ปชช.ร้องผู้ตรวจการฯยื่นศาลรธน.วินิจฉัย ปมกม.เลือกตั้งท้องถิ่น ตัดสิทธิคนที่ย้ายบ้านไม่ถึง 1 ปี
ผู้สื่อข่าวรายงานว่าเพจ iLaw ได้โพสต์ข้อความ โดยระบุว่า
ในวันที่ 20 ธันวาคม 2563 ประชาชนผู้มีสิทธิเลือกตั้งจะได้ไปใช้สิทธิเลือกตั้งสมาชิกสภาท้องถิ่นหรือผู้บริหารท้องถิ่นกัน และนับเป็นการเลือกตั้งท้องถิ่นอีกครั้งในรอบ 8 ปี แต่ทว่า ในการเลือกตั้งครั้งใหม่นี้กลับพบปัญหาที่เกี่ยวข้องกับผู้มีสิทธิเลือกตั้ง อาทิ การตัดสิทธิเลือกตั้งคนที่ย้ายบ้านก่อนการเลือกตั้ง เนื่องจากพระราชบัญญัติการเลือกตั้งสมาชิกสภาท้องถิ่นหรือผู้บริหารท้องถิ่น (พ.ร.บ.การเลือกตั้งท้องถิ่นฯ) กำหนดให้ผู้มีสิทธิฯต้องมีชื่อในทะเบียนไม่น้อยกว่า 1 ปี และไม่มีบทบัญญัติคุ้มครองสิทธิเลือกตั้ง สำหรับผู้ที่เพิ่งย้ายบ้านข้ามเขตองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นก่อนการเลือกตั้ง
อย่างไรก็ดี ในวันที่ 18 ธันวาคม 2563 ประชาชนผู้ถูกตัดสิทธิเลือกตั้งจึงเตรียมร้องผู้ตรวจการแผ่นดินเพื่อให้ยื่นต่อศาลรัฐธรรมนูญวินิจฉัยว่า พ.ร.บ.การเลือกตั้งท้องถิ่นฯ มีส่วนที่ขัดแย้งต่อรัฐธรรมนูญหรือไม่
โดยในคำร้องที่เตรียมยื่นต่อผู้ตรวจการแผ่นดิน ระบุว่า ตามที่เมื่อวันที่ 26 ตุลาคม 2563 คณะกรรมการการเลือกตั้ง (กกต.) ได้ใช้อำนาจ พ.ร.บ.เลือกตั้งท้องถิ่นฯ ออกประกาศ กกต.เรื่อง กำหนดให้มีการเลือกตั้งสมาชิกสภาองค์การบริหารส่วนจังหวัด และนายกองค์การบริหารส่วนจังหวัดและมีการประกาศกำหนดให้วันที่ 20 ธันวาคม 2563 เป็นวันเลือกตั้ง
แต่ทว่า ผู้ร้องได้ดำเนินการแจ้งย้ายที่อยู่ตามทะเบียนบ้านในวันที่ 30 ตุลาคม 2563 ซึ่งตาม พ.ร.บ.เลือกตั้งท้องถิ่นฯ มาตรา 38 (3) กำหนดให้บุคคลผู้มีคุณสมบัติเป็นผู้มีสิทธิเลือกตั้ง ต้องมีชื่ออยู่ในทะเบียนบ้านในเขตเลือกตั้งมาแล้ว เป็นเวลาติดต่อกันไม่น้อยกว่าหนึ่งปีนับถึงวันเลือกตั้ง
ดังนั้น ผู้ร้องและประชาชนอีกจำนวนมากที่ดำเนินการเปลี่ยนแปล งแจ้งย้ายที่อยู่ตามทะเบียนบ้านในช่วงหนึ่งปีก่อนจนถึงวันเลือกตั้ง คือตั้งแต่วันที่ 21 ธันวาคม 2562 จนถึงวันที่ 20 ธันวาคม 2563 ก็จะกลายเป็นผู้ไม่มีสิทธิเลือกตั้งองค์การบริหารส่วนจังหวัดในครั้งนี้ ไปอย่างไม่เป็นธรรมเพียง เพราะการย้ายถิ่นฐานและที่อยู่ตามทะเบียนบ้านอันเป็นการใช้สิทธิตามปกติทั่วไปในการดำรงชีวิต
อีกทั้ง หากมีการประกาศกำหนดจัดการเลือกตั้งองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นประเภทอื่นในอนาคต เช่น องค์การบริหารส่วนตำบล เทศบาล และกรุงเทพมหานคร ก็จะทำให้ผู้ร้องและประชาชนอีกจำนวนมากย้ายบ้านติดต่อกันน้อยกว่าหนึ่งปีนับถึงวันเลือกตั้ง ต้องเสียสิทธิในการออกเสียงเลือกตั้งดังกล่าวด้วยเช่นเดียวกัน
นอกจากนี้ ในคำร้องยังระบุด้วยว่า หากพิจารณาจากพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร ปี 2561 จะพบว่า กฎหมายดังกล่าวมีบทบัญญัติคุ้มครองสิทธิเลือกตั้งของบุคคลที่ทำการย้ายบ้านก่อนการเลือกตั้งไว้
โดยในมาตรา 106 วรรคหนึ่งของ พ.ร.ป.การเลือกตั้ง ส.ส.ฯ ได้ระบุว่า “ผู้มีชื่ออยู่ในทะเบียนบ้าน ในเขตเลือกตั้งแบบแบ่งเขตเลือกตั้งติดต่อกันเป็นเวลาน้อยกว่าเก้าสิบวันนับถึงวันเลือกตั้ง ให้มีสิทธิออกเสียงลงคะแนนในเขตเลือกตั้งที่ตนมีชื่ออยู่ในทะเบียนบ้านติดต่อกันครั้งสุดท้าย เป็นเวลาไม่น้อยกว่าเก้าสิบวัน” กล่าวคือ ผู้ที่ย้ายบ้านก่อนการเลือกตั้งให้สามารถใช้สิทธิเลือกตั้ง ในเขตเลือกตั้งที่ตนมีสิทธิเลือกตั้งครั้งล่าสุด ในขณะที่ พ.ร.บ.เลือกตั้งท้องถิ่นฯ กลับไม่ได้บัญญัติข้อความลักษณะดังกล่าวไว้
พ.ร.บ.เลือกตั้งท้องถิ่นฯ มาตรา 38 (3) จึงเป็นกฎหมายที่ละเมิดสิทธิเสรีภาพ และสร้างความไม่เป็นธรรมแก่ประชาชนเกินสมควรแก่เหตุซึ่งขัดต่อรัฐธรรมนูญฯ ในหลายมาตรา ได้แก่ มาตรา 50 (7) ประกอบมาตรา 252 เรื่องสิทธิเลือกตั้งองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นตามรัฐธรรมนูญฯ หรือ มาตรา 38 เรื่องหลักเสรีภาพในการเลือกถิ่นที่อยู่ รวมถึง มาตรา 254 เรื่องสิทธิในการเข้าชื่อเสนอข้อบัญญัติหรือเพื่อถอดถอนสมาชิกสภาท้องถิ่นหรือผู้บริหารท้องถิ่น เป็นต้น
โดยท้ายคำร้องยังระบุด้วยว่า ขอให้ผู้ตรวจการแผ่นดินใช้อำนาจตามพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยผู้ตรวจการแผ่นดิน ปี 2560 มาตรา 22 (1) ประกอบมาตรา 23 (1) พิจารณาเสนอเรื่อง ให้ศาลรัฐธรรมนูญวินิจฉัยว่า พ.ร.บ.เลือกตั้งท้องถิ่น มาตรา 38 (3) เป็นบทบัญญัติแห่งกฎหมายที่ละเมิดสิทธิเสรีภาพ สร้างความไม่เป็นธรรมแก่ประชาชนจนเกินสมควรแก่เหตุ และเป็นการขัดแย้งต่อรัฐธรรมนูญ
