คอลัมน์ ประสานักดูนก : นกกินปลีคอแดง

นกกินปลีเป็นนกกินน้ำหวาน มีลักษณะเด่นที่ชุดขนหลากสี เหลือบระยิบระยับยิ่งขึ้นเมื่อโดนแสงแดด อันเป็นที่มาของชื่อนกว่า sunbird ส่วนจะงอยปากยาวเรียวโค้ง ไว้สอดใส่เข้าไปในช่อดอกไม้ สะดวกต่อการดูดกินน้ำหวาน ลักษณะของลิ้นก็เอื้อต่อการดูดน้ำหวานเหนียวๆ เพราะลิ้นที่ยาวเมื่อยื่นออกมาจากปาก สามารถห่อเป็นท่อ คล้ายหลอดดูดน้ำ น้ำหวานจึงลำเลียงผ่านท่อพิเศษนี้ด้วยแรงดึงดูดระหว่างของเหลวเหนียวๆ และผนังท่อแคบๆ ตามกฎของ capillary effect นกกินปลีและนกกาฝากบางชนิด ที่ปลายลิ้นยังแตกออกเป็นพู่ มีเส้นฝอยหลายเส้น เพิ่มพื้นที่ผิวในการสัมผัสน้ำหวาน

ประเทศไทยมีนกกินปลี 15 ชนิด ส่วนใหญ่เป็นนกประจำถิ่น แต่มีนกกินปลีหางยาว 2 ชนิดบนดอยในภาคเหนือที่จะพบอพยพเข้ามาอาศัยในฤดูหนาวเท่านั้น คือ นกกินปลีแดงหัวไพลิน และนกกินปลีหางยาวคอสีฟ้า ซึ่งล้วนมีเฉดสีแดงโดดเด่น เช่นเดียวกับ นกกินปลีคอแดง Crimson Sunbird ที่จัดอยู่ในกลุ่มนกกินปลีหางยาวด้วย แต่นกกินปลีคอแดงเป็นนกประจำถิ่นบนที่ราบ และที่สูงปานกลาง ไม่เกิน 1,000 เมตร เหนือระดับน้ำทะเล นับเป็นนกประจำถิ่นที่พบเห็นไม่ยาก เพราะแพร่กระจายทั่วทุกภาคของประเทศ ในถิ่นที่อยู่หลากหลายตั้งแต่เรือกสวน ชายป่า และป่าดิบชื้น

นกกินปลีมีความแตกต่างของชุดขนระหว่างเพศที่เด่นชัด นกเพศผู้จะแต่งแต้มด้วยขนสีฉูดฉาด อาทิ นกกินปลีสีแดง 3 ชนิดข้างต้น แต่นกเพศเมียกลับมีสีจืดชืด ด้วยสีเขียวอมเหลืองเป็นเฉดหลัก ทั้งนี้ เพราะนกเพศเมียทำหน้าที่หลักในการเลี้ยงดูลก จึงต้องทำตัวกลมกลืนไม่สะดุดตาต่อสัตว์ผู้ล่ายามต้องกกไข่ และเลี้ยงลูกนกในรังที่ถักทอด้วยใยแมงมุม สายใยพืชและใบไม้แห้งที่มองดูเหมือนกองขยะห้อยลงมาจากกิ่งไม้ เป็นกลยุทธ์ลดการถูกล่าในรังอีกวิธีหนึ่ง แม้ว่านกกินปลีจะกินน้ำหวานดอกไม้เป็นหลักแต่ในยามเลี้ยงลูกนกตัวน้อยๆ ที่กำลังเติบโต สร้างองคาพยพต่างๆ ของร่างกาย รวมทั้งขนสำหรับบิน อาหารโปรตีนจึงสำคัญต่อกระบวนการเจริญเติบโต ดังนั้น นกกินปลีจะจับแมลง หรือแมงมุม นำมาป้อนลูกเป็นแหล่งโปรตีน ไม่ต่างจากนกกินแมลงกลุ่มอื่นๆ ซึ่งจะงอยปากยาวโค้ง ทำหน้าที่เสมือนปากคีบชั้นดีไว้คีบจับแมลงหรือแมงมุม ที่อาจซุกซ่อนอยู่ในกลีบดอกหรือช่อดอก ยากต่อการเข้าถึงถ้าเป็นนกที่มีจะงอยปากสั้น ส่วนลีลาการดูดกินน้ำหวานของนกกินปลีมีหลายวิธี เพื่อการดูดกินที่คุ้มค่าในแต่ละครั้ง นกกินปลีจะต้องบินอยู่กับที่กลางอากาศ แล้วยื่นจะงอยปากสอดเข้าไปในกรวยดอกไม้ แม้ว่าบ่อยครั้งนกฉลาดพอที่จะเกาะบนก้านดอกหรือกิ่งไม้ข้างดอก แล้วยืดตัวให้จะงอยปากยื่นเข้าไปในกรวยดอกไม้จนถึงบริเวณที่มีน้ำหวาน ไม่ต้องบินให้เมื่อย บางทีนกจะใช้จะงอยปากทิ่มเข้าไปที่โคนของกลีบดอก เป็นรูทะลุแล้วยื่นลิ้นเข้าไปดูดกินน้ำหวานก็ได้ ซี่งจะงอยปากและลิ้นอาจจะเปื้อนละอองเกสรออกมาด้วย ช่วยการผสมพันธุ์ของดอกไม้ นับว่าเป็นวิถีเอื้อต่อกันและกันระหว่างนกและดอกไม้

ข้อมูลเพิ่มเติมที่ http://www.birdsofthailand.org/bird/crimson-sunbird

Advertisement
QR Code
เกาะติดทุกสถานการณ์จาก Line@matichon ได้ที่นี่
Line Image