เมื่อวันที่ 21 พฤษภาคม ราชกิจจานุเบกษา ได้เผยแพร่กฎกระทรวง กำหนดสาขา คุณสมบัติ หลักเกณฑ์และวิธีการคัดเลือก และประโยชน์ตอบแทนของศิลปินแห่งชาติ (ฉบับที่ 3) พ.ศ.2563 ใจความว่า เมื่อได้ประกาศยกย่องเชิดชูเกียรติผู้ใดเป็นศิลปินแห่งชาติแล้ว หากปรากฏว่าศิลปินแห่งชาติผู้นั้นมีความประพฤติเสื่อมเสีย หรือต้องคำพิพากษาถึงที่สุดในจำคุก เว้นแต่ในความผิดอันได้กระทำโดยประมาท หรือความผิดลหุโทษ คณะกรรมการโดยมติด้วยคะแนนเสียงอย่างน้อยสองในสามของจำนวนกรรมการทั้งหมดเท่าที่มีอยู่ อาจยกเลิกการยกย่องเชิดชูเกียรติศิลปินแห่งชาติได้ เมื่อได้ยกเลิกการยกย่องเชิดชูเกียรติผู้ใดเป็นศิลปินแห่งชาติตามวรรคสอง ให้งดจ่ายประโยชน์ตอบแทนตั้งแต่วันที่คณะกรรมการมีมติ
ก่อนหน้านั้น เมื่อวันที่ 5 พ.ค.63 ครม.มีมติเห็นชอบร่างกฎกระทรวง ตามที่กระทรวงวัฒนธรรมเสนอ สาระสำคัญคือการแก้ไขเพิ่มเติมคุณสมบัติของศิลปินแห่งชาติต้องไม่มีความประพฤติเสื่อมเสีย และไม่เคยต้องคำพิพากษาถึงที่สุดให้จำคุก เว้นแต่ในความผิดอันได้กระทำโดยประมาท หรือความผิดลหุโทษ และกำหนดให้ยกเลิกศิลปินแห่งชาติ เมื่อปรากฏว่ามีความประพฤติเสื่อมเสียหรือต้องคำพิพากษาถึงที่สุดให้จำคุก เว้นแต่ในความผิดโดยประมาทหรือความผิดลหุโทษ ประเด็นที่น่าสนใจ คือ อย่างไรจะถือว่า เสื่อมเสีย การวิจารณ์รัฐบาล การวิจารณ์เผด็จการ จะกลายเป็นเรื่องเสื่อมเสียหรือไม่ หรือกรณีศิลปินแห่งชาติ เหยียดหยามสตรีเพศ เกี่ยวเนื่องถึงอดีตนายกรัฐมนตรีที่เป็นหญิง จนมีการรณรงค์ผ่านแคมเปญ chang.org เพื่อถอดถอน จะเป็นเรื่องเสื่อมเสียหรือไม่
นักวิชาการท่านหนึ่ง ตั้งคำถามว่า กฎดังกล่าวออกมาเพื่อปิดปากศิลปินแห่งชาติบางคนที่วิพากษ์วิจารณ์การทำงานของรัฐบาลและโครงสร้างทางการเมืองในปัจจุบันหรือไม่ ในประเทศที่เจริญแล้ว คงไม่มีใครมากำราบศิลปินซึ่งเป็นกระจกส่องสะท้อนสังคม เป็นสัญญาณที่ไม่ค่อยดีนักสำหรับแวดวงศิลปวัฒนธรรม ในยามที่เราพูดถึงสตาร์ตอัพ โปรเจ็กต์ต่างๆ ที่จะสร้างอนาคตเศรษฐกิจไทย เศรษฐกิจสร้างสรรค์ ทางภาครัฐกลับพยายามสร้างเครื่องมือมาจำกัดจินตนาการ ความคิดของคนอย่างยิ่งยวด ซึ่งเป็นความเห็นที่น่ารับฟัง โดยนัยของกฎกระทรวงดังกล่าว รัฐเห็นศิลปินแห่งชาติ เป็นเพียงเครื่องมือ เพื่อสนับสนุนแนวคิดของรัฐ ซึ่งมีแต่รัฐที่ไม่เป็นประชาธิปไตยเท่านั้นที่จะคิดแบบนี้
