เดือนสิงหาคม 2560 รู้สึกจะเป็นเดือนของการอ่านคำพิพากษาคดีทุจริตคิดมิชอบของผู้ดำรงตำแหน่งทางการเมือง ข้าราชการประจำและพนักงานรัฐวิสาหกิจ รวมทั้งเอกชนรายใหญ่ ที่ทยอยกันออกมาตลอดทั้งปี ทั้งจากศาลฎีกาแผนกคดีอาญาของผู้ดำรงตำแหน่งทางการเมือง ศาลยุติธรรม รวมทั้งศาลอื่นๆ ก็จะมีการอ่านคำพิพากษาออกมาเป็นระยะๆ
นอกจากนั้นองค์กรอิสระ เช่น ป.ป.ช.และ ป.ป.ท.ก็มีเรื่องที่จะกล่าวโทษอยู่อีกหลายคดี บางคดีก็จะเหมาคณะรัฐมนตรีทั้งชุด ซึ่งยังไม่เคยได้ยินมาก่อน หรือถ้าจะเคยมีก็คงจะเป็นกรณีที่นานมาแล้ว จนหลายคนคิดว่ามีเหตุผลทางการเมืองอยู่เบื้องหลัง
โทษที่ศาลลงในหลายกรณี ก็เป็นโทษที่มีอัตราสูง กว่าจะได้รับอภัยโทษเนื่องจากปฏิบัติตัวเป็นนักโทษชั้นดี หรือได้รับการลดโทษเนื่องในวาระการเฉลิมฉลองที่สำคัญของชาติ ก็คงจะกินเวลาหลายปี
หลายคนก็มีอายุมากแล้ว เพราะเป็นบุคคลระดับสูงระดับรัฐมนตรี หรือหัวหน้าหน่วยงาน ระดับกระทรวง กรมหรือรัฐวิสาหกิจ ต้องมารับโทษทัณฑ์เมื่อตอนมีอายุมากก็เป็นเรื่องไม่น่าอภิรมย์นัก
สองปีมานี้ จึงเป็นปีที่มีข่าวการลงโทษผู้ที่ถูกกล่าวหาว่ากระทำความผิดฐานทุจริตฉ้อราษฎร์บังหลวง หรือคอร์รัปชั่นมากที่สุดปีหนึ่ง บรรยากาศทั้งในทางการเมือง สังคมและสื่อสารมวลชนจึงอบอวลไปด้วยข่าว ด้วยการออกความคิดเห็น วิเคราะห์ในแง่มุมต่างๆ มากมาย ว่าผลของการที่มีการนำคดีทุจริตคอร์รัปชั่นของผู้ดำรงตำแหน่งทางการเมืองมาเข้าสู่กระบวนการยุติธรรมเป็นจำนวนมาก ขณะเดียวกันนั้นกระบวนการยุติธรรมก็เข้มแข็งและกระฉับกระเฉงในการนำคดีขึ้นสู่ศาลมากขึ้น จะเป็นสัญญาณว่าประเทศไทยได้หมดยุคทุจริตคอร์รัปชั่นเสียที เช่นเดียวกับไต้หวัน เกาหลีใต้ และหลายประเทศแถบละตินอเมริกา
ตั้งแต่หลังสงครามโลกครั้งที่ 2 เป็นต้นมา ประเทศต่างๆ ในทวีปเอเชียและละตินอเมริกา รวมทั้งแอฟริกา ส่วนใหญ่ก็มักจะมีการปกครองโดยระบอบทหาร หรือระบอบพรรคเดียวที่ปกครองโดยพรรคคอมมิวนิสต์
ไต้หวันถูกปกครองด้วยพรรคก๊กมินตั๋ง โดยจอมพลเจียง ไค เชค เกาหลีใต้ปกครองโดยรัฐบาลทหาร โดยนายพล ปัก จุง ฮี ไทยปกครองโดยรัฐบาลจอมพลสฤษดิ์ จอมพลถนอมและจอมพลประภาส ที่ฟิลิปปินส์ ประธานาธิบดีมากอสทำการปฏิวัติตัวเอง
แล้วตั้งตนเป็นหัวหน้ารัฐบาลเผด็จการ สำหรับอินโดนีเซียก็ถูกปกครองโดยรัฐบาลทหารเรื่อยมาโดยประธานาธิบดี ซูการ์โน ต่อด้วยนายพลซูฮาโต เป็นเวลาหลายทศวรรษ
ข่าวเรื่องทุจริตคอร์รัปชั่นฉ้อราษฎร์บังหลวงมีให้ได้ยินทุกประเทศ ไม่ว่าจะเป็นไต้หวัน เกาหลีใต้ ไทย ฟิลิปปินส์ มาเลเซีย แม้แต่ญี่ปุ่นก็ไม่เว้น
สำหรับประเทศในค่ายคอมมิวนิสต์ เช่น จีน เกาหลีเหนือ เวียดนาม ก็มีข่าวการประหารชีวิตข้าราชการและพนักงานพรรคในระดับสูงเนื่องจากการทุจริตคอร์รัปชั่นกันอยู่มาก แต่จริงๆ แล้วเป็นอย่างไรไม่มีใครทราบแน่ชัด
อย่างไรก็ตาม หลายประเทศที่ผ่านยุครัฐบาลทหารและยุคทุจริตคอร์รัปชั่น ซึ่งระบาดทั่วไปไม่ว่าจะเป็นรัฐบาลทหาร หรือรัฐบาลพลเรือนที่มาจากการเลือกตั้ง ก็สามารถสถาปนาระบอบการปกครอง ระบอบประชาธิปไตยที่มั่นคง และมีข่าวคราวเรื่องทุจริตคอร์รัปชั่นน้อยลง หลังจากผู้ดำรงตำแหน่งระดับสูง เช่น ประธานาธิบดี นายกรัฐมนตรี ถูกองค์กรอิสระภายในประเทศกล่าวโทษฟ้องร้องต่อศาล ซึ่งเป็นอำนาจที่เข้าใจว่าเป็นอิสระจากอำนาจบริหารและอำนาจนิติบัญญัติ หลายกรณีถูกตัดสินจำคุกเช่นกรณีอดีตประธานาธิบดีเกาหลีใต้ เป็นต้น
การที่มีการฟ้องร้องกล่าวโทษนักการเมืองและข้าราชการระดับสูง ถ้าไม่ใช่การทำร้ายฝ่ายตรงข้ามทางการเมือง ก็น่าจะทำให้สถานการณ์การเมืองดีขึ้น เพราะผู้ดำรงตำแหน่งทางการเมืองไม่ว่าจะเป็นนักการเมืองอาชีพ หรือข้าราชการทหาร ข้าราชการพลเรือน หรือผู้ที่ได้รับเชิญให้เข้ามาดำรงตำแหน่งทางการเมือง จะได้ระมัดระวัง ตั้งใจปฏิบัติหน้าที่อันมีเกียรติที่จะเป็นประโยชน์ต่อบ้านเมืองและประชาชนต่อไป
ที่มักจะมีคำกล่าวอ้างอยู่เสมอว่า การซื้อสิทธิขายเสียงเป็นต้นตอของการทุจริตคอร์รัปชั่น ของบรรดานักการเมืองที่ดำรงตำแหน่งระดับสูง ที่สามารถจะให้คุณให้โทษกับนักธุรกิจ เมื่อนักการเมืองรวมทั้งพรรคการเมืองต้องใช้เงินใช้ทองในการรณรงค์หาเสียง ซึ่งเป็นเงินไม่มาก พรรคการเมืองอาจจะรณรงค์จากสมาชิกและ
ผู้สนับสนุนได้ แต่ที่พูดว่าต้องใช้เงินจำนวนมากในการซื้อสิทธิขายเสียงไม่น่าจะเป็นความจริง เพราะผู้มีสิทธิออกเสียงจะลงคะแนนเสียงให้ใครก็ตั้งใจมาจากบ้านอยู่แล้ว ส่วนใครจะให้เงินให้ทองก็รับไว้ การลงคะแนนเสียงไม่จำเป็นต้องลงคะแนนเสียงให้แก่ผู้จ่ายเงิน
ในระยะหลังนี้พฤติกรรมการลงคะแนนเสียงเลือกตั้งเป็นการลงคะแนนเสียงให้พรรคมากกว่าตัวบุคคล ความจำเป็นต้องจ่ายเงินซื้อเสียงก็น่าจะมีน้อยลง การโจมตีว่าที่ได้รับเลือกตั้งมาด้วยการซื้อสิทธิขายเสียงน่าจะน้อยลงกว่าสมัยก่อนมาก แนวโน้มเป็นอย่างนี้มากขึ้น
การที่องค์กรอิสระก็ดี องค์กรเอกชนที่ไม่ใช่องค์กรของรัฐก็ดี กระบวนการยุติธรรมตั้งแต่ตำรวจ อัยการ ไปจนถึงศาลสถิตยุติธรรม ศาลปกครอง ศาลฎีกาแผนกคดีอาญาของผู้ดำรงตำแหน่งทางการเมือง มีความเข้มแข็ง เป็นอิสระ ไม่ยอมให้มีการแทรกแซงจากฝ่ายการเมือง และที่สำคัญที่สุด ไม่มีอคติทางการเมือง ทุกฝ่ายไม่ว่าจะเป็นฝ่ายใดได้รับการปฏิบัติอย่างเดียวกัน จึงจะได้รับความเคารพนับถือและความเชื่อมั่นในความยุติธรรม สามารถเป็นที่พึ่งแหล่งสุดท้ายของประชาชนได้
ความรู้สึกของประชาชนต่อกระบวนการยุติธรรมนั้น มีความสำคัญต่อการพัฒนาการเมืองสู่ระบอบประชาธิปไตย อันเป็นระบอบที่นานาอารยประเทศเขาถือว่าเป็นระบอบการปกครองที่เลวน้อยที่สุดในระยะยาว
เนื่องจากระบอบประชาธิปไตยนั้นเป็นระบอบการปกครองที่ใช้วิธีการแก้ไขความขัดแย้งโดยสันติวิธี ฟังเสียงส่วนใหญ่และสิทธิของคนส่วนน้อยได้รับการคุ้มครอง ศาลสถิตยุติธรรมและศาลอื่นๆ จะต้องมั่นคงยึดมั่นอยู่ในความยุติธรรม ไม่เอนเอียงไปตามกระแสความคิด ตามกระแสชั่วครั้งชั่วคราว สถาบันที่จะต้องโอนอ่อนผ่อนตามกระแสทางการเมืองก็คือรัฐสภาและคณะรัฐมนตรี แม้กระนั้นก็ยังต้องอยู่ในกรอบของกฎหมายและนิติรัฐ เพราะระบอบประชาธิปไตยเป็นระบอบการปกครอง “โดยกฎหมาย” rule of law ไม่ใช้ระบอบการปกครอง “ด้วยกฎหมาย” หรือ rule by law
เมื่อมีการปฏิบัติและมีการใช้กฎหมายอย่างเสมอหน้ากัน มีองค์กรอิสระที่คอยดูแลความถูกต้อง มีกระบวนการยุติธรรมที่จะอำนวยความยุติธรรม ประชาชนก็จะมีความมั่นใจว่าผู้ที่กระทำความผิดจะต้องได้รับโทษ
ขณะเดียวกันผู้กระทำการก็ไม่เชื่อว่าตนจะหลบหลีกความรับผิดชอบจากการกระทำความผิดของตนได้
หากกระแสต่อต้านการทุจริตคอร์รัปชั่นยังเป็นกระแสของโลก นำโดยสหประชาชาติ ในระดับสากล และยังเป็นกระแสความคิดในประเทศ นำโดยองค์กรอิสระ ทั้งที่เป็นองค์กรของรัฐและองค์กรเอกชนยังคงดำรงอยู่ และที่สำคัญนักการเมืองรุ่นเก่าก็คงจะหมดถ่านไปพร้อมๆ กับคำพิพากษาของศาล การสถาปนาระบอบการปกครองแบบประชาธิปไตยก็น่าจะเริ่มขึ้นใหม่ โดยบุคลากรชุดใหม่ในซีกที่เคยเป็นรัฐบาล ส่วนในซีกที่เคยเป็นฝ่ายค้านก็อาจจะมีการเปลี่ยนแปลงมาสู่คนใหม่ แม้จะยังเป็นคนรุ่นเก่าอยู่แต่ความคิดอ่านอาจจะเปลี่ยนไป แต่ถึงแม้จะเริ่มจากการเป็นฝ่ายค้าน แต่ฝ่ายค้านก็มีความสำคัญอย่างมากในระบอบประชาธิปไตยระบอบรัฐสภา
คดีต่างๆ ที่ทยอยกันออกมาที่เป็นข่าวอยู่ทุกวัน ขณะนี้ น่าจะเป็นการปลุกจิตสำนึก ทั้งของบุคลากรที่ดำรงตำแหน่งของรัฐและประชาชน ที่จะหวาดกลัวเกรงกลัวต่ออาญาแผ่นดิน เพราะบางเรื่องก็หมดเวลาเนิ่นนานแต่ยังไม่หมดอายุความ ผู้ที่เกี่ยวข้องก็ยังต้องรับผิดชอบ
ก็ได้แต่หวังว่าเหตุการณ์ชำระคดีต่างๆ จะทำให้การทุจริตคอร์รัปชั่นฉ้อราษฎร์บังหลวงหมดสิ้น หมดยุคไปเสียที แบบเดียวกับเกาหลีใต้ ไต้หวันและญี่ปุ่น
แต่สงสัยว่าจะได้แต่หวัง
