| ที่มา | หน้าประชาชื่น มติชนรายวัน |
|---|---|
| ผู้เขียน | สุจิตต์ วงษ์เทศ |
| เผยแพร่ |
“ท้องถิ่นทุกแห่งมีประวัติศาสตร์ แต่ไทยไม่มีประวัติศาสตร์ท้องถิ่น” ผมเขียนในมติชน (ฉบับวันจันทร์ที่ 18 กุมภาพันธ์ 2562) ครูบาอาจารย์และนักเรียนนิสิตนักศึกษาจำนวนหนึ่ง ทักท้วงว่ามีการเรียนการสอนในสถานศึกษาทุกระดับทั่วประเทศ ผมขออธิบายเพิ่มเติมดังต่อไปนี้
พื้นที่และผู้คนในชุมชนท้องถิ่น
ประวัติศาสตร์ท้องถิ่น เป็นประวัติความเป็นมาของพื้นที่และผู้คนในชุมชนท้องถิ่นนั้น ตั้งแต่ยุคหินสมัยก่อนประวัติศาสตร์ ต่อเนื่องถึงสมัยปัจจุบัน
ประวัติศาสตร์ท้องถิ่น “แห่งชาติ”
สถานศึกษาบางแห่งและบางมหาวิทยาลัย มีการเรียนการสอนประวัติศาสตร์ท้องถิ่น แต่เป็นประวัติศาสตร์ท้องถิ่นในกรอบโครงของประวัติศาสตร์แห่งชาติ ทำให้เรื่องราวของประวัติศาสตร์ท้องถิ่นเป็นเพียงความสัมพันธ์ระหว่างท้องถิ่นกับราชธานี (พงศาวดารท้องถิ่นส่วนใหญ่เขียนกันขึ้นในสมัยสมบูรณาญาสิทธิราชย์)
[นิธิ เอียวศรีวงศ์ เคยเขียนบอกไว้ในหนังสือประวัติศาสตร์แห่งชาติ กระทรวงวัฒนธรรม พิมพ์ครั้งแรก พ.ศ.2549 หน้า 26-27]
อาจารย์บางคนในบางมหาวิทยาลัย นิยามประวัติศาสตร์ท้องถิ่นหมายถึง ความเป็นมาของท้องถิ่นตั้งแต่หลังสนธิสัญญาเบาริ่ง หรือเรือน พ.ศ.2400 เท่ากับประวัติศาสตร์ท้องถิ่นอยู่ภายใต้อำนาจของราชธานี ไม่ท้องถิ่นแท้ เป็นท้องถิ่นจัดตั้ง
พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติทั่วประเทศ ไม่จัดแสดงประวัติศาสตร์ท้องถิ่น แม้บางแห่งพยายามแบ่งพื้นที่กระจิริดทำ “พิพิธภัณฑ์เมือง” (ตามนโยบายรัฐมนตรีช่วยคนหนึ่งเมื่อนานมาแล้ว) แต่ทำอย่างเสียมิได้ เพราะนักโบราณคดีไทยไม่ประสีประสาท้องถิ่นไทย จึงไม่เป็นประวัติศาสตร์ท้องถิ่น เป็นได้แค่ “ลิงหลอกเจ้า”
ท้องถิ่นก้าวไกล ต้องกระจายอำนาจ
“ไม่กระจายอำนาจ ประวัติศาสตร์ท้องถิ่นก็เจ๊ง” เพราะรัฐราชการส่วนกลางและส่วนภูมิภาคควบคุมประวัติศาสตร์ท้องถิ่น ในกรอบโครงของประวัติศาสตร์ราชธานี “แห่งชาติ” ได้แก่ กรุงสุโขทัยเป็นราชธานีแห่งแรก, กรุงศรีอยุธยาเป็นแห่งสอง, กรุงธนบุรีเป็นแห่งสาม, กรุงรัตนโกสินทร์เป็นแห่งสี่ ฯลฯ
“ท้องถิ่นก้าวไกล ต้องกระจายอำนาจ” เป็นหัวข้อเสวนาที่มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ (มธ.) ท่าพระจันทร์ เมื่อวันอาทิตย์ที่ 17 กุมภาพันธ์ 2562 (มติชน ฉบับวันจันทร์ที่ 18 กุมภาพันธ์ 2562 หน้า 7) นักวิชาการและนักการเมืองที่ร่วมเสวนา เห็นพ้องต้องกันว่าไทยต้องกระจายอำนาจสู่ท้องถิ่นเพื่อความเจริญก้าวหน้าทุกด้าน รวมทั้งประวัติศาสตร์ท้องถิ่น
