อิน-จัน แฝดสยาม เมืองแม่กลอง จ.สมุทรสงคราม โดย สุจิตต์ วงษ์เทศ

“แฝดสยามอินกับจัน เกิด ค.ศ. 1811 ในสยาม แล้วตั้งรกรากเป็นเกษตรกรบนพื้นที่ย่านนี้ ตาย ค.ศ. 1874 มีหลุมฝังศพอยู่ห่างไปทางทิศตะวันตก 100 หลา”

ข้อความแผ่นป้ายอยู่ริมถนนในเมืองเมาต์แอรี่ รัฐนอร์ทแคโรไลนา สหรัฐ บอกย่อๆ ประวัติความเป็นมาของแฝดสยาม อิน-จัน

เกิด ค.ศ. 1811 ตรงกับ พ.ศ. 2354 ต้นแผ่นดิน ร.2 (ครองราชย์ พ.ศ. 2352-2367)

ตาย ค.ศ. 1874 ตรงกับ พ.ศ. 2417 ต้นแผ่นดิน ร.5 (ครองราชย์ พ.ศ. 2411-2453)

อนุสรณ์สถาน

อนุสรณ์สถานอิน-จันแฝดสยาม ทางการไปสร้างไว้บริเวณกว้างขวางที่อิน-จันไม่ได้เกิด และไม่เคยอยู่ที่นั่น ต. ลาดใหญ่ อ. เมือง จ. สมุทรสงคราม

[ทำนองเดียวกับอนุสาวรีย์สุนทรภู่ ทางการสร้างไว้บริเวณกว้างขวางที่สุนทรภู่ไม่ได้เกิด และไม่เคยอยู่ที่นั่นของบ้านกร่ำ เมืองแกลง จ. ระยอง]

อนุสรณ์สถานมีตัวอย่างทั่วไปในอเมริกาและยุโรป มีหลายขนาดและหลายรูปแบบ โดยไม่จำเป็นเสมอไปจะต้องใหญ่โตโอ่อ่า ใช้พื้นที่กว้างขวางนับสิบไร่ร้อยไร่ (ที่ทางการไทยมักอ้างว่าต้องมหึมาเพื่อรองรับคนไปเที่ยวชม ซึ่งเอาจริงเข้าก็ไม่มีคนมากทุกแห่งรวมทั้งที่นี่ไม่มีคนข้าชม) และไม่จำเป็นต้องสร้างอนุสาวรีย์รูปปั้นตั้งกลางแจ้ง (ให้นกบินผ่านแล้วเยี่ยวรดขี้รด)

แค่ป้ายแผ่นเดียวมีข้อความตรงตามหลักฐานประวัติศาสตร์สั้นๆ ง่ายๆ ตั้งไว้ข้างถนนคนเห็นสะดวกๆ ก็มีคุณค่ามากอย่างยิ่ง เช่น

ทำป้ายตั้งไว้บริเวณริมถนนสองฟากปากคลองบางเรือหัก ต. แหลมใหญ่ อ. เมืองฯ จ. สมุทรสงคราม มีข้อความแผ่นป้าย (ตัวอย่าง) ปรับปรุงแก้ไขได้ ไม่ยาก ดังนี้

อิน-จัน แฝดสยาม

เกิด พ.ศ. 2354 บ้านแหลมใหญ่ ปากคลองบางเรือหัก เมืองแม่กลอง จ. สมุทรสงคราม

พ่อแม่เป็นชาวจีนแต้จิ๋ว ค้าขายอยู่เรือนแพ และทำประมงในแม่น้ำลำคลอง ต่อมามีชาวอเมริกันรับอุปการะไปอยู่สหรัฐ แล้วมีครอบครัวสืบลูกหลานจนทุกวันนี้

ตาย พ.ศ. 2417 เมืองเมาต์แอรี่ รัฐนอร์ทแคโรไลนา สหรัฐ