สาธารณรัฐอาหรับซีเรีย เป็นประเทศในภูมิภาคตะวันออกกลางมีเนื้อที่ประมาณ 185,180 ตารางกิโลเมตร มีประชากรประมาณ 17,951,639 คน โดยมีประชากรกลุ่มชาติพันธุ์และศาสนาหลากหลาย แต่ส่วนใหญ่เป็นชาวอาหรับซุนนี่ซึ่งเป็นกลุ่มประชากรใหญ่ที่สุดคือประมาณ 67% ของชาวซีเรียทั้งหมดในปัจจุบัน มีชาวอาหรับอลาวีห์ (สาขาหนึ่งของนิกายชีอะห์) มีประมาณ 11% ชาวอาหรับที่นับถือศาสนาคริสต์มีประมาณ 11% ชาวอาหรับดรูซ (สาขาหนึ่งของนิกายชีอะห์) มีประมาณ 3% ส่วนกลุ่มชาติพันธุ์อื่นได้แก่ ชาวเคิร์ดซึ่งเป็นกลุ่มที่ใหญ่ที่สุดคือมีถึง 7% ที่เหลือก็คือชาวอาร์มีเนีย อัสซีเรีย และเติร์ก
ประเทศซีเรียที่แต่เดิมเรียกว่าเลแวนต์มีพรมแดนทิศตะวันตกจดทะเลเมดิเตอร์เรเนียน ทิศเหนือจดประเทศตุรกี ทิศตะวันออกจดประเทศอิรัก ทิศใต้จดประเทศจอร์แดน และทิศตะวันตกเฉียงใต้จดประเทศอิสราเอล ซีเรียมีกรุงดามัสกัสซึ่งเป็นนครที่มีผู้อยู่อาศัยต่อเนื่องที่เก่าแก่ที่สุดแห่งหนึ่งของโลก (เหมือนเมืองลำพูนของไทย) เป็นเมืองหลวงซึ่งในอดีตดามัสกัสเป็นเมืองหลวงของรัฐกาหลิบอุมัยยะฮ์ซึ่งเป็นรัฐอิสลามยุคแรกที่สถาปนาขึ้นนอกคาบสมุทรอาระเบีย และดามัสกัสยังเป็นเมืองเอกในรัฐสุลต่านมัมลุกในอียิปต์
ประเทศซีเรียสมัยใหม่สถาปนาขึ้นหลังสงครามโลกครั้งที่หนึ่งโดยเป็นอาณาเขตในอาณัติของฝรั่งเศส และเป็นรัฐอาหรับใหญ่ที่สุดที่กำเนิดขึ้นจากแคว้นเลแวนต์อาหรับที่เดิมเป็นของจักรวรรดิออตโตมัน
ประเทศซีเรียได้รับเอกราชในเดือนเมษายน พ.ศ.2489 เป็นสาธารณรัฐระบบรัฐสภา สมัยหลังได้รับเอกราชก็มีความจลาจลวุ่นวาย มีกลุ่มต่างๆ พยายามที่จะทำรัฐประหารอยู่เนืองๆ สำเร็จบ้าง ไม่สำเร็จบ้าง ในช่วง พ.ศ.2492 ถึง พ.ศ.2514
ในระหว่าง พ.ศ.2501 ถึง พ.ศ.2504 ประเทศซีเรียเข้าร่วมสหภาพช่วงสั้นๆ กับอียิปต์ ซึ่งสิ้นสุดลงด้วยรัฐประหาร โดยคณะรัฐประหารได้ประกาศให้ประเทศซีเรียอยู่ภายใต้กฎหมายฉุกเฉินตลอดช่วง พ.ศ.2506 ถึง พ.ศ.2554 ซึ่งก็คือปกครองแบบเผด็จการนั่นเอง โดยมีนายฮาเฟซ อัสซัด อดีตนายทหารอากาศของกองทัพซีเรีย (ผู้เป็นพวกอลาวีห์ซึ่งเป็นชนกลุ่มน้อยในประเทศที่ประชากรส่วนใหญ่คือพวกซุนนี่) ดำรงตำแหน่งประธานาธิบดีคือผู้เผด็จการสูงสุดระหว่าง พ.ศ.2513 ถึง พ.ศ.2543 เมื่อเขาเสียชีวิตลง นายบัชชาร์ อัสซัด บุตรชายก็ได้เป็นประธานาธิบดีผู้เผด็จการสืบทอดจากบิดาตั้งแต่ พ.ศ.2543 จนกระทั่งปัจจุบัน
ชาวซีเรียส่วนใหญ่สุดทนที่จะต้องอยู่ภายใต้การปกครองแบบเผด็จการถึง 46 ปีอันยาวนาน ใน พ.ศ.2554 จึงลุกฮือขึ้นก่อสงครามกลางเมืองขึ้นเพื่อกำจัดระบอบเผด็จการเสียให้สิ้นซากแต่กำลังทหารและระบบราชการของซีเรียทั้งหมดอยู่ในกำมือของพวกอลาวีห์อย่างมั่นคงแล้ว จึงเสียเปรียบฝ่ายเผด็จการมาโดยตลอด ประกอบกับฝ่ายกบฏไม่มีศูนย์บัญชาการต่อสู้อย่างมีประสิทธิภาพ และมักทะเลาะเบาะแว้งกันเองอยู่เสมอจึงทำให้สงครามกลางเมืองยืดเยื้อมาถึง 7 ปีย่างเข้าปีที่ 8 แล้วทั้งๆ ที่ฝ่ายกบฏได้รับการช่วยเหลือสนับสนุนจากทางฝ่ายตะวันตกโดยเฉพาะสหรัฐอเมริกาอย่างเป็นกอบเป็นกำ แต่ก็มักทำการไม่ค่อยจะได้ผลนัก ยกเว้นจากกลุ่มชาวเคิร์ดในซีเรียที่ทำการรบรุกอย่างมีประสิทธิภาพที่สุดในบรรดาเหล่ากบฏของซีเรียทั้งหมด
โดยเฉพาะการต่อสู้กับกองกำลังของกลุ่มรัฐอิสลามอิรักและเลแวนต์ (ISIL) หรือที่เรารู้จักในนามของไอ.เอส. (IS – The Islamic State) นั่นแหละ ที่เข้ายึดพื้นที่ทั้งในอิรักและซีเรียสถาปนาเป็นรัฐอิสลามปกครองโดยกาหลิบตามแบบจักรวรรดิอิสลามโบราณนั่นเอง
ทีแรกรัฐบาลซีเรียอาศัยกองทัพเป็นกำลังรบหลัก แต่ตั้งแต่ พ.ศ.2557 หน่วยป้องกันท้องถิ่นซึ่งเป็นอาสาสมัครที่เรียก “กองกำลังป้องกันชาติ (National Defense Force)” ได้มีบทบาทเพิ่มมากขึ้นจนกลายเป็นกำลังทหารหลักของรัฐบาลของนายบัชชาร์ อัสซัด ในที่สุด รัฐบาลซีเรียได้รับความช่วยเหลือทางเทคนิค การเงิน การทหารและการเมืองจากประเทศรัสเซีย อิหร่านและอิรัก
(2 ประเทศหลังมีรัฐบาลเป็นพวกชีอะห์เหมือนกัน) มาตั้งแต่เริ่มต้นสงครามกลางเมืองแล้ว
ใน พ.ศ.2556 ทหารอาสาของฮิซบอลเลาะห์ (ชีอะห์) จากเลบานอนที่อิหร่านเป็นสปอนเซอร์ได้เข้าร่วมสงครามโดยสนับสนุนกองทัพซีเรียของนายบัชชาร์ อัสซัด เนื่องจากสงครามกลางเมืองของซีเรียในครั้งนี้มีหลายประเทศได้เข้ามาถือหางทั้งทางฝ่ายรัฐบาลและฝ่ายกบฏ ความขัดแย้งนี้จึงถูกเรียกว่าเป็น “สงครามตัวแทน” ระหว่างประเทศที่มีชาวมุสลิมซุนนี่และประเทศที่มีมุสลิมชีอะห์ในภูมิภาคตะวันออกกลางหลายประเทศ
ที่สำคัญที่สุดคือความขัดแย้งตัวแทนระหว่างซาอุดีอาระเบียและอิหร่าน ในเดือนกันยายน พ.ศ.2558 รัสเซีย อิรัก อิหร่านและซีเรียได้ร่วมกันตั้งศูนย์สารสนเทศขึ้นในกรุงแบกแดดเพื่อประสานงานกิจกรรมของพวกตนในประเทศซีเรีย
วันที่ 30 กันยายน พ.ศ.2558 ประเทศรัสเซียเริ่มการปฏิบัติการโจมตีฝ่ายกบฏโดยใช้กำลังทัพทางอากาศของตนตามคำขอของรัฐบาลซีเรีย จึงเกิดสงครามตัวแทนระหว่างสหรัฐและรัสเซีย ซึ่งความจริงมีประเทศต่างๆ นับสิบประเทศเข้าไปมีส่วนเกี่ยวข้องในสงครามกลางเมืองซีเรียโดยตรงเลยทีเดียว
สรุปก็คือ สงครามกลางเมืองซีเรียนั้นคือการต่อสู้ระหว่างยักษ์ใหญ่ 2 ตนในภูมิภาคตะวันออกกลางคือซาอุดีอาระเบียนำกลุ่มประเทศอาหรับซึ่งเป็นประเทศซุนนี่ส่วนใหญ่เข้าช่วยฝ่ายกบฏทุกวิถีทางโดยมีรัสเซียหนุนหลังและเข้าร่วมด้วยโดยเปิดเผย อิหร่านนำฝ่ายชีอะห์ เข้าช่วยรัฐบาลซีเรียของนายบัชชาร์ อัสซัด ซึ่งถือว่าพวกอลาวีห์เป็นสาขาหนึ่งของชีอะห์
ครับ ! แค่นี้ยังยุ่งไม่พอ ตอนนี้ตุรกีซึ่งเป็นสมาชิกขององค์การนาโตที่มีสหรัฐอเมริกาเป็นหัวหน้าใหญ่ได้เปิดสงครามกับกลุ่มพวกเคิร์ดซีเรียที่สหรัฐอเมริกาหนุนหลังอยู่อย่างเปิดเผยทำให้ทหารฝ่ายรัฐบาลของนายบัชชาร์ อัสซัด เข้าช่วยฝ่ายเคิร์ดซึ่งเป็นกบฏรบกับตุรกีซึ่งเป็นฝ่ายนาโต
คงอีกยาวล่ะครับ ส่วนคนซวยก็คือคนซีเรียนั่นแหละครับ บ้านแตกสาแหรกขาดกระจัดกระจายกระเซอะกระเซิงไปทั่วโลกแหละครับ
