| ที่มา | หน้าประชาชื่น มติชนรายวัน |
|---|---|
| ผู้เขียน | สุจิตต์ วงษ์เทศ |
| เผยแพร่ |
กลุ่มต่อต้านการเปลี่ยนแปลงมีพื้นฐานความคิดจากไหน? ต้องการอะไร? ผมไม่เคยฟังหรืออ่านคำ อธิบายให้รู้สึกตาสว่าง
เพิ่งรู้ว่าพื้นฐานความคิดต่อต้านเหล่านั้น มาจากอุดมคติโลกพระศรีอาริย์ของตะวันออก เมื่ออ่านบทความเรื่อง “โลกพระศรีอาริย์” ของ นิธิ เอียวศรีวงศ์ [มติชนสุดสัปดาห์ วันที่ 1-7 พฤศจิกายน 2562 หน้า 30-31] ดังนี้
“สังคมอุดมคติของเอเชียอยู่ในอดีตหรือมีแบบอย่างมาจากอดีต ในขณะที่สังคมอุดมคติของตะวันตกอยู่ในอนาคต” เปรียบเทียบตะวันออกกับตะวันตกอย่างนี้ ทำให้โล่ง
แม้ทั้งสองแนวคิดอาจมาจากความไม่พอใจต่อสภาพที่เป็นอยู่ในปัจจุบันเหมือนกัน แต่แนวทางไม่เหมือนกัน อ.นิธิ บอกว่า
“ตะวันตกคิดว่าจากปัจจุบัน จะแก้ไขปรับปรุงอย่างไรจึงจะนำสังคมไปสู่สภาพที่ดีกว่า อันเป็นสภาพที่มนุษย์ไม่เคยพบเจอมาก่อน”—- “อุดมคติแบบตะวันตกเปิดให้เปลี่ยนอะไรของปัจจุบันไปได้อย่างไม่จำกัด”
“ตะวันออกย่อมคิดว่าสภาพที่ไม่น่าพอใจในปัจจุบัน เพราะมันเสื่อมจากที่มันเคยดีมาก่อนในอดีต ดังนั้น จึงต้องหาทางย้อนกลับไปหาอุดมคติที่มีอยู่ในอดีต” อาการย้อนยุค ฟูมฟาย โหยหาอดีต จึงล้นเกินตามที่ทะลักทั่วบ้านทั่วเมือง
“แต่อุดมคติแบบตะวันออกเปลี่ยนได้จำกัดกว่ามาก เพราะทำได้เพียงแค่ปรับปรุงให้สิ่งที่เป็นอยู่กลับไปสู่สภาพอุดมคติในอดีตเท่านั้น จะล้มล้างยกเลิกอะไรได้ไม่หมด” ด้วยเหตุอย่างนี้เอง การศึกษาประวัติศาสตร์โบราณคดีไทย ต้องยึดถือแนวคิดและนิยามกับคำอธิบายที่ตกทอดจากศตวรรษที่แล้ว แม้ล้าสมัย หรือขัดแย้งกับหลักฐานที่พบใหม่สมัยหลังๆ ก็ยังไม่เลิกยึดนิยามและคำ อธิบายวิปลาสนั้น
อ.นิธิ บอกตอนท้ายว่า “ยิ่งคิดถึงยุคพระศรีอาริย์ คุณไม่ต้องทำอะไรเลย ถึงอย่างไรยุคนั้นก็จะมาถึงเองจนได้ตามพุทธทำนาย ปัญหาอยู่แต่ว่าคุณจะได้เกิดทันยุคนั้นหรือไม่ต่างหาก”
พวกต่อต้านการเปลี่ยนแปลงต่างรอยุคนั้น เหมือนมนุษย์รอมาแล้ว 2,562 ปี ยังไม่ได้พบพระศรีอาริย์
