| ที่มา | อาทิตย์สุขสรรค์ มติชนรายวัน |
|---|---|
| ผู้เขียน | พัชรพน |
| เผยแพร่ |
พรรคพวกคนหนึ่งตกใจเมื่อได้ยินว่าเพื่อนอีกคนหนึ่งกินกาแฟวันละ 5 ถึง 10 แก้ว
“ถ้วยเดียวตอนเช้า ถ้าวันไหนไปเติมอีกถ้วยตอนบ่าย คืนนั้นทำใจได้เลยนอนไม่หลับ ตาแข็ง” เพื่อนคนที่ตกใจเล่า “ห้าแก้วสิบแก้วกินได้ไง นอนได้หรือ”
เพื่อนคนที่กินกาแฟเป็นน้ำบอกว่า “ไม่มีผลอะไรเลย ขนาดกินหลังอาหารค่ำยังหลับสบาย เป็นมาอย่างนี้เป็นสิบปีแล้ว”
คุยกันไปคุยกันมาเลยเกิดความสงสัยว่า “กาแฟวันละกี่แก้วดี”
เลยพาค้นมาจากข้อมูลที่คุณหมอคนหนึ่งเคยตอบไว้ในเว็บไซต์โรงพยาบาลสมิติเวช ศรีราชา
เพราะมี “กาเฟอีน” จึงเรียกเครื่องดื่มชนิดนี้ว่า “กาเฟ” หรือ “กาแฟ”
คุณหมอแกบอกว่า “ปริมาณกาเฟอีนเป็นสิ่งสำคัญที่จะกำหนดว่าควรดื่มกาแฟวันละกี่แก้ว กาเฟอีนจะกระตุ้นระบบประสาททำให้สมองตื่นตัว จึงนิยมดื่มเมื่อมีอาการง่วงนอน แต่ผู้ที่ไวต่อการรับกาเฟอีน แม้จะดื่มเพียงเล็กน้อยก็อาจจะเกิดอาการต่างๆ ได้เช่น ใจสั่น มือสั่น กระวนกระวาย ปวดศีรษะ หรือท้องเสีย”
“ในคนทั่วไปจะเกิดอาการดังกล่าวเมื่อได้รับกาเฟอีน 200 มิลลิกรัมต่อวัน และหากได้รับถึงวันละ 400 มิลลิกรัม อาจจะมีอาการกาเฟอีนเป็นพิษ (Caffeine toxicity) ซึ่งประสาทส่วนกลางจะถูกกระตุ้นมากเกินไปเกิดความกระสับกระส่าย พูดจาสับสน ปวดท้อง หัวงใจเต้นแรง และอาจเสียชีวิตได้” คุณหมอว่า แรงขนาดนั้นเลย
ถ้าสรุปเอาเองว่าคนทั่วไปการเสพกาเฟอีนเกินพอดีจะเริ่มต้นที่วันละ 200 มิลลิกรัม และหากทะลุไปถึง 400 มิลลิกรัมจะหมายถึงเข้าโซนอันตราย
ดังนั้น คงต้องหาคำตอบกันต่อไปว่า “กี่แก้วจึงเกินพอดี”
คุณหมอแกให้ความรู้ว่าถ้าเป็น กาแฟสำเร็จรูปหนึ่งช้อนชา หรือช้อนครึ่ง อย่างที่นิยมชงกันจะเป็นกาเฟอีน “22-87 มิลลิกรัม” ซึ่งคงเป็นแล้วแต่ยี่ห้อ
หมายความว่าในคนทั่วไปๆ ถ้าเป็นกาแฟสำเร็จรูป จะเข้าเขตอันตรายหรือไม่คงต้องดูว่ายี่ห้ออะไรมีกาเฟอีนขนาดไหน ถ้ากาเฟอีนน้อยก็ไม่เป็นไร
วันละ 10 แก้วมีความเป็นไปได้ตั้งแต่ 220 ถึง 870 มิลลิกรัม ทั้งธรรมดาและอันตราย
แต่หากกินกาเฟสด ซึ่งนิยมกันมากขณะนี้
คุณหมอแกบอกว่า “เอสเปรสโซ (Espresso 1 shot) จะมีกาเฟอีนประมาณ 115 มิลลิกรัม และหากชอบดื่มแบบ double shot (Doppio) ก็จะได้รับกาเฟอีนเป็น 2 เท่า”
อย่างอื่นไม่ว่าจะ “คาปูชิโน (Cappuccino) มาชิอาโต (Macchiato) มอคค่า (Mocha) อเมริกาโน (Americano) แลตเต้ (Latte) หรือ Cafe au Lait หรืออะไรก็แล้วแต่ที่คอกาแฟจะสรรหามาปรุงดื่ม ปริมาณกาเฟอีนก็ไม่น้อยกว่าการดื่มเอสเปรสโซเลย”
ซึ่งก็น่าจะเป็นอย่างนั้นเพราะทุกแบบล้วนต้องเริ่มต้นที่เอสเปรสโซคือ “กาแฟดำเข้มข้น” จากนั้นขึ้นอยู่กับว่าจะเอาเอสเปรสโซมาปรุงเป็นอะไร ชื่อที่เรียกเป็นวิธีปรุงและส่วนผสม แต่ปริมาณกาเฟอีนเหมือนเดิม
ด้วยเหตุกาแฟสดซึ่งมากมายหลายแบบ และหลายยี่ห้อ คนทั่วไปกินวันละ 2 แก้วคือ 230 มิลลิกรัมก็เท่ากับเริ่มเข้าสู่เขตไม่เหมาะสมแล้ว
ถ้าวันละ 5-10 ถ้วย ก็เลิกเลย เพราะทะลุขีดอันตรายแน่นอน
แต่ก็อย่างว่าเมื่อมีคนแพ้พิษกาเฟอีน ก็ต้องมีคนทนทานต่อกาเฟอีน ดังนั้น จึงมีบางคนกินได้เป็นสิบแก้วต่อวันโดยไม่เป็นอะไร
อย่างไรก็ตาม คนที่ทนทานนั่นอาจจะเป็นเพราะกินกาแฟเสียจนสภาพประสาทปรับตัวกับการต้องถูกกระตุ้นตลอดเวลาก็ได้ เป็นไปได้ที่หากระบบประสาทว่างเว้นจากการกระตุ้นของกาเฟอีนจะลืมตาตื่นอยู่ไม่ได้
ดังนั้น ใจที่ชื่นชอบกาแฟมากๆ คงจะต้องลองสังเกตตัวเองว่าหากวันไหนไม่ได้กาแฟ อาการง่วงเหงาหาวนอนจะเป็นอย่างไร
หาก “นั่งเป็นหลับ” นั่นน่าจะถือเป็นโรคที่เกิดจากพิษกาเฟอีนอีกแบบคือ
“ประสาทเสพติดกาเฟอีน”
ระหว่างเมากาแฟ แพ้กาเฟอีน กับ “เสพติด” อะไรทำร้ายชีวิตมากกว่า
ย่อมแล้วแต่ว่าแต่ละคนจะเลือกอะไร
