บทความพิเศษ
จักรกฤษณ์ สิริริน
อยากรู้เรื่อง Bitcoin
ให้ไปถาม El Salvador
ไม่น่าเชื่อว่าประเทศซึ่งยากจน และเต็มไปด้วยบาดแผลจากความขัดแย้งทางการเมืองอย่าง El Salvador จะกลายเป็นแบบอย่างของชาติที่ล้ำหน้าในกระแส Bitcoin หรือ “เหรียญ Cryptocurrency”
แม้จะมีเสียงลอยมาเข้าหู ถึงข้อครหาสุ่มเสี่ยงต่อการเอื้อให้เกิดธุรกรรมมืด หรือการฟอกเงิน
อย่างไรก็ดี ต้องยกเครดิตให้กับวิสัยทัศน์ทันสมัยของ Nayib Bukele ประธานาธิบดี El Salvador ที่ผลักดัน Bitcoin ให้เป็น “วาระแห่งชาติ”
เริ่มด้วยการประกาศให้ Bitcoin เป็นสกุลเงินที่สามารถ “ชำระหนี้ได้ตามกฎหมาย” เป็นประเทศแรกของโลก!
ตั้งแต่เมื่อวันที่ 7 กันยายนที่ผ่านมา เมื่อรัฐบาล El Salvador ได้อนุญาตให้ประชาชนสามารถใช้ Bitcoin เป็นสกุลเงินอย่างเป็นทางการ
ภายใต้คำขวัญ “กระเป๋าเงิน Digital แห่งชาติ” ที่มีชื่อว่าเรียกว่า Chivo
ควบคู่ไปกับ Dollar สหรัฐ ที่เป็นสกุลเงินตามกฎหมายของ El Salvador มาตลอดหลายทศวรรษ
Nayib Bukele ได้ออกมาตรการบังคับให้ธุรกิจต่างๆ ใน El Salvador ไม่สามารถที่จะปฏิเสธการชำระเงินด้วย Bitcoin
นอกจากนี้ ยังกำหนดให้ผู้ที่พำนักพักอาศัยใน El Salvador สามารถใช้ Bitcoin ในการจ่ายภาษีเงินได้ได้อีกด้วย
โดยเฉพาะอย่างยิ่ง การประกาศให้ Bitcoin มีศักดิ์ศรีเทียบเท่า Dollar จะทำให้มีปริมาณประชาชน El Salvador สามารถเข้าถึงบริการของธนาคารได้มากขึ้น
Nayib Bukele หวังว่ารัฐนาวาของเขา จะใช้ Bitcoin เป็นธงนำในการพัฒนาเศรษฐกิจ
โดยเฉพาะอย่างยิ่ง เป็นการสร้างภาพลักษณ์ในสายตานักลงทุนยุค 5.0 และดึงดูดบรรดานักท่องเที่ยวรุ่นใหม่ที่นิยม “ถือเหรียญ”
อีกเป้าหมายหนึ่งของ Nayib Bukele ก็คือ เป็นการเปิดช่องให้ชาว El Salvador ที่ไปขายแรงงานในต่างแดน โดยเฉพาะอย่างยิ่งอเมริกา สามารถเลือกส่ง Bitcoin กลับมาให้ครอบครัว
ประหยัดค่าธรรมเนียมการส่งเงิน Dollar กลับบ้านได้มากถึงปีละ 400 ล้าน Dollar จากมูลค่าการโอนเงินเกือบ 6,000 ล้านเหรียญสหรัฐเลยทีเดียว
โดยในปัจจุบัน รัฐบาล El Salvador ได้เร่งติดตั้งเครื่อง ATM สำหรับ Bitcoin โดยเฉพาะ เพื่อให้ประชาชนฝาก-ถอน-โอน Bitcoin โดยได้ติดตั้งไปแล้วมากกว่า 200 เครื่อง
นอกจากนั้น เมื่อเร็วๆ นี้ ในงาน Latin American Bitcoin and Blockchain Conference ที่จัดขึ้นใน El Salvador
Nayib Bukele ประธานาธิบดี El Salvador ได้ประกาศแผนที่เขาจะออกพันธบัตรรัฐบาลสกุลเงิน Dollar อายุ 10 ปี
มูลค่า 1,000 ล้านดอลลาร์ ภายใต้ผลตอบแทน 6.5% ในรูปแบบ Digital ผ่าน Liquid Network
โดยเมื่อครบ 5 ปี รัฐบาล El Salvador จะเริ่มขาย Bitcoin และจ่ายปันผลให้กับนักลงทุน
Nayib Bukele ประกาศว่า 50% ของมูลค่าพันธบัตร จะถูกแปลงเป็น Bitcoin ขณะที่อีกครึ่งหนึ่งจะนำไปใช้พัฒนาโครงสร้างพื้นฐานในเมือง Conchagua บริเวณอ่าว Fonseca
ที่จะใช้สร้างเป็น Bitcoin City
โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ใช้เป็นทุนในการ “ทำเหมือง” เพื่อขุด Bitcoin ซึ่งจะใช้ความร้อนจากแหล่ง “ภูเขาไฟ” เป็นแหล่งพลังงาน
ตั้งชื่อไว้ว่า “พันธบัตรภูเขาไฟ” หรือ Volcano Bond
โดยในปัจจุบัน รัฐบาล El Salvador ได้จัดทำโครงการนำร่องเพื่อใช้พลังงานความร้อนใต้พิภพบริเวณภูเขาไฟในการขุดเหมือง Bitcoin
สําหรับโครงการ Bitcoin City หรือ “เมือง Bitcoin แห่งแรกของโลก” ตั้งอยู่ทางตะวันออกเฉียงใต้ของ El Salvador
ซึ่งทางการ El Salvador จะเป็นผู้จัดหาที่ดิน และเนรมิตสาธารณูปโภค
โดยเฉพาะอย่างยิ่ง โครงสร้างพื้นฐานที่เอื้อต่ออุตสาหกรรม Bitcoin เพื่อดึงดูดนักลงทุนต่างชาติ
ซึ่งนักเก็งกำไร Bitcoin ที่เข้ามาลงทุนใน Bitcoin City จะได้รับสถานะ “ผู้พำนักถาวร” รวมถึงโอกาสในการได้สัญชาติ El Salvador เป็นการตอบแทน
โดย Nayib Bukele ได้แถลงนโยบาย ไม่จัดเก็บภาษีโรงเรือน และที่ดิน ภาษีเงินได้ รวมถึงภาษีบำรุงท้องที่ โดยเก็บแค่ภาษีมูลค่าเพิ่มในอัตรา 10% เพียงอย่างเดียว
โดยเฉพาะอย่างยิ่ง รัฐบาล El Salvador ได้วางแผนให้ Bitcoin City เป็นเมือง Net Zero หรือเมืองที่มีการสร้างก๊าซคาร์บอนสุทธิเป็นศูนย์อีกด้วย
Nayib Bukele ประธานาธิบดี El Salvador กล่าวว่า Bitcoin City จะประกอบด้วยอาคารบ้านเรือน ห้างสรรพสินค้า ภัตตาคาร และท่าเรือ
โดยเฉพาะอย่างยิ่ง การมุ่งสร้างเครือข่าย Digital Technology เพื่อรองรับระบบขนส่งมวลชนขนาดใหญ่ และยังให้ความสำคัญกับการสร้างศูนย์กลางการศึกษาอีกด้วย
สําหรับโครงการ Bitcoin City นี้ รัฐบาล El Salvador ได้จัดสรรงบประมาณ 150 ล้านดอลลาร์สำหรับ “กองทุน Bitcoin” ขึ้นเป็นการเฉพาะ
โดยเฉพาะอย่างยิ่ง Nayib Bukele ได้มอบนโยบายแจกเงินให้ประชาชนคนละ 30 Dollar สำหรับผู้ที่เปิดบัญชี Digital กับธนาคารอีกด้วย
ทั้งนี้ เป็นไปเพื่อดึงดูดให้ประชาชน และนักลงทุนกระโจนเข้าสู่ตลาดเงิน Digital ของ El Salvador เพิ่มมากขึ้น
ภายในงานแถลงข่าว Bincoin City หรือ Latin American Bitcoin and Blockchain Conference ที่ทางการ El Salvador จัดขึ้นเมื่อกลางเดือนพฤศจิกายนที่ผ่านมา
ได้มีการฉายภาพแบบจำลองของ Blockstream ที่ชี้ให้เห็นว่า ผู้ลงทุนจะได้รับผลตอบแทนรายปี เมื่อพันธบัตรครบปีที่ 10 สูงถึง 146% เมื่ออ้างอิงจากราคาของ Bitcoin ที่มีแนวโน้มเพิ่มขึ้นทุกๆ วัน
สอดคล้องกับผู้สันทัดกรณีในวงการ Bitcoin ที่กล่าวเป็นเสียงเดียวกันว่า ราคา Bitcoin จะพุ่งขึ้นไปสู่ระดับ 1 ล้าน Dollar ต่อ 1 Bitcoin ภายใน 5 ปีนับจากนี้!
โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ในช่วงต้นเดือนพฤศจิกายนที่ผ่านมา ราคา Bitcoin ได้พุ่งขึ้นไปทำสถิติสูงสุดเป็นประวัติการณ์ แตะที่ 70,000 Dollar ต่อ 1 Bitcoin ก่อนจะรูดลงมาราว 20% หลังจากนั้นไม่กี่วัน
ทำให้ Nayib Bukele ได้ออกมาแสดงความเห็นถึงราคา Bitcoin ที่ร่วงลงดังกล่าว ว่าเป็นจังหวะอันดี ที่ประชาชนชาว El Salvador จะเข้าไปช้อนซื้อ Bitcoin
โดยในปัจจุบัน ประเทศ El Salvador มีการ “ถือเหรียญ” Bitcoin อยู่ประมาณ 1,200 เหรียญ
ทั้งนี้ รัฐบาล El Salvador มองว่า การประกาศให้ Bitcoin เป็นสกุลเงินทางการก็ดี การออกพันธบัตร Bitcoin ก็ดี รวมถึงการสร้าง Bitcoin City ก็ดี
จะทำให้ El Salvador กลายเป็น “ศูนย์กลางการเงินโลก” หรือ “Singapore แห่งละตินอเมริกา” เลยทีเดียว!
Nayib Bukele ชี้ว่า ชาติแรกที่หมกมุ่นกับ Bitcoin จะมีความได้เปรียบอย่างมหาศาล และประเทศอื่นๆ ก็จะทยอยทำตาม
อย่างไรก็ดี มีชาว El Salvador จำนวนมากที่ปฏิเสธแนวคิดของประธานาธิบดี
สะท้อนจากผล Poll เมื่อเดือนสิงหาคมที่ผ่านมา ที่ระบุว่า มีประชาชน El Salvador ผู้ตอบแบบสอบถามมากถึง 7 ใน 10 คน ที่ไม่เห็นด้วยกับนโยบาย Bitcoin
นำไปสู่การชุมนุมใหญ่เพื่อประท้วงต่อต้านรัฐบาลกลางกรุง San Salvador เมืองหลวงของ El Salvador
ม็อบส่วนใหญ่คือบรรดาข้าราชการเกษียณ ที่ต่างกังวลใจว่าจากนี้ไปรัฐบาลภายใต้การนำของ Nayib Bukele จะจ่ายเงินบำนาญเป็นสกุลเงิน Bitcoin
เนื่องจากพวกเขา และชาว El Salvador ส่วนใหญ่ ยังไม่รู้จักมักคุ้นกับ Bitcoin ซึ่งผลสำรวจชี้ว่า 85% ของประชากร El Salvador ไม่รู้ด้วยซ้ำไปว่า 1 Bitcoin มีค่าเท่าไหร่กันแน่เมื่อเทียบกับ Dollar สหรัฐ
Jose Santos Melara หนึ่งในกลุ่มตัวอย่างที่ตอบแบบสอบถามกระชุ่นว่า Bitcoin เป็นสกุลเงินที่ไร้ค่าสำหรับคนจน
“มีแต่คนรวยเท่านั้นที่จะได้ประโยชน์จาก Bitcoin ส่วนคนจนไม่มีปัญญาหรอกครับ ทุกวันนี้ เอาแค่ว่าจะมีข้าวกินสักมื้อยังยากสำหรับพวกเขา”
สอดคล้องกับ Laura Andrade ผู้อำนวยการสำนัก Poll แห่งมหาวิทยาลัยอเมริกากลาง ที่ระบุว่า ผลสำรวจชี้ว่า 70% ของชาว El Salvador คัดค้านมาตรการนี้
“นี่คือการตัดสินใจที่ผิดพลาดอย่างชัดเจน” Laura Andrade ทิ้งท้าย
