‘สงกรานต์’ ในวันสู้ศึก ไม่สาดน้ำส่งไวรัส ประวัติศาสตร์หน้าใหม่ของ ‘ปีใหม่อุษาคเนย์’

ปีใหม่ไทย-ลาว-กัมพูชา 2563 งดจัดงานฉลองสงกรานต์ ไม่มีสาดน้ำเสี่ยงกระจายไวรัส

เมษายน พุทธศักราชสองพันห้าร้อยหกสิบสาม นับเป็น “สงกรานต์” ครั้งประวัติศาสตร์ที่ต้องจดจาร เมื่อสยามประเทศ พร้อมด้วยเครือญาติชาติพันธุ์ในดินแดนอุษาคเนย์ หรือเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ เป็นอันต้องพร้อมใจลุกขึ้นตั้งรับอริราชศัตรูผู้มีนามกรกระฉ่อนโลกว่า “โควิด-19”

ทำเอาเทศกาลแห่งความหฤหรรษ์ต้องถูกพักชั่วคราว แล้วหันมาจับดาบ #อยู่บ้านช่วยชาติ สู้ศึกไวรัสบุกโลกด้วยหลากมาตรการแข็งขันพร้อมย้อนคืนสู่สงกรานต์แบบเก่าในคราวที่ยังไม่มีการ ‘สาดน้ำ’ แบบโหมกระหน่ำตามถนนหนทาง

ปีใหม่ (ที่ไม่ใช่แค่ของไทย) ในศักราชนี้ จึงน่าสนใจยิ่งกว่าปีใดๆ ที่เกิดดราม่าสัพเพเหระในประเด็นช่วงชิงความเป็นเจ้าของและต้นกำเนิดของเทศกาลสงกรานต์

‘โคราคะ’ ปะทะ ‘โควิด’
เมื่อนางฟ้าปราชัยแก่ไวรัส

โคราคะเทวี คือ ชื่อนางสงกรานต์ประจำปีนี้ โดยมีคำทำนายว่า ข้าวกล้าในนาได้ผล 1 ส่วน เสีย 9 ส่วน ประชาชนจะร้อนใจเรื่องอาหารและน้ำน้อย

Advertisement

ด้วยความบังเอิญอย่างชวนเลิกคิ้วเอียงคอ 2 ที โคราคะเทวี ชื่อพ้อง ไวรัสโคโรนา และโควิด-19 จนชาวเน็ตแห่ตั้งนามใหม่ให้ว่า “โควิตราเทวี” ที่หมุนวงรอบมาสู่โลกจนสะเทือนเลื่อนลั่นในวันนี้ วันที่ โคราคะเทวี ต้องหลีกทางให้โควิด

ทัศชล เทพกำปนาท ที่ปรึกษากรมส่งเสริมวัฒนธรรม อ้างอิงข้อมูลจาก พระยาอนุมานราชธน ระบุว่า นางสงกรานต์เป็นนางฟ้าบนสวรรค์ชั้นจาตุมหาราชิกา ซึ่งเป็นสวรรค์ชั้นต่ำสุดของเมืองฟ้า มีด้วยกัน 7 คน (ไม่เรียกองค์) เป็นพี่น้องกันทั้งหมด ที่เป็นธิดาของท้าวกบิลพรหม โดยมีนาม ดอกไม้ เครื่องประดับ อาหาร อาวุธและพาหนะประจำแต่ละนาง

สำหรับโคราคะ นางสงกรานต์ปีนี้ มีดอกไม้คือ ดอกปีบ เครื่องประดับ มุกดาหาร (ไข่มุก) อาหาร น้ำมัน อาวุธ คือ พระขรรค์และไม้เท้า พาหนะ คือ พยัคฆ์ (เสือ)

‘โคราคะ’ นางสงกรานต์ประจำปีนี้ ทรงพาหุรัดทัดดอกปีบ อาภรณ์แก้วมุกดาหาร ชาวเน็ตแซว ที่ถูกคือ “โคโรนาเทวี” ทรงค้างคาว ถือเจลล้างมือ อาภรณ์สำคัญนั้นหรือคือหน้ากากอนามัย

ฝ่ายโหรพราหมณ์ กองพระราชพิธี สำนักพระราชวัง ได้มีประกาศสงกรานต์ไว้ดังนี้

ประกาศสงกรานต์ ปีพุทธศักราช 2563

นางสงกรานต์ทรงนามว่า โคราคะเทวี ทรงพาหุรัดทัดดอกปีบ อาภรณ์แก้วมุกดาหาร ภักษาหาร น้ำมัน พระหัตถ์ขวาทรงธนูหรือไม้เท้า พระหัตถ์ซ้ายทรงพระขรรค์ เสด็จไสยาสน์ลืมเนตร มาเหนือหลังพยัคฆะ เป็นพาหนะ

วันที่ 16 เมษายน เวลา 09 นาฬิกา 24 นาที 36 วินาที เปลี่ยนจุลศักราชใหม่ เป็น 1382 ปีนี้ วันพฤหัสบดี เป็น ธงชัย, วันอาทิตย์ เป็น อธิบดี, วันพุธ เป็น อุบาทว์, วันอังคาร เป็น โลกาวินาศ

ปีนี้ วันศุกร์ เป็นอธิบดีฝน บันดาลให้ฝนตก 500 ห่า ตกในโลกมนุษย์ 50 ห่า ตกในมหาสมุทร 120 ห่า ตกในป่าหิมพานต์ 180 ห่า ตกในเขาจักรวาล 250 ห่า นาคให้น้ำ 1 ตัว

เกณฑ์ธัญญาหาร ได้เศษ 0 ชื่อ ปาปะ ข้าวกล้าในภูมินาจะได้ผล 1 ส่วน เสีย 9 ส่วน มหาชนร้อนใจด้วยอาหาร แลเกณฑ์ธาราธิคุณ ตกราศีวาโย (ลม) น้ำน้อย

งด ‘รดน้ำ’ ญาติผู้ใหญ่ ‘เจลแอลกอฮอล์’ ขอพร

หลังจากรัฐบาลประกาศเลื่อน ‘วันหยุด’ สงกรานต์ออกไปอย่างไม่มีกำหนดโดยจะชดเชยให้ภายหลัง พร้อมคำสั่งห้ามจัดงานฉลองอย่างเด็ดขาด เพื่อสกัดการระบาดของไวรัสโควิด-19 ฟากฝั่งกระทรวงวัฒนธรรม ออกประกาศฉบับใหม่ เรื่อง แนวทางการปฏิบัติเกี่ยวกับเทศกาลประเพณีสงกรานต์เพิ่มเติม เนื่องด้วยผู้สูงวัยเสี่ยงติดเชื้อง่าย และเริ่มมีแนวโน้มการติดเชื้อของบุคคลในครอบครัวเพิ่มมากขึ้น กระทบถึงวิถีที่เรียกกันว่า ‘ไทยๆ’ ในการรดน้ำดำหัว ซึ่งปีนี้ให้งดเว้นทุกกรณี โดยแนะใช้วิธีกราบไหว้และขอพรแบบ ‘เว้นระยะห่าง’ 1-2 เมตร สวมใส่หน้ากากอนามัย สรงน้ำพระพุทธรูปที่บ้าน งดเดินทางกลับบ้านในภูมิลำเนาต่างๆ หรือทางที่ดีกราบขอพรกันแบบ “ออนไลน์” ก็ปลอดภัย เลี่ยงไวรัสได้อีกแบบ

ย้อนไปก่อนหน้านี้ มูลเหตุสำคัญ คาดว่ามาจากข้อมูลที่ นพ.ทวีศิลป์ วิษณุโยธิน โฆษกศูนย์บริหารสถานการณ์โควิด-19 (ศบค.) เปิดเผยสถานการณ์ผู้ป่วยโควิด เมื่อวันที่ 3 เมษายนที่ผ่านมา ซึ่งพบว่ามีผู้ป่วยเสียชีวิตถึง 4 ราย โดยหนึ่งในผู้เสียชีวิตพบว่าติดจากลูกชายที่ป่วยด้วยโควิด หลังจากเข้าไปเชียร์มวยในสนามมวย

“เดือนนี้เทศกาลสงกรานต์ ถ้าจะเป็นลูกกตัญญู คือ ไม่ควรเข้าใกล้พ่อแม่ผู้สูงอายุ เพราะมีความเสี่ยงสูงมาก ปีนี้หลายคนบอกว่า รดน้ำสงกรานต์ไม่ควรมี หรืออาจใช้แอลกอฮอล์เจลรดขอพรก็คงจะดี ไม่ไปเปลืองน้ำในหน้าแล้ง” คือคำกล่าวทิ้งท้ายของคุณหมอที่กำลังฮอตหนักมากทั้งต่อแฟนคลับ และฝ่ายตั้งข้อสงสัยในบทบาทหน้าที่ว่าเป็นโฆษกศูนย์ฯ หรือโฆษกรัฐบาลที่ช่วยแก้ต่างในหลากประเด็น

น้ำไม่มา-สุราห้ามขาย-7 วันอันตรายก็ไม่มี

“หากบางคนอ้างว่าไม่ได้เดินทาง แต่นำถังน้ำตั้งสาดน้ำบริเวณหน้าบ้านตัวเอง ถือว่ามีความผิด เนื่องจากอยู่ในช่วงการประกาศใช้ พ.ร.ก.ฉุกเฉิน มีข้อบังคับหรือข้อกำหนดหลายอย่างหนึ่งในนั้น คือ การไม่มั่วสุมในสถานที่ใดๆ ที่อาจจะแพร่เชื้อได้ การเล่นน้ำเช่นนี้ อาจเป็นการแพร่เชื้อได้ แม้จะไม่ได้อยู่ในช่วงเวลาเคอร์ฟิวก็ตาม”

คำตอบชัดๆ จากปาก พล.ต.ท.ปิยะ อุทาโย ผู้ช่วย ผบ.ตร.และโฆษก ตร. ที่มีต่อความสงสัยในข้อปฏิบัติในสงกรานต์ปีนี้ ดับฝันกลุ่มศรีธนญชัยสายซิกแซก

ย้ำชัด ตั้งตุ่มเข็นโอ่งออกมาตั้งสาดหน้าบ้านก็มีความผิดเตรียมติดตะราง เพราะบ้านเมืองอยู่ระหว่างหน้าสิ่วหน้าขวาน จะมาสนุกสนานแบบไม่แคร์สังคมนั้นย่อมเป็นไปไม่ได้

ที่สำคัญ มีประกาศห้ามจำหน่ายสุราเมรัยไปเรียบร้อยแล้วกว่า 20 จังหวัด มีผลยาวราว 10 วัน ทำเอาชาวกรุงแห่กักตุนน้ำสีอำพันกระตุ้นเศรษฐกิจกันคิวยาว งานนี้นอกจากช่วยลดการตั้งวงสังสรรค์กระจายไวรัสสู่วงสุรา ยังมีความคาดหวังว่าจะช่วยลดการเกิดอุบัติเหตุในช่วงเทศกาลสงกรานต์ซึ่งที่ผ่านมาต้องเคร่งครัดใน “7 วันอันตราย” ส่วนในปีนี้ แม้ตำรวจจะยังคง “ตั้งด่าน” ตามปกติ แต่การที่ไม่มีรถโดยสารสาธารณะให้บริการอย่างสะดวกสบายดังเดิม ประกอบกับมาตรการ “กักตัว” และรณรงค์ให้อยู่บ้าน ตัวเลขอุบัติเหตุอาจลดลงจนเป็นประวัติการณ์

ชาวไทยแห่กักตุนเครื่องดื่มแอลกอฮอล์หลังมีคำสั่งห้ามขายในหลายจังหวัดช่วงเทศกาลสงกรานต์ยาวๆ ตั้งแต่วันที่ 10-20 เมษายน

สงกรานต์ ‘อุษาคเนย์’ ซบเซา
เขมร-ลาว จัดได้แต่ ‘ฮีตคอง’

จากเมืองไทย หันไปมองเพื่อนบ้าน ด้าน สปป.ลาว ทองลุน สีสุลิด นายกรัฐมนตรี เผยแพร่เอกสาร เรื่องทิศทางการเฉลิมฉลองปีใหม่ลาว 2563 ตั้งแต่วันที่ 20 มีนาคมที่ผ่านมา มีเนื้อหาโดยสรุปให้ยกเลิกกิจกรรมบางส่วน เช่น ตลาดนัดมวลชน, การสาดน้ำตามถนนหนทาง, การก่อพระเจดีย์ทราย, ขบวนแห่ และงานที่จะทำให้หมู่เฮาเข้าชุมนุมกันเป็นจำนวนมาก เนื่องจากมีความเสี่ยงต่อการแพร่กระจายของไวรัสโควิด-19

พูดง่ายๆ ว่า สั่งยกเลิกอีเวนต์ต่างๆ ทั้งหมด โดยคงเหลือให้ทำได้เฉพาะอะไรที่เกี่ยวข้องกับ “ฮีตคอง” ประเพณี อาทิ บายศรีสู่ขวัญ สรงน้ำพระพุทธรูป อย่างไรก็ตาม ในการเข้าสรงน้ำแต่ละวัด จำกัดไม่เกิน 40 คนเพื่อไม่ให้เกิดความแออัด โดยจะมีเจ้าหน้าที่คอยดูแลประจำจุดต่างๆ อย่างเข้มงวด นอกจากนี้ยังขอให้พลเมืองลาวหยุดการเดินทางไปต่างประเทศโดยเฉพาะประเทศกลุ่มเสี่ยง

กัมพูชาปิดทางเข้าออกเมืองสกัดโควิด ภาพถ่ายเมื่อวันที่ 10 เมษายน เผยแพร่โดยสำนักข่าว Khmer notes

ฝั่งกัมพูชา สมเด็จฯ ฮุน เซน นายกรัฐมนตรีแอ๊กชั่นประกาศ เลื่อนการจัดเทศกาลปีใหม่กัมพูชา หรือสงกรานต์เช่นกัน เดิมกำหนดจัดในวันที่ 13-16 เมษายน 63 ส่งผลให้ชาวกัมพูชาไม่ได้หยุดยาวเหมือนเช่นทุกปีไม่ต่างกับคนไทย รวมถึง ไม่มีการจัดงานและการรวมตัวกันตามวัดวาอาราม แต่ยังสามารถจัดงานฉลองภายในครอบครัวได้

สมเด็จฯ ฮุน เซน ให้สัญญาว่าจะชดเชยวันหยุดให้ 5 วัน ในช่วงเวลาที่เหมาะสม โดยขอให้เจ้าหน้าที่รัฐบาลทุกคน ตลอดจนภาคเอกชนและคนงานในโรงงานต่างๆ ทำงานต่อไปตามปกติ แต่อย่าเพิ่งเดินทางกลับบ้านเกิดหรือเดินทางไปเที่ยวพักผ่อนในช่วงเวลานี้ด้วย

เป็นสงกรานต์ประวัติศาสตร์ที่ต้องจับตาว่านี่จะเป็น “จุดเปลี่ยน” ครั้งสำคัญของเทศกาลปีใหม่ในอุษาคเนย์หรือไม่หลังการระบาดสร่างซาแล้วก็ตาม

ไม่ใช่ภาพกั้นถนนสาดน้ำอย่างที่คุ้นตา แต่เป็นบรรยากาศ ‘ล็อกดาวน์’ ของ สปป.ลาว ตั้งแต่วันที่ 30 มีนาคมที่ผ่านมา กั้นทางเข้าออกเมืองต่างๆ (ภาพแขวงสะหวันนะเขต โดยสำนักข่าวสารประเทศลาว)
QR Code
เกาะติดทุกสถานการณ์จาก Line@matichon ได้ที่นี่
Line Image