| ผู้เขียน | นสพ.ไชยยันต์ เกษรดอกบัว |
|---|---|
| เผยแพร่ |
อินทรี! ลานนับเหยี่ยวอพยพจะคึกคักขึ้นมาทันที เพราะขึ้นชื่อว่านกอินทรี สื่อถึงนกเทพ มีจำนวนน้อย และพบเห็นยาก
ในบรรดานกอินทรีแท้ ที่อพยพผ่านบ้านเรา นกอินทรีเล็ก มีจำนวนมากกว่านกอินทรีแท้ชนิดใดๆ และพิเศษกว่าใครอื่นเพราะมีขนาดเล็กเท่ากับเหยี่ยวดำ แม้ว่าลักษณะทางกายวิภาคที่มีขนคลุมแข้ง รูปลักษณ์บึกบึนสง่า
งาม และเงาร่างบ่งบอกความเป็นพญานก ด้วยปีกยาวและกว้าง ปลายปีกแตกออกเป็นร่องนิ้วมือชัดเจน ทำให้นกอินทรีเล็กเป็นเป้าหมายหนึ่งที่นักดูนก ถ่ายภาพนกอยากจะมีโอกาสได้เห็น กดชัตเตอร์เก็บภาพมาเป็นที่ระลึกเมื่อไปส่องเหยี่ยวอพยพ ณ จุด hotspot เช่น เขาเรดาร์ หรือเขาดินสอ
“นกอินทรีเล็ก” มีชื่ออังกฤษว่า Booted Eagle ซึ่งเป็นการตั้งชื่อตามรูปพรรณนาม เสมือนนกสวมรองเท้าบู้ทเพราะมีขนคลุมแข้ง เอกลักษณ์ของของนกอินทรีทั่วโลก
จากการสำรวจเหยี่ยวอพยพที่เขาเรดาร์ พบว่ามีนกอินทรีเล็กอพยพผ่านภาคใต้หลายสิบตัว ตลอดฤดูกาลอพยพต้นหนาว นกอินทรีเล็กในประเทศไทย อพยพมาจากภูมิภาคเอเชียตะวันออก ตั้งแต่ไซบีเรีย จีน มองโกเลีย ซึ่งต้องใช้เทคโนโลยีติดตามด้วยสัญญาณดาวเทียมว่านกอินทรีเล็กที่พบบ้านเราจริงๆ นั้น อพยพมาจากประเทศใดกันแน่
นกอินทรีเล็กบางตัว ไม่ได้อพยพไกล ย้ายถิ่นเข้ามาในบ้านเรา ตามแหล่งชมนกอินทรีที่กระจายอยู่ทั่วประเทศร่วมกับพี่ใหญ่ (กว่า) นกอินทรีแท้อีก 3 ชนิด คือ นกอินทรีปีกลาย นกอินทรีทุ่งหญ้าสเต็ป และนกอินทรีหัวไหล่ขาว เพราะนกอินทรีเล็กก็ล่าหนูนากินเป็นอาหารเช่นกัน แต่ด้วยขนาดตัวเล็ก จึงมีความคล่องแคล่วว่องไวกว่าพี่ใหญ่ทั้ง 3 เจ้าเล็กจึงมีทางเลือกเรื่องอาหารมากกว่า เพราะพบว่าสามารถโฉบดิ่งลงมาจับนกพิราบ ที่บินไวปานลมกรด เป็นงานหินของเหยี่ยวหรือนกอินทรีส่วนใหญ่จะจับนกพิราบได้ทัน ยกเว้นเหยี่ยวเพเรกรินเจ้าแห่งความเร็ว นอกจากนั้น ยังพบว่านกอินทรีเล็ก จับนกยางกรอกที่พบได้ทั่วไปในทุ่งนาหรือพื้นที่ชุ่มน้ำได้เช่นกัน
ดังนั้น การล่าที่หลากหลายเช่นนี้ ช่วยลดภาวะแก่งแย่งแข่งขันระหว่างชนิดพันธุ์ที่ต้องปันถิ่นอาศัยอยู่ด้วยกันในทุ่งนาฤดูหนาวของบรรดาขาใหญ่สวมรองเท้าบู้ท
นกอินทรีเล็ก จำแนกอายุได้ยาก เพราะชุดขนระหว่างวัยเด็ก วัยรุ่นและตัวเต็มวัยต่างกันน้อยมากต้องอาศัยตาเหยี่ยว หรือเนตรอินทรีที่ถนัดพินิจในรายละเอียดของการผลัดขนของนกแต่ละตัว แต่ชุดขนที่แตกต่างกันกลับมีถึง 3 ชุดขน คือ สีเข้ม สีจาง และสีน้ำตาลแดง จากข้อมูลการสำรวจที่เขาเรดาร์ พบว่า นกอินทรีเล็กที่อพยพผ่านภาคใต้ จะเป็นชุดขนสีเข้มเป็นส่วนใหญ่ มีชุดขนสีจางน้อยกว่ามาก ในสัดส่วน 1 ตัวต่อ ชุดขนสีเข้ม 8-9 ตัว ส่วนชุดขนสีน้ำตาลแดง หากมองอย่างผิวเผิน คล้ายชุดขนสีเข้ม จึงยังไม่ทราบสถานภาพที่แท้จริง แต่คาดว่าจะมีสัดส่วนน้อยกว่าชุดขนสีเข้ม
นกอินทรีเล็กชุดขนสีเข้ม มีสีน้ำตาลเข้ม ทั่วทั้งตัว ดังนั้นตัวสับสนกลางฟ้า ที่พบเห็นได้ง่ายกว่าคือ เหยี่ยวดำ ที่เป็นนกนักล่าอพยพเข้ามา และพบอาศัยในทุ่งนาเช่นเดียวกับนกอินทรีเล็ก ความยากจึงเกิดขึ้น หากนักส่องเหยี่ยวมักจะต้องเน้นรายละเอียดเพื่อช่วยจำแนกนักล่าที่รูปลักษณ์คล้ายกันเช่น คู่นี้ ให้สังเกต 2 จุด นกอินทรีเล็กจะมีปลายหางตัด เมื่อแผ่ขนหางออก รูปทรงของหางจะคล้ายพัดจีนในขณะที่หางของเหยี่ยวดำ เมื่อแผ่หางจะเป็นสี่เหลี่ยมปลายตัด และเปลี่ยนเป็นหางเว้าคล้ายหางปลาตะเพียนเมื่อเหยี่ยวดำหุบหาง
จุดแยกนี้สำคัญและช่วยจำแนกได้ดีเมื่อพบเห็นนกอินทรีเล็กร่อนบนฟ้า อีกจุดหนึ่ง คือ “ไฟฉาย” หรือ landing lights ที่นกอินทรีมีจุดสีนวลอยู่ที่ซอกคอ ไฟฉายนี้ไม่พบในเหยี่ยวดำ หรือนกอินทรีแท้ชนิดอื่นๆ ที่ใหญ่กว่าเจ้าเล็กของเรา.
