1 ฉบับคู่ แต่ต้องยอมรับว่าราคาสลากในขณะนี้ยังไม่เห็น 80 บาท ทั้ง 100% เพราะบางงวดจะเห็นราคาสลากแพงกว่า 100 บาท ในเลขเด็ด เลขดัง แต่บางงวดเห็นราคาขายสลากดัมพ์ต่ำกว่า 80 บาทในบางเลขที่ไม่สวย หรือเป็นเลขที่ออกไปแล้วในงวดก่อน
ขณะนี้ก้าวเข้าสู่ระยะที่ 3 แผนแก้สลากแพง หัวใจหลักของแผนนี้คือทำให้สลากมีราคาขาย 80 บาทอย่างยั่งยืน สิ่งสำคัญของระยะนี้คือการแก้พระราชบัญญัติ (พ.ร.บ.) สลากกินแบ่งรัฐบาล เพื่อให้เอื้อต่อการแก้ปัญหาสลากแพงในอนาคต มีทั้งการเปิดโอกาสให้ออกสลากรูปแบบใหม่ และนำสิ่งที่อยู่ในมาตรา 44 มาบรรจุไว้ในกฎหมาย ทั้งในเรื่องส่วนแบ่งรายได้ โทษของผู้กระทำผิด พ.ร.บ.สลากที่รุนแรงขึ้น
ล่าสุด ออกสลากรูปแบบใหม่จากเดิมขาย 1 ฉบับคู่ ขาย 80 บาท หรือฉบับละ 40 บาท เป็นขายใบละ 80 บาท เพื่อให้ง่ายต่อการบริหารจัดการ รวมถึงมีแนวคิดรวมชุดสลาก 5 ใบ ขาย 400 บาท เพื่อแก้ลำยี่ปั๊วรายใหญ่นำไปรวมชุดและปั่นราคาให้แพงขึ้น
พล.ต.ฉลองรัฐ นาคอาทิตย์ ผู้อำนวยการสำนักงานสลากกินแบ่งรัฐบาล ระบุถึงรูปแบบสลากใหม่ว่า สลากรูปแบบใหม่เริ่มในงวดรางวัลของวันที่ 1 กันยายน 2560 สลากออกขายก่อนออกรางวัลตั้งแต่กลางเดือนสิงหาคมเป็นต้นไป ปริมาณการพิมพ์เท่าเดิม 71 ล้านฉบับ(ใบ) สลากแบบใหม่จะเป็นสลากใบเดียว จำหน่ายฉบับละ 80 บาท ขนาดเล็กลงกว่าเดิม กว้าง 5.9 เซนติเมตร ยาว 11.8 เซนติเมตร มีคิวอาร์โค้ด 2 มิติ เนื้อกระดาษหนาขึ้น มีลายน้ำชัดเจนขึ้น เป็นรูปนกวายุภักษ์ขนาดใหญ่อยู่ตรงกลาง ต่างจากสลากเดิมที่มีขนาดใหญ่กว่า เดิมขายเป็นฉบับคู่ 80 บาท หรือจำหน่ายฉบับละ 40 บาท มีลายน้ำรูปนกกระจายอยู่ และไม่มีคิวอาร์โค้ด
จุดประสงค์ของการทำสลากใหม่เพื่อป้องกันการปลอมแปลงสลาก
เพราะของใหม่ปลอมยากขึ้น รวมถึงสลากรูปแบบทันสมัยขึ้น ขนาดเล็กลงทำให้สะดวกในการพกพา เมื่อผู้ซื้อสแกนคิวอาร์โค้ด จะเห็นข้อมูลตัวเลข 12 ตัว คือ ปี พ.ศ. เดือน วันที่ และเลขสลาก 6 ตัว เช่น 60-05-01-123456 จะช่วยให้ประชาชนตรวจสอบข้อมูลสลากได้ว่าสลากที่จะซื้อนั้นจริงหรือไม่ จากเดิมการตรวจสอบค่อนข้างยุ่งยาก โดยในช่วงปี 2561 สำนักงานสลากฯจัดทำแอพพลิเคชั่น เพื่อให้ประชาชนใช้ตรวจสอบสลากง่ายขึ้น
สลากแบบใหม่ไม่มีผลต่อเงินรางวัล ยังจ่ายให้เท่าเดิม คือ เงินรางวัล 14,168 รางวัล เป็นเงิน 48 ล้านบาท ถ้าเทียบกับของเก่าคือเอาจำนวนเงินรางวัลคูณสอง เช่นรางวัลที่หนึ่ง สลากปกติ 1 ฉบับได้รางวัลละ 3 ล้านบาท หรือหนึ่งฉบับคู่ได้รางวัล 6 ล้านบาท แบบใหม่ก็ให้คูณสองจากรางวัลของหนึ่งฉบับ เป็นได้รางวัล 6 ล้านบาท
ส่วนการรวมชุดสลากเพื่อแก้ปัญหาการจำหน่ายสลากเกินราคานั้น ยังคงเป็นแนวคิดและอยู่ระหว่างการกำลังศึกษา
สำหรับความคืบหน้าการแก้ไขพระราชบัญญัติ (พ.ร.บ.) สำนักงานสลากกินแบ่งรัฐบาลขณะนี้อยู่ระหว่างการพิจารณาของสำนักงานนโยบายรัฐวิสาหกิจ (สคร.) หลังจากสำนักงานฯได้เสนอแก้ไขร่าง พ.ร.บ.สำนักงานสลากกินแบ่งรัฐบาล พ.ศ.2517 และยื่นเสนอไปยังกระทรวงการคลัง
ด้าน นายธนวรรธน์ พลวิชัย โฆษกคณะกรรมการสลากกินแบ่งรัฐบาล กล่าวถึงเรื่องหวยออนไลน์ว่า ยังไม่มีแนวคิดออกสลากรูปแบบใหม่ออกมา นอกเหนือจากสลากใบ แม้กฎหมายเปิดให้สามารถออกสลากรูปแบบใหม่ได้ ในเรื่องสลากออนไลน์คงต้องใช้ระยะเวลาศึกษาข้อมูลรอบด้านและพิจารณาให้รอบคอบ
สำหรับปีแรกของคณะกรรมการฯชุดนี้เป็นปีแห่งการจัดระเบียบและบังคับใช้กฎหมาย รณรงค์ให้ซื้อขายสลากราคาไม่เกิน 80 บาท จับและปรับผู้ค้าสลากเกินราคา โดยได้ดำเนินการยกเลิกสัญญาตัวแทนจำหน่ายที่ทำผิดสัญญาแล้ว 2,131 ราย และยกเลิกสิทธิในการทำการซื้อ-ขาย เพราะไม่ปฏิบัติตามประกาศของสำนักงาน 483 ราย รวมทั้งสิ้น 2,614 ราย ซึ่งสลากที่ได้คืนจากผู้ที่ตัดโควต้าก็จะนำกลับมาเพิ่มเติมให้กับผู้จำหน่ายที่แท้จริงและผู้ค้ารายย่อย
สำหรับปีที่ 2 เน้นปรับสมดุล พิมพ์สลากเพิ่มเข้ามาในระบบจนเพิ่มเป็น 71 ล้านฉบับคู่ แรกเริ่มมีการซื้อ-จองสลากผ่านระบบธนาคาร กระจายให้ผู้ค้าได้ 30,000 ราย จนปัจจุบันเพิ่มเป็น 70,000-80,000 ราย
ด้าน พล.ท.อภิรัชต์ คงสมพงษ์ ประธานกรรมการสลากกินแบ่งรัฐบาล กล่าวว่า ต่อจากนี้เป็นการดำเนินงานเข้าสู่ปีที่ 3 คือ การแก้ปัญหาอย่างยั่งยืนและเป็นธรรม ด้วยการปรับแผนและทิศทางการจำน่ายสลากกินแบ่งรัฐบาลต่อเนื่องจากปีที่ 2 ต่อไป ประกอบด้วยหลายส่วน เช่น โครงการซื้อ-จองล่วงหน้าสลาก การปรับปรุงรูปแบบสลาก ฉบับละ 80 บาท การเพิ่มระบบป้องกันการปลอมแปลงสลาก การเพิ่มความสะดวกในการบริการด้านจ่ายรางวัล
รวมทั้งการศึกษารูปแบบสลากใหม่ เพื่อการแก้ไขปัญหาราคาสลากอย่างยั่งยืน
สลากส่วนใหญ่ขายในราคา 80 บาท ที่ผ่านมามีการดำเนินการแก้ปัญหาสลากแพงหลายรูปแบบจับไม่ทัน เพราะคนขายพลิกแพงรูปแบบ สลากแพงเพราะความต้องการเลขเด็ดและเลขสวย และมาจากพวกเร่ขาย และพวกที่รวมชุด บางคนบอกว่าห้ามเร่ขาย ความจริงทำได้อย่างไร หากห้ามเร่ขาย รับรองว่ากลุ่มนี้รวมตัวประท้วง ส่วนการรวมชุด ส่วนใหญ่มาจากมูลนิธิและองค์กร จะยกเลิกส่วนองค์กร มูลนิธิได้ไหม แล้วใครจะรับภาระที่ต้องดูแลผู้พิการให้มีรายได้ นอกจากนี้สลากแพงอยู่ที่คนซื้อด้วยยอมซื้อในราคาดังกล่าว
ด้าน นายสมชาย ปัญญ์เอกวงศ์ ประธานที่ปรึกษาสมาคมคนตาบอดแห่งประเทศไทย กล่าวว่า เมื่อมีการออกสลากมาใหม่ กลุ่มคนพิการโดยเฉพาะพิการสายตาคงต้องทดลองตัดกระดาษให้มีขนาดเท่าสลากใหม่ เพื่อทำความคุ้นเคยก่อนขายจริง
มีความกังวลว่าการลดขนาดสลากลงทำให้ผู้ซื้อไม่คุ้นเคย อาจทำให้ยอดขายลดลง เหมือนเมื่อช่วงปี 2530 สำนักงานสลากกินแบ่งรัฐบาลเคยพิมพ์สลากเล็กกว่าปกติ ในหมวด ช ออกมาจำหน่าย ซึ่งเป็นที่รังเกียจของคนขายและคนซื้อ เพราะคนนิยมซื้อขนาดปกติมากกว่า อย่างไรก็ตาม ในช่วงดังกล่าวนั้นมีสลากให้เลือก 2 ขนาด แต่ครั้งนี้เป็นเหมือนการบังคับให้คนซื้อขนาดเดียว คงต้องมารอติดตามผลตอบรับของผู้ซื้อเป็นอย่างไร
สิ่งที่คนขายอยากเห็นคือการพิมพ์สลากออกมาเป็นชุด 5 ใบ เพื่อตัดวงจรการนำไปรวมเป็นชุดของยี่ปั๊ว และทำให้คนขาย ขายได้ง่ายกว่า ไม่ต้องไปซื้อต่อเป็นชุดมาขายอีกรอบหนึ่ง
นางทองล้วน ศรีทูมสุข อายุ 57 ปี แม่ค้าลอตเตอรี่แผลงใหญ่ในจังหวัดเลย เผยว่า ค้าขายลอตเตอรี่มาตั้งแต่ปี 2536 ก็ 36 ปี ที่ประกอบอาชีพนี้มางวดหนึ่งขายได้ไม่น้อยกว่า 300 เล่ม จากตอนหลังรัฐบาลได้ให้ขาย 80 บาท ขายดีขึ้นแต่ลอตเตอรี่ขายไม่หมด บางงวดก็ได้กำไร บางงวดก็ขาดทุนเฉลี่ยๆ กันไป
อย่างที่รัฐบาลจะมีการปรับปรุงรูปแบบสลากใหม่ เป็นฉบับเดียว ราคา 80 บาท จะเปลี่ยนยังไงก็ไม่มีผลกระทบ ทุกวันก็ไม่ได้แบ่งขาย 40 บาทอยู่แล้ว มองว่าอาจสะดวกด้วยซ้ำไป ทั้งการขึ้นรางวัลไม่ต้องสับสน เคยมีคนถูกยังเข้าใจผิดอย่างเป็นครึ่งยังเข้าใจว่าเป็น 2 ใบ แต่ถ้าทำเป็นใบเดียว 80 บาทคาดว่าน่าสะดวกมากขึ้นกว่าเดิม รวมทั้งประหยัดพื้นที่อีกด้วย ดูง่ายมีเลขแถวเดียว
แต่ในเรื่องการปลอมแปลงยังไงก็แก้ไขไม่ได้ คนคิดจะปลอมแปลงมันเป็นอาชีพเขาไปแล้ว ตั้งแต่ขายมาก็ยังโดนบ่อย แต่เรื่องจะแก้ไขราคาขาย 80 บาท ยังไงก็ช่วยไม่ได้
บางคนชอบเลขชุดราคาเท่าไรก็เอา ยิ่งแก้เรื่องราคายิ่งราคาแพงขึ้น คนเดินขายส่วนใหญ่เลขชุดก็ตกใบ 86 บาทไปแล้ว เรื่องป้องกันขายราคาเกินยังไงก็ป้องกันไม่ได้แน่นอน จะเปลี่ยนแปลงยังไง จะพิมพ์เพิ่มยังไงก็ป้องกันไม่ได้อย่างแน่นอน
นายสมบัติ อ่อนช้อยสกุล พ่อค้า ยี่ปั๊ว กล่าวว่า ทราบว่าจะมีการเปลี่ยนรูปแบบของลอตเตอรี่ ซึ่งที่ทราบอาจจะไม่เปลี่ยนมากจากเดิม ราคาเท่าเดิมแต่ย่อลงและไม่มีผลกับการซื้อขาย คงไม่มีผลกระทบอะไร เพราะราคาเหมือนเดิม ราคา 40 บาท 80 บาท ใบเดียวกันรางวัลก็เหมือนเดิม
แต่มันก็ดีอย่างก็คือ ลอตเตอรี่ที่ออกใหม่สามารถนำโทรศัพท์มือถือ ผ่านแอพพ์มาตรวจสอบได้เลยว่า ลอตเตอรี่นี้จริงหรือปลอม ขายง่ายขึ้น มั่นใจขึ้นก็เท่านั้น
