| ที่มา | คอลัมน์ สรรหามาเล่า |
|---|
ใกล้เทศกาลคริสต์มาส ปีใหม่ พ่อแม่บางบ้านอาจมีเกมสนุกเล่นกับลูกๆ โดยนำตุ๊กตาเอลฟ์ไปแอบตั้งไว้ตามที่ต่างๆ ภายในบ้าน โดยบอกลูกว่านี่คือ “สายลับ” ของซานตาคลอส ที่จะคอยแอบสอดส่องพฤติกรรมของเด็กๆ แล้วไปรายงานให้ซานตาคลอสรู้ว่าเด็กคนใดทำตัวดี หรือมีพฤติกรรมไม่ดีอะไรบ้าง โดยเด็กที่ทำตัวดี ก็จะได้ “ของขวัญ” จากซานตาคลอสเป็นรางวัล ส่วนเด็กคนใดที่ทำตัวไม่ดี ก็อดได้ของขวัญ
เรื่องที่พ่อแม่อาจเห็นเป็นเรื่องสนุกๆ เรื่องเล็กๆ แต่ดอกเตอร์วาเนสซา ลาพอยท์ นักจิตวิทยาเด็กเตือนว่าอาจส่งผลเสียต่อลูกได้ เพราะการใช้วิธีโกหกแต่งเรื่องราว หรือใช้กลอุบายเพื่อจะหลอกล่อให้ลูกๆ ทำตัวดี ไม่ใช่วิธีที่ถูกต้อง
“พ่อแม่พยายามจะหาวิธีควบคุมพฤติกรรมของลูกๆ โดยสร้างเงื่อนไขอย่างเช่น ถ้าลูกทำตัวดีก็จะได้ดาวเพิ่ม หรือซานตาคลอสจะนำของขวัญมาให้ ปัญหาก็คือนี่จะสร้างผลเสียต่ออารมณ์ ความรู้สึก และระบบประสาทของเด็ก”
ดอกเตอร์ลาพอยท์อธิบายว่า พฤติกรรมที่ดีของเด็ก ไม่ใช่เรื่องที่จะสร้างได้ด้วยการโกหก เพราะผู้ใหญ่ก็ต่างรู้ว่าที่จริงแล้วตุ๊กตาเอลฟ์ไม่ใช่สายลับของซานตาคลอส “เมื่อผู้ใหญ่พยายามคิดหากลอุบายที่จะควบคุมพฤติกรรมของเด็ก สองสิ่งที่จะเกิดขึ้นก็คือ อย่างแรกเลยเด็กๆ จะรับรู้ได้ถึงความพยายามของผู้ใหญ่ที่จะควบคุมพฤติกรรมของพวกเขา ซึ่งผู้ใหญ่ที่มีความสามารถ ไม่จำเป็นต้องใช้เล่ห์หรือกลอุบายต่างๆ เพื่อควบคุมพฤติกรรมเด็กๆ
เรื่องที่สองคือ เด็กๆ จะรู้สึกได้ถึงการเล่นเกมของผู้ใหญ่ ซึ่งความรู้สึกนี้แหละที่สามารถสร้างปัญหาในครอบครัว เพราะสามารถทำให้เด็กเกิดความรู้สึกไม่เชื่อใจพ่อแม่ ผู้ใหญ่ ซึ่งจากข้อมูลทางวิชาการ เราต่างรู้กันดีว่าสิ่งสำคัญที่สุดต่อการพัฒนาที่ดีของเด็ก คือการที่เด็กมีความเชื่อมั่น และไว้ใจพ่อแม่ของพวกเขา ดังนั้น การกุเรื่องตุ๊กตาเอลฟ์หรืออะไรทำนองนี้มาหลอกเด็ก จึงไม่ใช่เรื่องที่ควรทำ”
นักจิตวิทยาเด็กยังว่า ไม่ใช่แค่สุขภาพจิตของเด็กเท่านั้นที่เสี่ยงจะได้รับผลกระทบ “เมื่อเด็กรู้สึกไม่ไว้ใจพ่อแม่ สิ่งนี้ยังทำให้เกิดความเครียดขึ้นในสมอง และเมื่อพื้นที่ในสมองส่วนนี้ได้รับผลกระทบบ่อยๆ ระบบประสาทในสมองก็จะแปลความว่าการทำตัวดีนั้นเครียด และนี่ก็จะนำไปสู่การมีพฤติกรรมที่ท้าทายมากกว่าการทำตัวให้ดีขึ้น”
ทั้งนี้ ดอกเตอร์ลาพอยท์มีคำแนะนำต่อพ่อแม่ถึงการใช้ตุ๊กตาเอลฟ์แบบไม่เสี่ยงก็คือ “ให้ตุ๊กตาเอลฟ์เป็นเหมือนเพื่อนตัวน้อยๆ ที่จะอยู่เคียงข้างเด็ก ไม่ใช่เป็นสายลับของซานตาคลอส ที่มาคอยสอดส่องพฤติกรรมเด็กๆ เพื่อรายงานให้ซานตาคลอสรู้”
