เทศกาลเข้าพรรษาที่ทั้งของสงฆ์และฆราวาสมีส่วนร่วมกัน คือ การแห่เทียนเข้าพรรษา และ การถวายผ้าอาบน้ำฝน กับในส่วนของฆราวาสโดยตรงซึ่งถือเอาเทศกาลเข้าพรรษามาปฏิบัติด้วย
ประเพณีเทียนเข้าพรรษาในส่วนของฆราวาส คือ การแห่เทียนเข้าพรรษา หรือทำเทียนพรรษาไปถวายวัด อันน่าจะสืบเนื่องจากเมื่อก่อนไม่มีไฟฟ้าใช้ เมื่อสงฆ์ต้องจำพรรษารวมกันเป็นจำนวนมากจำต้องปฏิบัติกิจวัตร เช่น การทำวัตรสวดมนต์วันละ 2 เวลาทั้งเช้ามืดและช่วงพลบค่ำ
รวมถึงการศึกษาพระธรรมวินัย และปฏิบัติธรรม ต้องการแสงสว่างในแต่ละห้วงเวลา และแสงสว่างจากเทียนที่พระสงฆ์จุดบูชาพระรัตนตรัย ซึ่งต้องการแสงสว่างโดยตรง
เหตุนี้ พุทธศาสนิกชนจึงนิยมหล่อเทียนต้นใหญ่คะเนว่าจะจุดได้ตลอดเวลาเข้าพรรษา 3 เดือนนำไปถวายภิกษุที่วัดใกล้ๆ บ้านเพื่อเป็นพุทธบูชา
เทียนที่ว่าเรียกว่า เทียนจำนำพรรษา
ก่อนจะนำเทียนไปถวายวัด ชาวบ้านมักจัดเป็นขบวนแห่อย่างเอิกเกริกสนุกสนานเป็นประเพณีแห่เทียนจำนำพรรษา หรือแห่เทียนพรรษา มีข้อสรุปคือ
เมื่อถึงวันขึ้น 14 ค่ำ ทั้งทหารบกและมหารเรือจัดขบวนแห่เทียนจำนำพรรษาตั้งบนคานหาบหามไปทั้งลงเรือประดิษฐานในบุษบกทองคำประดับธงทิว ตีกลอง เป่าแตร แห่ไป เมื่อถึงพระอารามหลวงจึงยกเทียนเข้าไปถวายในพระอุโบสถหอพระธรรม และพระวิหารจุดตามให้สว่างไสวในที่นั้นตลอด 3 เดือน
นั่นเป็นการสรุปจากหนังสือนางนพมาศ
ส่วนของวัดราษฎร์ทั้งหลายถือปฏิบัติเช่นกันทั่วราชอาณาจักร ถึงปัจจุบัน บางแห่งจัดเป็นงานใหญ่เช่น จังหวัดอุบลราชธานี มีประเพณีจัดงานแห่เทียนประจำพรรษา จัดประกวดเทียนใหญ่โตสวยงามเป็นที่ชื่นชมของทั้งคนไทยและนักท่องเที่ยวทุกปี
หรือบางวัดเช่นวัดโพธินิมิตร ละแวกบางยี่เรือยังจัดเป็นประเพณีแห่เทียนมีผู้ร่วมขบวนมากมาย เดินเป็นขบวนยาวจากวัดโพธินิมิตรเข้าสวนออกไปตลาดพลู ไปวัดมอญ วัดกลาง เข้าวัดใต้ ข้ามถนนเทอดไท กลับเข้าวัดโพธินิมิตร ตั้งขบวนตั้งแต่บ่ายสองโมง กว่าจะเดินกลับเข้าที่เดิมใช้เวลาประมาณ 3 ชั่วโมง
ระหว่างทาง ผ่านบ้านเรือนชาวบ้าน ต่างตั้งถังน้ำดื่ม ทั้งน้ำหวาน น้ำชากาแฟ ให้ผู้ร่วมขบวนและผู้เดินตามชมดื่มแก้กระหายตลอดทาง บางวัดในย่านชาวมอญ เช่น คลองบางไส้ไก่ มหาวิทยาลัยราชภัฏบ้านสมเด็จเจ้าพระยา จัดริ้วขบวนแห่เทียนทุกปี แม้โรงเรียนใกล้วัดแต่ละแห่ง
อีกประเพณีหนึ่ง คือการถวายผ้าอาบน้ำฝน ซึ่งเกิดตั้งแต่สมัยพุทธกาล นางวิสาขาทูลขอพระบรมพุทธานุญาตให้พระสงฆ์มีผ้าอาบสำหรับผลัดเปลี่ยนเวลาสรงน้ำฝนระหว่างฤดูฝน เพื่อให้พระสงฆ์นุ่งอาบและผลัดเปลี่ยนกันอุจาด ด้วยเหตุนี้เมื่อถึงวันเข้าพรรษาพุทธศาสนิกชนจึงนิยมนำผ้าอาบน้ำฝนไปถวายพระสงฆ์ พร้อมเครื่องใช้จำเป็นด้วย
สงฆ์ผู้อยู่จำพรรษาครบไตรมาส ถึงขึ้น 15 ค่ำ 11 ออกพรรษา จากนั้นจึงถึงการกรานกฐิน หรือรับกฐิน 1 เดือน ตั้งแต่วันแรม 1 ค่ำ เดือน 11 ถึงวันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 12 ลอยกระทง
ระหว่างเข้าพรรษา บรรดาพุทธศาสนิกชนชายหนุ่มหญิงสาวผู้นิยมเมรัย มักจะปวารณาพรรษาหยุดดื่มสุรายาเมา และอบายมุขทุกชนิด เพื่อถวายเป็นพระราชกุศล และเพื่อ
ตัวเองจะได้มีโอกาสถือศีลปฏิบัติธรรมระหว่างพรรษาไปด้วย นับเป็นผลดีอย่างน้อยเพื่อสุขภาพของตัวเอง และความสงบสุขของครอบครัวในห้วงเข้าพรรษา 3 เดือน นับเป็นอานิสงส์อันประเสริฐ
ระหว่างนี้ หากจะถือโอกาสเป็นห้วงเวลาสุกดิบสัก 7 วัน 5 วัน จะหยุดก่อนยิ่งเป็นผลดี แต่หากยังหยุดไม่ได้ ขอให้ตั้งใจไปหยุดในวันเข้าพรรษาไม่ว่ากัน
ส่วนตัวข้าพเจ้า (ผู้เขียน) ปีนี้จะลองหยุดสุราเมรัยสักพรรษาหนึ่ง ดีไหมน้องหนู
