| ที่มา | มติชนออนไลน์ |
|---|---|
| ผู้เขียน | สุจิตต์ วงษ์เทศ |
ละโว้ ต้นกำเนิดกรุงศรีอยุธยา และสถาปนากรุงสุโขทัย
รัฐละโว้ (ลพบุรี) เป็นผู้สร้างกรุงศรีอยุธยา และสถาปนากรุงสุโขทัย
มีหลักฐานวิชาการจำนวนมากสนับสนุนหนักแน่น ทั้งด้านประวัติศาสตร์โบราณคดีและด้านมานุษยวิทยา แล้วเป็นที่รับรู้กว้างขวางในหมู่นักปราชญ์ราชบัณฑิตและนักวิชาการทั้งไทยและนานาชาติ เช่น หลักฐานทางประวัติศาสตร์ศิลปะ มีดังนี้
พระปรางค์ประธานวัดมหาธาตุ อยุธยา ฝีมือช่างทางสถาปัตยกรรมอยู่ในวัฒนธรรมขอม เมืองละโว้ ซึ่งมีต้นแบบหลักจากปราสาทพิมาย (อ. พิมาย จ. นครราชสีมา) นักประวัติศาสตร์ศิลปะอาจบอกอีกว่ามีเครือข่ายเชื่อมโยงถึงบางปราสาทของเมืองพระนครหลวงในกัมพูชา
พระปรางค์วัดมหาธาตุกรุงศรีอยุธยา จากภาพถ่ายสมัย ร.5 เห็นองค์ปรางค์ประธานสมบูรณ์ถึงยอด แต่ปัจจุบันไม่เห็นแล้ว เพราะพังหมด
ภาพถ่ายเก่าสมัย ร.5 พระปรางค์ประธานวัดมหาธาตุ อยุธยา เต็มองค์สมบูรณ์ เหมือนไม่ผิดปรางค์ขอมเมืองละโว้ แต่ที่เห็นปัจจุบันส่วนยอดหักพังหมดแล้วด้วยธรรมชาติ
การขยายอำนาจของรัฐละโว้ มีทั้งลงทางทิศใต้กับขึ้นทางทิศเหนือ
- รัฐละโว้ขยายอำนาจการเมืองและการค้าลงทางทิศใต้ โดยย้ายศูนย์กลางไปควบคุมเส้นทางการค้าทางทะเลกับนานาชาติอยู่แห่งใหม่ที่อโยธยาศรีรามเทพ ซึ่งต่อไปข้างหน้าคือ กรุงศรีอยุธยา
- รัฐละโว้ขยายเครือข่ายขึ้นไปทางทิศเหนือ โดยอุดหนุนการสถาปนากรุงสุโขทัย ควบคุมเส้นทางการค้าดินแดนภายใน เพื่อผลประโยชน์ทางการขนย้ายทรัพยากรของตน นอกจากนี้ยังขยายขึ้นไปตามแม่น้ำปิงจนถึงถึงหริภุญชัย (ลำพูน) ดังเป็นที่รับรู้กว้างขวางแล้วเรื่องพระนางจามเทวี แล้วลึกเข้าไปถึงลุ่มน้ำสาละวิน ในพม่า
รัฐละโว้ 1,000 ปีมาแล้ว (หลัง พ.ศ. 1500) ถูกเรียกจากคนอื่นว่าเป็นขอม พูดภาษาเขมร ใช้อักษรเขมร
อำนาจของภาษาและวัฒนธรรมไต-ไท ของคนไม่ไทย ทยอยเคลื่อนไหวโยกย้ายตั้งแต่ยุคก่อนๆ ตามเส้นทางการค้าจากดินแดนภายในลงไปลุ่มน้ำเจ้าพระยา (ต่อไปข้างหน้าคนไม่ไทยเหล่านี้จะเรียกตัวเองว่าไทย)
ไม่จำเป็นเห็นพ้องต้องกันตามนี้ แต่จำเป็นต้องมีข้อมูลหลักฐานตามจริง โดยไม่มโนขึ้นเอง
ทั้งหมดนี้ตรงข้ามประวัติศาสตร์แห่งชาติ (ที่กำหนดเป็นหนังสือเรียนทั่วประเทศ) ซึ่งถูกเสกสรรปั้นแต่งขึ้นเป็นนิยายตามต้องการของคนชั้นนำ ว่ากรุงสุโขทัยเป็นราชธานีแห่งแรกของไทย กระทั่งหลังกรุงสุโขทัยล่มสลายจึงเกิดมีกรุงศรีอยุธยาเป็นราชธานีแห่งที่สอง ซึ่งล้วนขัดแย้งกับหลักฐานวิชาการประวัติศาสตร์โบราณคดีและมานุษยวิทยา
หรือพูดอีกอย่างหนึ่งก็ได้ ว่าหลักฐานทั้งหลายไม่สนับสนุนเนื้อหายกเมฆของประวัติศาสตร์แห่งชาติ
