| ที่มา | หน้าประชาชื่น มติชนรายวัน |
|---|---|
| ผู้เขียน | สุจิตต์ วงษ์เทศ |
| เผยแพร่ |
ไทยเข้าห้าง ฝรั่งเข้ามิวเซียม เป็นพฤติกรรมทั่วไปที่มีผู้เปรียบเทียบจากการสังเกตนักท่องเที่ยวในกรุงเทพฯ และตามท้องถิ่นทั้งเมืองหลัก เมืองรอง
ถ้าจริงตามนี้ พิพิธภัณฑ์หรือมิวเซียม (ไม่ว่าส่วนกลางหรือท้องถิ่น) ไม่ใช่จุดขายในตลาดการท่องเที่ยวไทย
ฝรั่งเข้ามิวเซียม หมายถึง ต้องเป็นมิวเซียมในมาตรฐานสากลที่คนทั่วโลกรับรู้และรับรอง ซึ่งไม่ใช่ห้องจัดแสดงของเก่าเหมือนพิพิธภัณฑ์ในไทย
ดังนั้นพิพิธภัณฑ์ไทย (ถ้าสภาพการจัดแสดงเป็นอย่างที่เห็นทุกวันนี้) ไม่ใช่จุดขายนักท่องเที่ยวฝรั่งหรือนานาชาติ เรื่องนี้พิสูจน์ได้นานมากแล้ว ใครๆ ก็รู้
โทรทัศน์รัฐสภา ช่อง 10 ถ่ายทอดสดการประชุมสภา เมื่อวันพฤหัสบดีที่ 11 กรกฎาคม 2562 ผมดู ส.ส. พรรคเพื่อไทยจากสกลนคร มีคำถามติดตามความคืบหน้าการสร้างพิพิธภัณฑ์ฯ บ้านดอนธงชัย อ.สว่างแดนดิน จ.สกลนคร (พื้นที่ต่อเนื่องอยู่ไม่ไกลนักจากแหล่งวัฒนธรรมบ้านเชียง อุดรธานี)
รมว.กระทรวงวัฒนธรรม ตอบกระทู้ว่าอธิบดีกรมศิลปากรกำลังดำเนินการ คาดว่าจะเสร็จในไม่เกิน 5 ปี (นับจากปีนี้) โดยไม่ได้พูดถึงเนื้อหาที่จะจัดแสดงว่ามีอย่างไร? เพียงพาดพิงโบราณวัตถุที่พบบางประเภทในท้องที่เท่านั้น ราวกับว่าจะทำพิพิธภัณฑ์เป็นห้องเก็บของเก่าเหมือนทำไว้ในที่อื่นๆ
พิพิธภัณฑ์ท้องถิ่น
พิพิธภัณฑ์ท้องถิ่นควรสนองคนท้องถิ่นเป็นสำคัญสุด โดยมุ่งจัดแสดงข้อมูลหลักๆ อย่างน้อย 2 เรื่อง ได้แก่
1.ประวัติศาสตร์ท้องถิ่น บอกเรื่องราวความเป็นมาของท้องถิ่นนั้นอย่างสั้นๆ ง่ายๆ เช่น ชื่อบ้านนามเมือง เช่น สว่างแดนดิน และสกลนคร แปลว่าอะไร? หมายถึงอะไร? ฯลฯ มีส่วนเกี่ยวข้องกับท้องถิ่นอื่นๆ อย่างไร? เพื่อกระตุ้นความรักความเข้าใจท้องถิ่นของตนและของคนอื่น เป็นความรู้พื้นฐานความเป็นมนุษย์
2.ศิลปวัฒนธรรมท้องถิ่น บอกให้รู้สมบัติวัฒนธรรมที่ตกทอดในท้องถิ่นนั้นมีอะไร? เช่น งานช่างฝีมือ, นิทาน, ร้องรำทำเพลง ฯลฯ เหมือนหรือต่างจากท้องถิ่นอื่นอย่างไร? เป็นต้น เพื่อกระตุ้นพลังสร้างสรรค์ต่อไปข้างหน้า
ใครๆ ก็ไม่อยากดู แต่พิพิธภัณฑ์ท้องถิ่นควรมีขึ้นสนองคนในท้องถิ่นเป็นสำคัญ (ไม่ใช่สนองนักท่องเที่ยวอย่างที่ชอบอ้างหนาหูจนหนวกหู) ถ้าทำตามนี้ก็สอดคล้องกับภารกิจของกรมพัฒนาชุมชนและกรมส่งเสริมการปกครองท้องถิ่น ซึ่งยังไม่ให้ความสำคัญเรื่องนี้ ทั้งๆ ควรให้ความสำคัญอย่างยิ่ง (ไม่ใช่ดีแต่พูด good but mouth)
มหาวิทยาลัยที่อยู่ในท้องถิ่นทั่วประเทศไทย ต้องทำความเข้าใจเรื่องนี้อย่างหนัก เพราะหลายแห่งลงทุน จ้างผู้รับเหมา จัดพิพิธภัณฑ์ในมหาวิทยาลัยด้วยทุนสูง แต่ได้ผลไม่สูง และไม่มีคนเข้าชม แม้อาจารย์และนักศึกษาก็ไม่เข้าใกล้ จึงไม่พบกิจกรรมแบ่งปันข้อมูลความรู้เพื่อสาธารณะและเพื่อนักศึกษาเอง
