สมชาย ปรีชาศิลปกุล เขียนบทความ “อุดม รัฐอมฤต บุรุษผู้มาช้ากว่ากาล”
เมื่อวันที่ 23 ก.พ. สมชาย ปรีชาศิลปกุล นักวิชาการนิติศาสตร์ เขียนข้อความแสดงความเห็นกรณีตำแหน่งอธิการบดีมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ โดยล่าสุด ตำแหน่งอธิการคาดว่าจะเป็นของ รศ.เกศินี วิฑูรชาติ คนเดิม เป็นสมัยที่ 2 โดยมีวาระการทำงาน 3 ปี โดย ระบุว่า
อุดม รัฐอมฤต บุรุษผู้มาช้ากว่ากาล
ถ้า ศ. ดร. อุดม รัฐอมฤต ลงสมัครในตำแหน่งอธิการบดีมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ภายหลังจากเหตุการณ์รัฐประหาร 2557 ก็น่าจะประสบความสำเร็จในการดำรงตำแหน่งนี้ได้อย่างไม่ยากลำบาก
แต่ช่วงเวลาดังกล่าวเป็นจังหวะที่ ศ.ดร.สมคิด เลิศไพฑูรย์ กำลังจะดำรงตำแหน่งอธิการบดีสมัยที่ 2 (2557 – 2560) ทั้งอุดม ก็ยังต้องไปดำรงตำแหน่งคณบดีคณะนิติศาสตร์ (2559 – 2562) อันเป็น “จารีตประเพณี” ว่าบุคคลที่จะดำรงตำแหน่งอธิการบดีต้องผ่านการเป็นคณบดีมาก่อน (ตามแนวทางการวิเคราะห์ของ ศ. ดร. ชาญวิทย์ เกษตรศิริ) จึงทำให้เขายังไม่พร้อมสำหรับตำแหน่งอธิการบดี
แต่ปมสำคัญในช่วงเวลาระหว่างนั้นก็คือ การมีบทบาทอย่างมากในฐานะกรรมการร่างรัฐธรรมนูญ 2560 ก่อนหน้านี้ การทำหน้าที่ในการร่างรัฐธรรมนูญถือเป็น “คุณสมบัติ” ประการหนึ่งของผู้สมัครตำแหน่งอธิการบดี ดังเช่นที่สมคิด ก็เคยอยู่ร่วมในกรรมการร่างรัฐธรรมนูญ 2550 ความหมายโดยนัยของการดำรงตำแหน่งนี้ก็คือ การได้รับการยอมรับจากเครือข่ายชนชั้นนำของสังคมไทยอันรวมถึงเครือข่ายทางอำนาจในมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์
แต่ความเปลี่ยนแปลงที่ปะทุขึ้นใน พ.ศ. 2563 ข้อวิจารณ์ที่มีต่อรัฐธรรมนูญ 2560 และเครือข่ายผู้สนับสนุนการรัฐประหารใน พ.ศ. 2557 ได้ปรับเปลี่ยนให้สิ่งที่เคยเป็น “คุณสมบัติ” กลับกลายมาเป็น “โทษสมบัติ” ผลงานของอุดม ที่เชื่อมโยงกับคณะรัฐประหารและรัฐธรรมนูญได้กลายเป็น “ภาพจำ” ที่ยากจะลบเลือนให้ออกไปจากตนเอง
เขามาในห้วงเวลาที่ระบอบอำนาจนิยมกำลังเผชิญหน้ากับคำถามอย่างกว้างขวาง หากเขามาเร็วกว่านี้ บทบาทในการร่างรัฐธรรมนูญภายใต้คณะรัฐประหารก็จะไม่ได้มีความหมายในด้านลบเฉกเช่นผู้ดำรงตำแหน่งอธิการบดีก่อนหน้าซึ่งล้วนแต่สัมพันธ์กับระบอบอำนาจนิยม และการสรรหาก็น่าจะมีผลที่ต่างออกไป
ส่วนหนึ่งของความพ่ายแพ้ในครั้งนี้ของอุดม ก็เพราะเขาเป็นผู้มาช้ากว่ากาล
23 กุมภาพันธ์ 2564 ภายหลังการประกาศรายชื่อบุคคลที่ได้รับการสรรหาให้ดำรงตำแหน่งอธิการบดี มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์
