เมื่อวันที่ 26 เมษายน น.ส.สารี อ๋องสมหวัง เลขาธิการมูลนิธิเพื่อผู้บริโภค (มพบ.) กล่าวถึงปัญหาการรีวิวสินค้าของดาราคนดัง ที่ผลิตภัณฑ์อาจไม่ได้รับการรับรองจาก อย. หรือเป็นเครื่องหมาย อย.ปลอม ว่า การรีวิวเป็นส่วนหนึ่งของการโฆษณาเพราะมีการให้คำแนะนำ ถือเป็นส่วนหนึ่งของสัญญาที่ให้ต่อผู้บริโภค ซึ่งตามกฎหมายที่เกี่ยวข้องทั้ง พ.ร.บ.อาหาร พ.ศ. 2522 พ.ร.บ.เครื่องสำอาง พ.ศ.2558 รวมถึงกฎหมายคุ้มครองผู้บริโภค มีหลักว่าต้องไม่เป็นเท็จ ไม่เกินความจริง ไม่ทำให้เข้าใจผิดในสาระสำคัญของสินค้านั้น เช่น ที่บอกว่าไม่เป็นเท็จ คือหากมีการรีวิวว่าใช้แล้วดี หน้าเด้ง คนรีวิวก็ต้องมีการใช้จริงถึงจะบอกแบบนั้นได้ หากไม่ได้ใช้จริงแต่มาพูด เท่ากับว่าเขาพูดเท็จ ซึ่งการโฆษณาผิดกฎหมายปรับได้ถึง 1 แสนบาท และสามารถจำคุกได้หากทำผิดซ้ำซาก หรือทั้งจำทั้งปรับ ซึ่งในต่างประเทศ มีกำหนดให้คนที่โฆษณาผลิตภัณฑ์อะไรต้องมีการใช้จริงอย่างน้อย 6 เดือนเป็นอย่างน้อย
น.ส.สารี กล่าวต่อว่า ปัจจุบันการควบคุมผลิตภัณฑ์สุขภาพของ อย. จะแตกต่างกันถ้าเป็นยาจะมีการตรวจสอบอย่างเข้มข้น ห้ามโฆษณา แต่เครื่องสำอาง อาหาร แค่แจ้งข้อมูลชื่อ ส่วนประกอบ สารประกอบเท่านั้น ไม่ได้ตรวจตัวผลิตภัณฑ์ก่อนอนุญาตเลข อย. ซึ่งจริงๆ อยากจะเห็นมีการตรวจผลิตภัณฑ์ก่อนที่จะอนุญาตเลขทะเบียน แต่กฎหมายให้ความสำคัญกับการดูที่ปลายทาง ดังนั้น ต้องมีคนมากพอที่จะดู เพราะที่ผ่านมาจะเห็นว่าผลิตภัณฑ์ที่ขอเลขทะเบียนผ่านทางออนไลน์ มีการยื่นเอกสาร ข้อมูลผลิตภัณฑ์ต่างๆ มาแล้ว ซึ่งไม่ต้องตรวจสอบผลิตภัณฑ์ก่อนก็ได้ แต่บังเอิญมีการตรวจสอบสถานที่ผลิตกลับพบว่าร้อยละ 90 ไม่มีสถานที่ผลิตจริง เป็นเพียงบ้านคนเท่านั้น ซึ่งก็ไม่รู้ว่าอนุญาตเลขทะเบียนให้หรือไม่ ดังนั้นเพื่อลดปัญหาผลิตภัณฑ์เครื่องสำอางผิดกฎหมาย คือ การยกเลิกจดแจ้งขออนุญาตผลิตเครื่องสำอางออนไลน์ และอย่างน้อยควรไปจดแจ้งโดยตรงกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง เพื่อเป็นหลักฐานในการยืนยันว่าใครเป็นผู้ผลิตและสถานที่ผลิตเป็นไปตามที่ระบุหรือไม่ เพราะเป็นออนไลน์ก็ตรวจสอบยาก
“ตอนนี้ต้องบอกว่าหมายเลข อย.ไม่ได้รับประกันความปลอดภัยว่าเป็นผลิตภัณฑ์ที่ถูกต้อง ต้องตรวจสอบ ผู้บริโภคต้องดูแลตัวเอง เรื่องอาหารก็เหมือนกัน ต้องบอกว่าประเทศเรามีปัญหาเรื่องการตรวจสอบในท้องตลาด ดังนั้น ความตื่นตัวของผู้บริโภคเองยังเป็นเรื่องที่มีความสำคัญมาก เราต้องเข้มแข็งและอย่าคิดแบบดาราบางคนที่คิดว่ามีเลข อย.แล้วต้องใช้ได้ คำแนะนำคือ เมื่อไหร่ก็ตามที่คนขายของ ไม่ขายของแต่เน้นให้เราหาลูกค้า ต้องระวังว่ากำลังเข้าสู่วังวนลูกโซ่ขายตรง” น.ส.สารี กล่าว
เมื่อถามว่าอย.จะต้องดำเนินการอย่างไรเพื่อทำให้ ตรา “อย.” ศักดิ์สิทธิ์ สามารถทำให้ผู้บริโภคไว้วางใจได้ เลขา มพบ. กล่าวว่า ก็อยากเห็นตรา อย.ทำใหคนสบายใจได้ แต่ขณะนี้เป็นไปไม่ได้เลย แค่เมจิก สกิน 200 กว่ายี่ห้อต้องใช้คนมากแค่ไหน เราต้องยอมรับความจริง แต่ก็หวังให้มีกฎหมายที่เข้มแข็ง กระบวนการตรวจสอบ กระบวนการเปิดเผยชื่อยี่ห้อ การทำอย่างเข้มข้น เข้มแข็ง ต้องยอมรับว่าวันนี้ไม่ปลอดภัยเพราะฉะนั้นคุณต้องทำงานมากขึ้นเพื่อให้ปลอดภัย ไม่ใช่ทำงานเท่าเดิม อีกส่วนหนึ่งผู้ผลิตก็ต้องมีความรับผิดชอบไม่ทำของปลอม อันตราย
