หมายเหตุ – องค์กรตรวจสอบการธำรงไว้ซึ่งหลักนิติธรรม และกลุ่มพลังประชาธิปไตยไร้พรมแดน จัดเสวนาหัวข้อ “ตอบโจทย์ประเทศไทย ทำไมต้องแก้ไขรัฐธรรมนูญ” ที่ศูนย์วัฒนธรรมพุทธวิชชาลัย มหาวิทยาลัยราชภัฏพระนคร บางเขน
จตุพร พรหมพันธุ์
ประธานกลุ่มแนวร่วมประชาธิปไตยต่อต้านเผด็จการแห่งชาติ
เนติบริกรที่ร่างรัฐธรรมนูญปรับปรุงรัฐธรรมนูญมาตลอด จนมาถึงตอนนี้ทำให้แก้ไขไม่ได้เลย เพราะจะแก้ต้องอาศัยเสียง ส.ว. ซึ่ง ส.ว.ไม่มีทางมาร่วมโหวตอย่างแน่นอน เรายังจะต้องเจอกันอีกหลายด่าน แม้รัฐบาลจะเสนอนโยบายแก้รัฐธรรมนูญด้วยก็ตาม เราจึงมองว่าจะแก้รัฐธรรมนูญได้นั้น จะใช้พรรคการเมืองนำไม่ได้เด็ดขาด เพราะจะไม่สำเร็จ ต้องใช้เสียงประชาชน การแก้รัฐธรรมนูญปี 2560 จะเป็นไปไม่ได้ เราก็ต้องทำให้เป็นไปให้ได้ ประชาชนต้องส่งเสียง ก่อนหน้าแก้รัฐธรรมนูญปี 2540 ฝ่ายการเมืองก็ไม่เห็นด้วย แต่ประชาชนเดินหน้า สุดท้ายพรรคการเมืองก็ต้องกลับลำ เพราะประชาชนเห็นชอบกันทั้งแผ่นดินแล้ว ตอนนี้แม้จะยากกว่าตอนนั้น แต่เราต้องการความสำเร็จ ให้ประชาชนนำพรรคการเมืองในการแก้ไข กระบวนการแก้รัฐธรรมนูญคือ เราต้องอธิบายให้ประชาชนเห็นถึงปัญหาความเดือดร้อน ไม่มียุคใดที่ลำบากขนาดนี้ ปัญหาที่ประชาชนเจอในวันนี้มี 3 อย่าง คือ เจอน้ำท่วม เจอน้ำแล้ง และเจอ พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา วันนี้เราจึงต้องลงไปทำความเข้าใจกับประชาชนก่อน
ฝ่ายเผด็จการออกแบบ ฝ่ายประชาธิปไตยถางป่ามาเจอ เราสู้ไม่ได้ เพราะเขาสืบทอดอำนาจมาอย่างเป็นระบบ เรื่องที่สำคัญคือ ฝ่ายประชาธิปไตยต้องได้ออกแบบ มากกว่าการได้ 5 หมื่นรายชื่อ คือเราต้องทำให้คนไทยพูดเป็นเสียงเดียวกันให้หมด ว่าต้องแก้ไขรัฐธรรมนูญ เพราะถ้าไม่แก้ คนไทยจะลำบาก และจะเดือดร้อนยิ่งกว่าที่เป็นอยู่
พ.ต.อ.ทวี สอดส่อง
เลขาธิการพรรคประชาชาติ
วันนี้เราจะมาร่วมกันทำบ้านเมืองให้เกิดสันติภาพ สันติสุข ผมเคยดูแล 3 จังหวัดชายแดนภาคใต้ ซึ่งเป็นพื้นที่พหุวัฒนธรรม เคยอยู่กระทรวงยุติธรรมที่เจอเรื่องของการฟ้องร้อง ดำเนินคดีกันเพราะความยากจน บางครั้งก็คิดว่า หากเรายังยากจน แล้วจะไปเรียกร้องเรื่องสิทธิเสรีภาพก็คงเป็นเรื่องที่อยู่ไกล ดังนั้น ในระบอบประชาธิปไตย จะทำให้ประชาชนอยู่ดี กินดี มีความสุข เราต้องทำให้ประเทศเป็นประชาธิปไตย รัฐธรรมนูญฉบับนี้มองคนเป็นทาสในหลายมาตรา เราต้องลุกขึ้นมาช่วยตัวเอง ต้องเอาประชาธิปไตยกลับคืนมา เรายังมีความคิดที่ผิดพลาด เช่น การมองที่ดินเป็นทรัพย์สินของรัฐ ทั้งที่ควรเป็นของประชาชน และอีกหลายๆ อย่างที่ประชาชนถูกมองเป็นทาส วันนี้เราต้องมีรัฐธรรมนูญที่ดี ต้องทำให้คนมีการศึกษาที่ดี ทำอย่างไรก็ได้ให้คนกินดีอยู่ดี มีนโยบายที่ดี ทำอย่างไรเกษตรกรจะมีที่ทำกิน คนไร้บ้านจะมีที่อยู่ รัฐเอาที่ดินซึ่งควรเป็นของประชาชนไปให้คนเช่า ในขณะที่ประชาชนไม่มีสิทธิได้เช่า อย่างไรก็ตาม ที่สำคัญที่สุด คือ เราต้องมีผู้นำที่ดี ทั้งหมดนี้จะเป็นรูปธรรมได้ เราต้องแก้รัฐธรรมนูญ รัฐธรรมนูญที่ดีไม่ควรให้คนทำรัฐประหารมาร่าง แต่ควรให้ประชาชน กลุ่มคนจากส่วนต่างๆ กลุ่มชาติพันธุ์ ฯลฯ ที่มีความเป็นประชาธิปไตย
มาร่วมกันร่าง
เราต้องมาทำรัฐธรรมนูญเพื่อกำหนดชะตาชีวิตของเราเอง และรัฐธรรมนูญฉบับนี้ จะต้องเป็นรัฐธรรมนูญฉบับที่คืนสิทธิให้ประชาชน
สุชาติ ธาดาธำรงเวช
อดีตรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลัง
รัฐธรรมนูญ 2560 ร่างโดยคณะรัฐประหาร ตัวรัฐธรรมนูญจึงมีเงื่อนไข และข้อจำกัดมากมาย เพื่อคงไว้ซึ่งอำนาจเผด็จการ ทำให้ประเทศไทยไม่เป็นระบอบประชาธิปไตยของประชาชน โดยประชาชน เพื่อประชาชน แต่ทำให้ประเทศยังคงอยู่ภายใต้ระบบกึ่งเผด็จการ โดยเผด็จการ เพื่อชนชั้นอนุรักษนิยมโดยที่ประชาชนไม่มีส่วนร่วม เพื่อให้ตอบสนองของฝ่ายอนุรักษนิยมที่ต้องการให้ประเทศไทยอยู่แบบเดิมๆ ไม่รับการเปลี่ยนแปลง ดังนั้น ควรมีการแก้ไขให้สามารถร่างรัฐธรรมนูญขึ้นมาใหม่ ให้เป็นรัฐธรรมนูญที่มีลักษณะเปิดกว้าง และควรร่างโดยตัวแทนประชาชน และนักกฎหมายมหาชน ที่ไม่ยึดติดกรอบอนุรักษ์นิยมแบบเดิมๆ ทั้งนี้ ผลร้ายของรัฐธรรมนูญ 2560 มีผลต่อความเป็นอยู่ของประชาชน เพราะทำให้เกิดความต่อเนื่องในการบริหารประเทศของคณะรัฐประหาร ซึ่งทำลายความเชื่อมั่นทางเศรษฐกิจ และความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ ทำให้การลงทุนจากทั้งในและต่างประเทศลดลงมาโดยตลอด ประชาชนยากจนลง มองไม่เห็นอนาคต
นอกจากนี้ รัฐบาลอนุรักษนิยมยังจัดงบประมาณเพื่อเป้าหมายของตนเอง โดยมุ่งเน้นการจัดซื้ออาวุธยุทโธปกรณ์ การใช้จ่ายเพื่อโฆษณาตนเอง จนภาครัฐมีหนี้มากมายเกือบ 7 ล้านล้านบาท คิดเป็น 4 เปอร์เซ็นต์ของจีดีพี รัฐธรรมนูญ 2560 ยังทำให้กลุ่มอนุรักษนิยมสามารถจัดตั้งรัฐบาลได้เสมอ และเกิดความร่วมมือระหว่างรัฐบาลกับนายทุนขนาดใหญ่ โดยใช้ระบบกฎหมายและกฎระเบียบ ทำให้รูปแบบระบบเศรษฐกิจไทยเป็นเศรษฐกิจกึ่งผูกขาด
การรณรงค์แก้ไขรัฐธรรมนูญครั้งนี้ หากทำตามวิธีการเดิมๆ จะแก้ไขได้ยากมาก จนอาจเป็นไปไม่ได้เลย เนื่องจากความเข้มงวดของตัวรัฐธรรมนูญเอง จึงควรมีการรณรงค์ให้ประชาชนตื่นตัวให้มาก รัฐธรรมนูญใหม่ควรเป็นรัฐธรรมนูญที่เปิดกว้าง มีกรอบคิดสมัยใหม่ โดยให้ประชาชนมีส่วนร่วมทุกขั้นตอน ที่สำคัญต้องมีจำนวนมาตราไม่มาก ไม่มีระเบียบข้อบังคับมากมาย และอำนาจรัฐ ควรมี 3 อำนาจ คือ รัฐสภา รัฐบาล และศาล อำนาจทั้งหมดต้องมาจากประชาชน หากจำเป็นต้องมีองค์กรอิสระก็ให้มีอำนาจลดลง และให้มีเท่าที่จำเป็น
เผ่าภูมิ โรจนสกุล
รองเลขาธิการพรรคเพื่อไทย
ผมไปลงพื้นที่หลายจังหวัด ประชาชนในพื้นที่มีการเสนอทั้งเรื่องของการกระจายอำนาจ การสร้างรายได้ให้กับชุมชน ฯลฯ แต่การใช้งบประมาณต่างๆ ในรัฐบาลชุดนี้กลับคือการนำไปซื้ออาวุธยุทโธปกรณ์ ไม่ได้ตกมาถึงมือพี่น้องประชาชน ไม่ว่าจะเป็นเรื่องการแก้ไขปัญหาปากท้อง หรือการกระจายอำนาจเลย ประเด็นต่อมาคือ รัฐธรรมนูญฉบับนี้ทำให้พรรคการเมืองใหญ่ที่ยึดโยงกับพี่น้องประชาชนอ่อนแอลง อย่างพรรค พท. วันนี้เราไม่มี ส.ส. บัญชีรายชื่อเลยแม้แต่คนเดียว คนอย่างนายนพดล ปัทมะ นายกิตติรัตน์ ณ ระนอง นายภูมิธรรม เวชยชัย
นายพงศ์เทพ เทพกาญจนา คุณหญิงสุดารัตน์ เกยุราพันธุ์ เป็นคนเก่ง มีความรู้ ความสามารถ ไม่ได้เข้าสภาเลย และต่อไปในอนาคต จะมีพรรคการเมืองขนาดเล็กเกิดขึ้นมากมายที่ไม่ได้เกิดขึ้นจากความพยายามที่จะเป็นทางเลือก หรือการสร้างนโยบายเพื่อประชาชน แต่เกิดขึ้นเพื่อเอาเสียงเข้าสภา ต่อไปคงมีพรรคชัยภูมิ พรรคชลบุรี พรรคเพชรบุรี ฯลฯ เพื่อหวังเอาเสียง 2-3 หมื่นเท่านั้น
เรื่องยุทธศาสตร์ชาติ 20 ปี จริงๆ ประชาชนจะต้องเป็นผู้ขับเคลื่อนนโยบาย รัฐบาลควรทำนโยบายตามความต้องการของประชาชน แต่ยุทธศาสตร์ชาติคือกฎหมายที่มาครอบการบริหาร รัฐบาลทำอะไรไม่ได้นอกจากทำไปตามกรอบที่กำหนด อาจจะไม่ใช่ความต้องการของพี่น้องประชาชน เพราะยุทธศาสตร์ชาติได้ตัดสินใจแทนพี่น้องประชาชนไปแล้วพอสมควร และตัดสินใจแทนนานถึง 20 ปี วันข้างเราอาจจะต้องพัฒนาอุตสาหกรรมที่ล้างหลังไปแล้วก็ได้ แต่เราต้องทำเพราะกฎหมายกำหนดไว้ นี่คือพันธนาการที่ผูกพันประเทศไว้ และทำให้นโยบายที่สร้างสรรค์ไม่ถูกนำเสนอเพื่อนำมาขับเคลื่อน ทำให้ประเทศสูญเสียโอกาส
วันนี้การแก้รัฐธรรมนูญแม้จะเป็นไปได้ยาก แต่ในมุมรัฐศาสตร์การ
เปลี่ยนแปลงต่างๆ เกิดจากประชาชน เสียงของประชาชนยิ่งใหญ่ และสามารถทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงได้ แม้จะบอกว่ารัฐธรรมนูญฉบับนี้ผ่านการทำประชามติมาแล้ว แต่ที่ผ่านมาประชาชนได้เห็นปัญหาของรัฐธรรมนูญฉบับนี้แล้ว ไม่ว่าจะเป็นการมี ส.ว. 250 คน การเลือกตั้งด้วยบัตรใบเดียว การคำนวณคะแนน ส.ส. ฯลฯ ดังนั้น การเรียกร้องให้ทำประชามติอีกครั้งไม่ใช่สิ่งที่ผิดอะไร เพราะประชาชนได้เห็นสิ่งต่างๆ ที่เกิดขึ้นจากวันนั้นแล้ว พรรค พท.เรามุ่งมั่นที่จะเดินหน้าทำความเข้าใจกับประชาชน ให้ประชาชนได้รู้ถึงปัญหาของรัฐธรรมนูญฉบับนี้ เราอาจจะมีการทำประชามติก่อน 1 ครั้ง เพื่อให้มีการแก้ไขรัฐธรรมนูญ ซึ่งผมอยากให้เราช่วยกันแสดงพลังในตอนนั้น ผมขอเรียกร้องให้พวกเราออกมาร่วมกันสร้างรัฐธรรมนูญที่มาจากพวกเราทุกคน
พรรณิการ์ วานิช
โฆษกพรรคอนาคตใหม่
ปัญหาตอนนี้พรรคการเมืองเองอยู่ในสภาพลำบาก ไม่ว่าจะเป็นการเลือกตั้งที่ผ่านมามีปัญหามากมาย การข่มขู่คุกคามนักการเมือง และผู้สนับสนุนพรรคการเมือง การแสดงสิทธิเสรีภาพทางอินเตอร์เน็ต นักการเมืองฝ่ายค้านถูกจับ ถูกตั้งข้อหาได้ตลอดเวลา อุปสรรคที่พรรคการเมืองเจอทำให้การทำงานเพื่อตอบสนองประชาชนเป็นไปด้วยความยากลำบาก และยังมีการใช้ข่าวปลอม เพราะการทำงานของพรรคฝ่ายค้านเป็นที่พึงพอใจของประชาชน เขาจึงใช้ข่าวปลอมลดความน่าเชื่อถือฝ่ายที่ทำงานให้ประชาชน ดังนั้น การจะทำรัฐธรรมนูญให้กลับมาเป็นของประชาชน คงใช้พรรคการเมืองอย่างเดียวไม่ได้ แต่ประชาชนต้องเห็นว่าการต่อสู้ต้องทำโดยประชาชน
เกิดคำถามจากประชาชนว่า เรียกร้องให้ออกมาประชาชนตายไปเท่าไหร่แล้ว การเรียกร้องรัฐธรรมนูญฉบับใหม่ที่เป็นของประชาชน จัดทำโดยประชาชน และทำเพื่อประชาชน จำเป็นต้องให้ประชาชนออกมา แต่ออกมาแล้วตายก็ไม่โอเค ไม่มีอุดมการณ์ทางการเมืองใดมีค่าพอที่เราจะตายเพื่อมัน เราไม่อยากให้มีใครตายเพื่ออุดมการณ์ทางการเมือง แต่เราอยากให้ทุกคนลุกขึ้นมาสู้ ฉะนั้น สิ่งแรกที่เราต้องสู้ในการได้มาซึ่งรัฐธรรมนูญฉบับใหม่ คือสิทธิในการเรียกร้องของประชาชน ตลอด 10 ปีที่ผ่านมาเราอยู่ภายใต้ทัศนคติที่ว่ามีม็อบป่วนเมือง มีม็อบต้องมีคนตาย มีม็อบของขายไม่ได้ ต้องไม่ใช่แบบนั้น เพราะการเดินขบวนอย่างสันติเป็นเรื่องปกติในประเทศประชาธิปไตย ประเทศฝรั่งเศส สหรัฐอเมริกา อังกฤษ มีการเดินขบวนแทบทุกวันก็อยู่กันได้ และไม่มีใครตาย ทำตรงนี้ให้ได้ และเรียกร้องว่าสิทธิในการอยู่บนถนน เพื่อเรียกร้องรัฐธรรมนูญของประชาชนเป็นสิทธิที่ทุกคนทำได้ และไม่ต้องตาย ไม่ต้องขัดแย้ง ไม่ต้องทะเลาะกัน ใครอยากให้รัฐธรรมนูญเป็นแบบไหนออกมารณรงค์ ไม่ใช่เฉพาะบนท้องถนน แต่จัดเวทีในโรงเรียน ในมหาวิทยาลัย ให้ทุกคนมามีสิทธิพูดว่าอยากได้กฎหมายสูงสุดของประเทศแบบไหน เราทุกคนมีอำนาจที่จะกำหนดว่าจะให้กฎหมายสูงสุดที่ใช้คุ้มครองสิทธิเสรีภาพเราเป็นแบบไหน
รัฐธรรมนูญที่เขียนโดยนักกฎหมาย แต่ไม่ได้เขียนขึ้นจากความต้องการ ความทุกข์ยากของประชาชน ไม่ได้มีประชาชนอยู่ในหัวใจก็ไม่มีความหมาย รัฐธรรมนูญ 20 ฉบับ มีเพียงฉบับเดียวคือปี 40 ที่พอจะยึดโยงประชาชน เราต้องทำขึ้นมาอีกครั้ง
อย่าคิดว่านักกฎหมายคือผู้คุมการเขียนรัฐธรรมนูญ แต่ประชาชนคือผู้ต้องแสดงออกว่าอยากให้กฎหมายสูงสุดของประเทศระบุเรื่องอะไรไว้ ทั้งนี้ ประชาชนต้องเรียกร้องให้เกิดสภาร่างรัฐธรรมนูญ (ส.ส.ร.) ที่ต้องมาจากการเลือกตั้งโดยตรงของประชาชน เอาข้อเรียกร้องต่างๆจากเวทีที่ตั้งขึ้นเป็นหมื่นเป็นแสนเวทีใส่เข้าไป ใช้เวลา ใช้ความอดทน แต่จะได้รัฐธรรมนูญที่มาจากประชาชนจริงๆ นี่คือวิธีการที่จะได้รัฐธรรมนูญฉบับใหม่อย่างสันติ แล้วเราจะได้รัฐบาลที่มีเสถียรภาพ ประสิทธิภาพ มาบริหารประเทศให้ประชาชน
