ขอแสดงความนับถือ
คอลัมน์ Cool Tech ของจิตต์สุภา ฉิน ใน “มติชนสุดสัปดาห์” ฉบับนี้
นำเสนอศัพท์สามคำให้พิจารณา
เริ่มที่คำแรก
Well-being washing
Well-being washing มีความหมายถึงการสร้างภาพบางอย่าง เพื่อให้เข้าใจถึงความเป็นอยู่หรือสวัสดิภาพในรูปแบบที่แตกต่างจากความเป็นจริง
โดยออกไปในแนวความเป็นอยู่ไม่ดี แต่ถูกกลบเกลื่อนให้รู้สึกว่าดีอะไรทำนองนั้น
จิตต์สุภา ฉิน บอกว่า ก่อนหน้าที่โควิด-19 ระบาด
เทรนด์ใหม่ที่มาแรง
คือการที่คนยุคใหม่ถูกทำให้เข้าใจว่าบริษัทที่ดีจะต้องมาพร้อมกับออฟฟิศเท่ๆ
มีสวัสดิการแปลกใหม่
เช่น ออฟฟิศตกแต่งด้วยสีสันที่แสนสนุก
มีสไลเดอร์ โต๊ะสนุ้ก โต๊ะฟูสบอล ห้องเล่นเกม ห้องโยคะ ฟิตเนส บีนแบ็ก
มีอาหารเช้า เที่ยง เย็น ฟรี ขนมขบเคี้ยวที่เดินไปหยิบเมื่อไหร่ก็ได้ กาแฟหรือสมูธตี้ให้เติมพลังยามสายและยามบ่าย โต๊ะปรับระดับได้
ไปจนถึงห้องคาราโอเกะหรือห้องงีบ
ผู้นำเทรนด์ก็คือบริษัทในแวดวงเทคโนโลยีนั่นแหละ
ซึ่งก็ฮอตฮิตมาก
ถึงขนาดหลายๆ คนใช้เป็นเหตุผลเลือกบริษัทที่อยากจะเข้าทำงานด้วยเลยทีเดียว
แต่เวลาผ่านไปไม่นาน
โดยเฉพาะการมาถึงของไวรัสระบาด
กิมมิกแสนสนุกในออฟฟิศกลายเป็นสิ่งไม่พึงประสงค์
พนักงานทั่วโลกต้องหยุดการเข้ามาทำงานออฟฟิศ และเริ่มกลับไปทำงานจากที่บ้าน
ซึ่งการทำงานที่บ้านนี้เอง ทำให้หลายคนกลับไปสู่พื้นฐานของการทำงานอันแท้จริง
และเริ่มมีการตั้งถามหลายๆ คำถาม
อย่างถามถึงความเรียบง่าย
ถามถึงเงื่อนไขการทำงานที่ยุติธรรม และมีสมดุล
ไม่หลงมายาภาพ หรือ Well-being washing ที่เราพบว่า มีสิ่งที่ต้อง “จ่ายหนัก” ไปอย่างไม่รู้ตัวให้กับบริษัท หรือองค์กร
จาก Well-being washing ที่เสมือนมายาภาพดังกล่าว
คำคำนี้ นำเราย้อนกลับไปสู่ศัพท์อีกคำหนึ่ง
นั่นคือคำว่า
Greenwashing
เป็นศัพท์ที่บริษัทต่างๆ ใช้พูดถึงนโยบายการตลาดหรือประชาสัมพันธ์
เพื่อหลอกให้สาธารณชนเข้าใจว่าผลิตภัณฑ์หรือบริการของตัวเองเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม
“เกิน” หรือ “มาก” กว่าความเป็นจริง
อย่างเช่น การบอกว่าผลิตภัณฑ์ของตัวเองทำมาจากวัสดุรีไซเคิล หรือมีความสามารถในการช่วยประหยัดพลังงาน
ทั้งที่เบื้องหลังคำกล่าวอ้างนั้นอาจจะเป็นจริงเพียงแค่บางส่วนเท่านั้น
แต่ตั้งใจให้ผู้บริโภคเชื่อแบบเต็มๆ และซื้อของของตัวเองได้อย่างสนิทใจมากขึ้น
ซึ่งเราจะพบสินค้า และบริษัท “ลวงๆ” เหล่านี้จำนวนมาก
Greenwashing นี้แตกหน่อมาจากศัพท์ที่สาม
คือ Whitewashing
อันหมายถึงการปกปิดหรือใช้ข้อมูลที่ชวนให้เข้าใจผิด มากลบทับพฤติกรรมแย่ๆ
พูดง่ายๆ คือ ทำดำให้กลายเป็นขาว
หรือฟอกขาว ที่เราคุ้นเคยนั่นเอง
และตลอดสัปดาห์นี้
ในสัปปายะสภาสถาน ซึ่งมีการเปิดอภิปรายไม่ไว้วางใจนายกรัฐมนตรี และ 5 รัฐมนตรี
เชื่อว่าปรากฏการณ์ Whitewashing คงจะเกิดขึ้นมากมาย
ดังนั้น ประชาชน ในฐานะผู้ติดตาม
คงจะต้องแยกแยะ และใช้วิจารณญาณตัดสินกันให้ดี
เพื่อที่จะได้ไม่เป็นเหยื่อ Whitewashing
เสมือนถูก “ถุงดำ” คลุมหัว จนมืดมิด มองไม่เห็น หายใจไม่ออก!
