อันวาร์ ทักษิณ มิน อ่อง ลาย พบกันที่กรุงเทพฯ

โลกทรรศน์ | อุกฤษฏ์ ปัทมานันท์

อันวาร์ ทักษิณ มิน อ่อง ลาย

พบกันที่กรุงเทพฯ

อาจเรียกได้ว่า นี่เป็นการพบปะครั้งประวัติศาสตร์ของ อันวาร์ อิบราฮิม นายกรัฐมนตรีของมาเลเซีย ดร.ทักษิณ ชินวัตร อดีตนายกรัฐมนตรีไทยและที่ปรึกษาประธานอาเซียน และ พล.อ.อาวุโส มิน อ่อง ลาย ผู้นำสูงสุดเมียนมา ด้วยความหมายสำคัญอย่างน้อย 2 ประการ

– ด้วยความเป็นผู้นำสูงสุดของมาเลเซีย ไทยและเมียนมา ไม่ว่าจะเป็นทางการหรือไม่ในฐานะรัฐบาล เสียง ท่าที ความคิดเห็นของทั้ง 3 ผู้นำย่อมส่งผลต่อนโยบายของแต่ละประเทศและต่อภูมิภาค

– ด้วยสถานการณ์สำคัญของประเทศ ภูมิภาคและโลกขณะนี้ นั่นคือ เหตุการณ์ภัยพิบัติจากแผ่นดินไหว เหตุการณ์ภัยใหญ่หลวงต่อโลกจากภาษีศุลกากรของประธานาธิบดีโดนัลด์ ทรัมป์ ที่ขึ้นสูงฝ่ายเดียวต่อประเทศต่างๆ ทั่วโลก

ดังนั้น ผู้เขียนจะลองถอดรหัสของการพบปะสำคัญของ 3 ผู้นำที่กรุงเทพฯ อย่างไรก็ตาม รหัสนัยนี้เป็นเพียงบางส่วนอาจมองไม่รอบด้าน เนื่องจากความสามารถไม่มากนักของผู้เขียนเอง

นัยยะอย่างเป็นทางการของอันวาร์เยือนไทย

ข้อมูลจากสื่อสำคัญของมาเลเซีย Bernama วันที่ 18 เมษายน 20251 ได้บรรยายการเคลื่อนไหวความคิดเห็นและบางคำพูดของอันวาร์ อิบราฮิม นายกรัฐมนตรีที่เยือนไทยเป็นเวลา 2 วันดังนี้

17 เมษายน ได้พบกับ มิน อ่อง ลาย ที่กรุงเทพฯ เพื่อพูดคุยความพยายามฟื้นฟูเพื่อให้เกิดความปกติในประเทศเมียนมา หลังความเสียหายจากแผ่นดินไหว 28 มีนาคม

อันวาร์คิดว่า เขาและมิน อ่อง ลาย มีการพูดอย่างสร้างสรรค์และจริงใจ เกี่ยวกับความต้องการด้านมนุษยธรรมของประชาชนเมียนมา รวมทั้งการจัดการทันทีด้านโรงพยาบาลสนาม รวมทั้งการกลับฟื้นอย่างสำคัญของประเทศเมียนมากลับสู่สภาพปกติ

อันวาร์ได้กล่าวว่า ดร.ทักษิณ ชินวัตร ได้เข้าร่วมในช่วงบ่าย แล้วใช้เวลาประชุมชั่วโมงกว่า

อันวาร์ยังให้การต้อนรับกับก้าวที่เพิ่งผ่านมาในเมียนมาคือ ลดความตึงเครียดในเมียนมา รวมทั้งเขาเห็นว่าการแสดงท่าทีดังกล่าวเป็นสัญญาณที่มีความหมาย เราจะกระตุ้นต่อไปให้ทุกฝ่ายเข้าร่วมอย่างจริงจังเพื่อผลประโยชน์จากเสถียรภาพของเมียนมา และความกินดีอยู่ดีของประชาชน

ในเวลาเดียวกัน อันวาร์ได้พูดว่า เขาจะเข้าพบกับตัวแทนของ Myanmar’s National Unity Government-NUG พรุ่งนี้ ซึ่งต่อมาเขาได้พบ Mahn Winn Khaung Thann นายกรัฐมนตรีของ NUG โดยผ่านการประชุมทางออนไลน์2

ข้อมูลที่ได้จากเอกสารฝ่ายมาเลเซียฉบับนี้ รัฐบาลมาเลเซียได้ให้ความช่วยเหลือเมียนมาจากเหตุการณ์แผ่นดินไหว โดยส่ง the Special Malaysia Disaster Assistance and Rescue Team (SMART) เพื่อให้การช่วยเหลือกู้ภัยเหตุการณ์แผ่นดินไหว ทีมได้ดำเนินภารกิจด้านมนุษยธรรม และเข้าร่วมปฏิบัติการค้นหาและช่วยชีวิตเหยื่อแผ่นดินไหว

อันวาร์ ทักษิณ มิน อ่อง ลาย

พบกันที่กรุงเทพฯ

ในขณะที่อันวาร์ได้พูดคุยและดำเนินการอย่างจริงจังเรื่อง การกู้ภัยและการให้ความช่วยเหลือต่อเมียนมาจากเหตุแผ่นดินไหว อันวาร์ยังแสดงความคิดเห็นทางการเมืองต่อเมียนมาโดยตรง เขาเน้นเรื่องการสร้างเสถียรภาพทางการเมืองจากการเจรจาพูดคุยของทุกฝ่ายในเมียนมา ทั้งฝ่ายรัฐบาลทหารและฝ่ายต่อต้านโดยเฉพาะ NUG แต่จากเอกสารนี้ ไม่มีการอ้างถึงความเห็นของมิน อ่อง ลาย ในเรื่องการเจรจากับ NUG

ที่น่าสนใจ แม้มีการวิเคราะห์ว่า ทางการไทยซึ่งน่าจะหมายถึงทักษิณเป็นผู้ผลักดันให้มิน อ่อง ลาย เดินทางมาร่วมประชุมกับอันวาร์และทักษิณที่กรุงเทพฯ

แต่มีข้อมูลยืนยันว่า ทางราชการไทยแทบไม่มีใครรู้ว่า มิน อ่อง ลาย จะเข้ามาร่วมพูดคุยครั้งนี้

มีข้อมูลว่า สื่อไทยยังต้องถามกับสื่อมาเลเซียว่า มิน อ่อง ลาย เข้ามาไทยไหม3

บางข้อมูลชี้ว่า ฝ่ายราชการไทยปฏิเสธข่าวการมาของมิน อ่อง ลาย ด้วยซ้ำ4

เรื่องนี้ไม่น่าเป็นเรื่องความปลอดภัยของผู้นำ แต่เป็นการหลีกเลี่ยงการถูกโจมตีว่า ไทยช่วยกันฟอกขาว มิน อ่อง ลาย

ทักษิณและไทย

มีการวิจารณ์ว่า การเชิญอันวาร์และมิน อ่อง ลาย มาพบกันที่กรุงเทพฯ อาจเกี่ยวกับเรื่องความช่วยเหลือด้านมนุษยธรรมในเหตุแผ่นดินไหวในเมียนมา

แต่สำหรับไทยมีการมองมุมที่หลีกเลี่ยงไม่ได้ นั่นคือ บทบาทของ ดร.ทักษิณ ชินวัตร แต่นับเป็นการสร้างภาพของไทย เป็นการแสดงละครด้านคุณธรรม แล้วยังเป็นการเคลื่อนไหวทางการเมืองของไทยอย่างน้อย 2 ด้าน

คือ การเคลื่อนไหวทางการทูตของทักษิณ ซึ่งทำงานต่อเนื่องจากการพบปะกับอันวาร์ครั้งที่แล้ว

ในเวลาเดียวกันเป็นการสร้างผลงานให้รัฐบาล แพทองธาร ชินวัตร ที่กำลังขาดผลงานในประเทศ โดยเฉพาะผลงานด้านเศรษฐกิจที่ 2 ปีที่ผ่านมาแถบไม่มีผลงานทางเศรษฐกิจ นอกจากการแจกเงิน

ความจริงการวิจารณ์บทบาทของ ดร.ทักษิณในกรณีเมียนมานับว่าไม่ใช่เรื่องแปลก เพราะดูเหมือนว่าทักษิณเอาจริงเอาจังเรื่องเมียนมาอย่างมากและต่อเนื่อง

ควรยอมรับด้วยว่า ทักษิณเดินงานการทูตภูมิภาคในบทที่ตัวเองถนัดหลายเรื่องด้วยกัน

เรื่องแรกคือ ประเด็นการสร้างสันติสุขในจังหวัดชายแดนภาคใต้ของไทย ซึ่งเข้าใจได้ เป็นไปได้ว่า ทักษิณมีบาดแผลทางการเมืองในเรื่องความรุนแรงในภาคใต้ของไทย ตอนที่ตัวเขาเป็นนายกรัฐมนตรี

แล้วความรุนแรงในภาคใต้ก็กลายเป็นจุดอ่อนทางการเมืองที่สลัดไม่หลุดของทักษิณ ซึ่งฝรั่งบางคนใช้คำว่า Thaksin’s Achilles Heel หรือเป็นเหมือนเรื่องของเทพ Achilles ในนิยายกรีกโบราณที่มีความแข็งแกร่งมาก ไม่มีจุดอ่อนเลย ยกเว้นจุดอ่อนที่ส้นเท้า

แล้วเทพองค์นี้ก็พ่ายแพ้ในการต่อสู้กับเทพองค์อื่นๆ เป็นการเตือนให้ทักษิณตอนนั้นซึ่งประเมินความแข็งแกร่งของตนสูงอย่างมาก โดยละเลยจุดอ่อนของตน ก็คือภาคใต้ของไทย คล้ายส้นเท้าเทพกรีกองค์นั้น ที่ทักษิณไม่รู้จัก ไม่เข้าใจ ประเมินต่ำ เป็นเรื่องของโจรกระจอก เชื่อฟังฝ่ายความมั่นคงของตนเอง ซึ่งไม่มีใครกล้าบอกความจริงและความยุ่งยากของภาคใต้

แล้วก็นำมาสู่จุดจบทางการเมืองของทักษิณในที่สุด

มิน อ่อง ลาย ที่กรุงเทพฯ

มีบางฝ่ายวิเคราะห์ว่า มิน อ่อง ลาย มากรุงเทพฯ ถึง 2 ครั้งในเวลาใกล้เคียงกัน เขามีแต่ได้กับได้

ครั้งแรก มิน อ่อง ลาย เข้าร่วมประชุม BIMTEC ที่กรุงเทพฯ นี่เป็นครั้งแรกของการเดินทางมาประชุมในฐานะสมาชิกของอาเซียน นอกเหนือจากที่มิน อ่อง ลาย เดินทางไปเยือนมอสโก รัสเซีย ไปเยือนจีน ซึ่งเป็นการเยือนพันธมิตรในกรอบของประเทศใกล้ชิดด้านระบอบการเมืองการปกครอง

ดังนั้น การเยือนกรุงเทพฯ ครั้งนี้เป็นการเยือนประเทศในกลุ่มของสังคมประชาธิปไตย ซึ่งมีความหมายทางการเมืองในตัวเอง

ด้วยเหตุนี้ มิน อ่อง ลาย จึงย้ำถึงการจัดการเลือกตั้งในเมียนมา เพื่อสร้างความชอบธรรมทางการเมืองของตัวเขาเอง

การเยือนกรุงเทพฯ ครั้งนี้ มีการรายงานวิเคราะห์ว่า เป็นการผลักดันของทักษิณ โดยการทาบทามของไทยให้ได้มาพบกับอันวาร์อย่างไม่เป็นทางการ

หากข้อมูลนี้เป็นเรื่องจริง เกิดคำถามว่า การเยือนกรุงเทพฯ การพบปะกับอันวาร์ แม้เป็นเรื่องที่เกี่ยวกับการช่วยเหลือด้านมนุษยธรรมและฟื้นฟูประเทศ แล้วอ้างเรื่องการสร้างสันติสุขในเมียนมา ตรงนี้เกิดคำถามว่า ใครที่ได้ประโยชน์

ในฝ่ายไทย เลี่ยงไม่ได้ว่า ทักษิณ ชินวัตร ได้ประโยชน์ทั้งการทูตภูมิภาค การสร้างและยืนยันเรื่อง connection ในเมียนมา แล้วปฏิเสธไม่ได้ว่า ช่วยส่งเสริมผลงานในด้านภูมิภาคของรัฐบาลแพทองธาร ช่วงเวลาที่ไม่มีผลงานการบริหารประเทศ โดยเฉพาะเรื่องเศรษฐกิจของรัฐบาลไทย

ดูเหมือนว่า ชนชั้นนำของ 3 ชาติได้ก้าวต่อไปคืออะไร?

¹Kenny Teng Khoon, “Anwar Holds Talks With Myanmar Leader on Earthquake Relief Efforts” Bernama, 18 April 2025.

²Dr. Sasa, X 18 April 2025.

³มนตรี จอมธรรม สถานนีวิทยุ FM 96.5 18 เมษายน 2568 16.00 น

⁴Jonathan Head, X 17 April 2025.

สะดวก ฉับไว คุ้มค่า สมัครสมาชิกนิตยสารมติชนสุดสัปดาห์ได้ที่นี่https://t.co/KYFMEpsHWj

— MatichonWeekly มติชนสุดสัปดาห์ (@matichonweekly) July 27, 2022