ท่ามกลางอากาศที่ร้อนระอุ และอุณหภูมิที่สูงขึ้นอย่างต่อเนื่องในเดือนเมษายน เป็นสัญญาณที่บ่งบอกว่าประเทศไทยกำลังรับมือกับช่วงหน้าร้อน หนึ่งปัญหาใหญ่ที่มักจะมาควบคู่กัน หนีไม่พ้นความเดือดร้อนของวิกฤตภัยแล้งโดยเฉพาะพื้นที่บนดอยสูงที่ต้องเผชิญกับภาวะขาดแคลนน้ำจนส่งผลกระทบต่อชาวบ้านในชุมชน
เพื่อช่วยเหลือประชาชนที่ประสบภัยแล้งในพื้นที่ห่างไกล ธนาคารเพื่อการเกษตรและสหกรณ์การเกษตร (ธ.ก.ส.) ร่วมกับ สำนักงานคณะกรรมการพิเศษเพื่อประสานงานโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ (สำนักงาน กปร.) เดินหน้ามอบถังกักเก็บน้ำ ฐานรองรับและรางรินน้ำ ให้แก่ ศูนย์การเรียนชุมชนชาวไทยภูเขา “แม่ฟ้าหลวง” ในพื้นที่กันดารในเขตภาคเหนือจำนวน29แห่งให้ประชาชนในพื้นที่ที่ประสบภัยแล้งได้มีน้ำไว้อุปโภคบริโภคและประกอบอาชีพในช่วงฤดูแล้ง ภายใต้โครงการพัฒนาเด็กและเยาวชนในถิ่นทุรกันดารตามแนวพระราชดำริ สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี นำร่องการส่งมอบและตรวจเยี่ยมโครงการบ้านห้วยแห้ง อำเภอแม่ระมาด จังหวัดตาก พร้อมมอบอุปกรณ์การเรียนและจัดเลี้ยงอาหารกลางวันให้กับนักเรียนในศูนย์การเรียน เมื่อวันที่ 5 เมษายน ที่ผ่านมา
ณรงค์ ขันติวิริยะกุล รองผู้จัดการ ธ.ก.ส. กล่าวว่า ในภาวะฤดูกาลผันผวนและภัยแล้งล้วนส่งผลกระทบต่อประชาชนในภาคชนบท โดยเฉพาะชาวเขาที่อยู่บนพื้นที่สูง เมื่อถึงฤดูแล้งทำให้เกิดปัญหาขาดแคลนน้ำสำหรับอุปโภคบริโภค ทาง ธ.ก.ส. ได้รับการประสานงานจากสำนักงาน กปร. ภายใต้โครงการตามแนวพระราชดำริ สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ว่ามี ศูนย์การเรียนชุมชนชาวไทยภูเขา “แม่ฟ้าหลวง” จำนวน 29 แห่ง ที่ยังขาดแคลนน้ำไว้บริโภคในช่วงหน้าแล้ง ธ.ก.ส. จึงตอบรับด้วยความยินดีที่จะเข้ามาให้การสนับสนุนช่วยเหลือทั้ง 29 แห่ง แบ่งเป็นจังหวัดตาก 7 แห่ง และจังหวัดเชียงใหม่ 22 แห่ง
“นอกจากมอบถังน้ำ ธ.ก.ส. ได้มอบหมายให้เจ้าหน้าที่ พนักงานในพื้นที่ ออกไปสำรวจ หลายครั้งเราพบว่าการมอบแค่ถังน้ำ บางทีไปวางในจุดที่ไม่สามารถรองรับน้ำได้เลย ในพื้นที่จึงได้สำรวจศูนย์การเรียนชุมชนชาวไทยภูเขา “แม่ฟ้าหลวง” ทั้ง 29 แห่ง ดูว่านอกจากถังน้ำเขายังต้องการอะไรอีก หลายแห่งยังต้องการฐานรอง ก็ต้องเทปูนเพื่อเป็นฐานรอง หลายแห่งต้องการรางรับน้ำฝน ก็ต้องทำเพิ่ม หลายแห่งมีความจำเป็นต้องดึงน้ำขึ้นสู่ที่สูง ก็จำเป็นต้องมอบปั๊มน้ำเพิ่มเข้าไป เพื่อให้สัมฤทธิ์ผลได้เต็มประสิทธิภาพยิ่งขึ้น”
รองผู้จัดการ ธ.ก.ส. เสริมอีกว่า นอกจากการสนับสนุนให้มีน้ำไว้บริโภคในช่วงฤดูแล้ง ธ.ก.ส. ยังสนับสนุนโครงการเสริมด้านอาหารกลางวันให้กับเด็กนักเรียนในชุมชน ไม่ว่าจะเป็น โครงการ 459 ที่มีความหมายว่า เดินไปเพียง 4 – 5 ก้าว ก็ได้อาหารไว้ทานแล้ว มีทั้งการปลูกผักไว้บริโภคเอง การเลี้ยงไก่พันธุ์ไข่ ตามกำลังที่เหมาะสม หรือการปลูกผักที่ใช้น้ำน้อย เช่น ผักไฮโดรโปนิกส์ ที่เป็นระบบน้ำนิ่ง สำหรับไว้บริโภคในครัวเรือนเป็นหลัก หากมีเหลือค่อยแบ่งปันหรือขายให้กับชุมชนใกล้เคียงนับเป็นความมุ่งหวังให้เกษตรกรชาวไทยภูเขาในโครงการมีอาหารไว้รับประทาน มีน้ำไว้ดื่ม เพื่อให้คุณภาพชีวิตดีขึ้นตามอัตภาพของแต่ละที่
ด้าน ทรงจักร จินา ผู้ใหญ่บ้าน หมู่ 9 บ้านห้วยแห้ง เล่าให้ฟังว่า ทุกๆ ปีตั้งแต่เดือนมีนาคม ไปจนถึงกลางเดือนมิถุนายน ชุมชนต้องประสบกับปัญหาภัยแล้ง เนื่องจากชาวบ้านมีจำนวนเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ จากเดิม 50-60 หลังคาเรือนปัจจุบันมีมากถึง175หลังคาเรือนทำให้น้ำที่ใช้จากต้นน้ำขุนห้วยแห้งไม่เพียงพอกับการอุปโภคบริโภคของ ประชากร นำมาสู่ความแห้งแล้งและขาดแคลน
“ขอขอบคุณทาง ธ.ก.ส. ที่เข้ามาช่วยตรงนี้ ทำให้หมู่บ้านเบาลงไปได้เยอะ เพราะเมื่อก่อนเราต้องใช้น้ำร่วมกับหมู่บ้าน แล้วเราไม่มีถังเก็บน้ำเยอะ ทำให้เด็กมีน้ำบริโภคไม่พอ ได้ถังเก็บน้ำมาไว้ที่จุดนี้น่าจะพอใช้ ถ้าไม่พอก็ต้องใช้น้ำจากประปาภูเขาช่วยบ้าง ก็ยังพอได้อยู่ อย่างน้อยๆ 3-4 วันไปขอเขาเปิดใหม่ เปิดมาใส่ไว้ในถังให้มันเต็ม ต่อจากนั้นก็ปล่อยให้ชาวบ้าน ถ้าไม่มีเหลือจริงๆ ก็ให้ อบต. เอาน้ำมาส่ง”
พร้อมกันนี้ ธ.ก.ส. และคณะ ยังได้ลงพื้นที่เยี่ยมชมงาน กลุ่มวิสาหกิจชุมชนเกษตรผสมผสานบ้านเสรีราษฎร์ อำเภอพบพระ จังหวัดตาก กลุ่มเกษตรกรผู้เพาะปลูกต้นแมคคาเดเมียแบบเกษตรอินทรีย์ และแปรรูปแมคคาเดเมียพร้อมรับประทานโดยการอบแบบธรรมชาติ ทั้งยังเป็นหนึ่งในสมาชิกลูกค้า ธ.ก.ส. ที่ได้รับการสนับสนุนจากธนาคารอย่างต่อเนื่อง
ไกรสร ทาสา ผู้จัดการ ธ.ก.ส. สาขาพบพระ จังหวัดตาก เผยว่า สวนพงษ์คุ้มภัย เป็นกลุ่มวิสาหกิจชุมชนเกษตรผสมผสานบ้านเสรีราษฏร์ ตั้งอยู่ที่ หมู่ 6 ตำบลช่องแคบ อำเภอพบพระ จังหวัดตาก มีสมาชิกทั้งหมด 7 คน จัดตั้งกลุ่มเมื่อปี 2560 กิจกรรมของกลุ่มคือการปลูกต้นแมคคาเดเมีย ในช่วงแรกของการเริ่มต้น ธ.ก.ส. ได้มาสนับสนุนเรื่องของเงินทุน เป็นแหล่งเงินทุนดอกเบี้ยต่ำ อัตราดอกเบี้ย 0.01 ในโครงการ XYZ
“ปัจจุบันกลุ่มได้พัฒนาต่อยอด หลังจากทำส่วนของแมคคาเดเมีย ได้มีแนวคิดเรื่องของการเปิดสวนเป็นแหล่งเรียนรู้ให้คนภายนอก หรือบุคคลที่สนใจเข้ามาท่องเที่ยว ธ.ก.ส. ที่เล็งเห็นตรงนี้ ได้มีงบประมาณส่วนหนึ่งสนับสนุนเรื่องโครงการพลังงานสะอาด หรือ BCG เพราะมองว่าเป็นพื้นที่ธรรมชาติ มีแหล่งพลังงาน โดยกลุ่มได้ใช้งบประมาณส่วนหนึ่งทำกังหันลม อีกส่วนหนึ่ง ธ.ก.ส. สนับสนุนสร้างกังหันน้ำ ผลิตไฟฟ้าสู่แปลงเกษตรและแหล่งท่องเที่ยว เพื่อสร้างธุรกิจของชุมชนจากการใช้พลังงานสะอาด และลดการใช้พลังงานสิ้นเปลืองประเภทไฟฟ้า”
ขณะที่ ธัญญะรัตน์ เมี่ยงคลองคลาม ประธานกลุ่มวิสาหกิจชุมชนเกษตรผสมผสานบ้านเสรีราษฏร์ ให้ข้อมูลว่า เดิมพื้นที่ตรงนี้เป็นสถานที่ส่วนบุคคล เมื่อซื้อที่มาได้เริ่มต้นปลูกป่า และไม้ผลขึ้นชื่อจากทุกภาคทั่วประเทศไทย แต่กลับโดนคนรุกรานพื้นที่เข้ามาขโมยผลไม้ ทั้งยังสู้เพลี้ยกระสอบไม่ไหว หากฝืนปลูกต่อไปทำให้ผลผลิตที่ได้ไม่คุ้มกับที่ลงทุน จึงมองหาว่าจะปลูกอะไรที่ได้เงินเป็นกอบเป็นกำ จนเปลี่ยนมาปลูกส้มสีทอง ที่สร้างชื่อและรายได้ให้สวน แต่หลังๆ ประสบปัญหาศัตรูพืช ทำให้ต้องฉีดยาจำนวนมากขึ้น ส่งผลเสียต่อสุขภาพ
เมื่อเลิกปลูกส้ม ได้มองหาว่าจะปลูกอะไรที่หลีกเลี่ยงสารเคมีเพื่อสุขภาพของคนงาน และตัวเอง จนเป็นที่มาของการรวมกลุ่มก่อตั้งวิสาหกิจชุมชนเกษตรผสมผสานบ้านเสรีราษฎร์ โดยกลุ่มสนใจและได้ศึกษาเกี่ยวกับการปลูกและดูแลต้นแมคคาเดเมีย เห็นว่าพื้นที่ในบริเวณ อ.พบพระ จ.ตาก อยู่ในระดับน้ำทะเล และอากาศที่เหมาะสมในการปลูกต้นแมคคาเดเมีย จุดเด่นคือไม่แย่งตลาดกับใคร ราคาสูง ไม่ต้องใช้สารเคมี อายุยืน จากนั้นทดลองปลูกตัวอย่างจนได้ผลผลิต ก่อนตัดสินใจปูพรมปลูกแมคคาเดเมียในพื้นที่ 500 ไร่
“ธ.ก.ส. ให้สินเชื่อในโครงการ XYZ มาหมุนเวียนภายในกลุ่มของเรา นอกจากนี้ยังเข้ามาช่วยเกี่ยวกับตลาดออนไลน์ ในช่วงโควิด-19 ที่ต้องช่วยเหลือตัวเองให้อยู่รอด ก็มีทาง ธ.ก.ส. ยื่นมือเข้ามาช่วยตรงนี้ ตอนนี้ก็มีโครงการเกี่ยวกับพลังงานสะอาด ทำกังหันที่ผลิตกระแสไฟฟ้าให้ ขอบคุณ ธ.ก.ส. ที่มอบสินเชื่อให้ได้มีเงินหมุนเวียนภายในกลุ่ม โครงการต่อไปก็อยากให้ ธ.ก.ส. สนับสนุนเกี่ยวกับสินเชื่อที่อยากเอามาหมุนเวียนด้านการท่องเที่ยว เพื่อที่จะปรับปรุง ดูแลขยายให้เติบโตขึ้น” ประธานกลุ่มวิสาหกิจชุมชนเกษตรผสมผสานบ้านเสรีราษฏร์ ทิ้งท้าย
