เศรษฐศาสตร์ศาสนา… โดย เฉลิมพล พลมุข

ชีวิตมนุษย์หรือคนเมื่อเกิดมาในโลกนี้แล้วสิ่งหนึ่งอาจจะเป็นที่พึ่งพิงของชีวิตทั้งทางกาย จิตใจหรือจิตวิญญาณก็คือความเชื่อนอกจากจารีตประเพณีวัฒนธรรม การเมือง สังคมแล้ว ศาสนาก็เป็นหน่วยหรือสถาบันหนึ่งที่คนทั่วโลกนิยมศรัทธาเชื่อมั่นรวมถึงการพยายามที่จะเข้าถึงทั้งหลักการ หลักธรรม วิถีในการปฏิบัติของศาสนาเพื่อไปสู่จุดมุ่งหมายของชีวิตที่ได้ปรารถนาไว้

เศรษฐศาสตร์เป็นสาขาวิชา คณะที่ได้ทำการเปิดการเรียนการสอนทั้งในระดับประถมศึกษา มัธยมศึกษารวมถึงระดับปริญญาและบัณฑิตศึกษา ศาสตร์ดังกล่าวในความหมายก็คือ การศึกษาที่เกี่ยวข้องกับการจำหน่าย จ่ายแจกการบริโภค ใช้สอย แลกเปลี่ยน บริการ การจัดสรรทรัพยากรเพื่อให้เกิดประโยชน์สูงสุดในการตอบสนองความต้องการขั้นพื้นฐานของประชาชนให้ทั่วถึงและเป็นธรรม นอกจากนั้น ก็มีรายละเอียดย่อยไปเป็นเศรษฐศาสตร์เบื้องต้น จุลภาค มหภาค เศรษฐศาสตร์ธุรกิจ เศรษฐศาสตร์การเมือง…

ข่าวหรือข้อมูลหนึ่งที่ถูกนำเสนอในสื่อของเมืองไทยเราเกือบทุกประเภทก็คือ มีการฌาปนกิจหรือเผาศพร่างของหลวงพ่อคูณ ปริสุทฺโธ หรือพระเทพวิทยาคม ที่เมรุชั่วคราววัดหนองแวงพระอารามหลวง ด้านหลังพุทธมณฑลอีสาน อ.เมือง จ.ขอนแก่น ในวันที่ 29 มกราคม 2562 หลังจากที่หลวงพ่อคูณท่านได้มอบร่างกายให้เป็นครูใหญ่เพื่อให้นักศึกษาแพทย์ทำการผ่าหรือศึกษาระบบในร่างกายในเวลาที่สมควร รวมถึงการทำพิธีตามหลักการของศาสนาตลอดจนการนำเถ้ากระดูกหลังจากเผาแล้วไปดำเนินการตามพินัยกรรม การฌาปนกิจในครั้งนี้จะมีการเผาร่างครูใหญ่ผู้บริจาครายอื่นๆ รวมทั้งหมด 647 ร่าง (มติชนรายวัน 28 มกราคม 2562 หน้า 10)

ข้อมูลหนึ่งที่เราท่านต่างรับทราบจากสื่อต่างๆ เป็นอย่างดีนั่นก็คือตลอดชีวิตในสมณเพศของหลวงพ่อคูณ ความโดดเด่นของท่านก็คือความเมตตา เครื่องรางของขลัง การพูดจริงทำจริงสิ่งหนึ่งที่เราท่านพอจะพบเห็นในเชิงประจักษ์ก็คือการบริจาคเงิน หรือสิ่งของต่างๆ ที่มีผู้คนทั้งคนไทยเราและชาวต่างชาติที่เชื่อมั่นศรัทธาได้ทำบุญกับหลวงพ่อคูณ หลังจากนั้น ท่านก็บริหารจัดการจำนวนเงินมากกว่า 6,000 ล้านบาทไปกับสิ่งที่เป็นสาธารณะส่วนรวมที่ประชาชนต้องไปขอรับบริการในความจำเป็นพื้นฐานของชีวิตทั้งของรัฐและพระศาสนา

Advertisement

ตัวเลขที่เราท่านได้รับรู้ถึงการบริจาคของท่าน อาทิ วิทยาลัยเทคนิคหลวงพ่อคูณ จำนวน 550 ล้านบาท มหาวิทยาลัยสงฆ์ จ.นครราชสีมา มากกว่า 300 ล้านบาท โรงเรียนในประเทศจีน 30 ล้านบาท วัดในประเทศมาเลเซีย 50 ล้านบาท วัดในประเทศสิงคโปร์ 60 ล้านบาท สร้างหอธรรมสภาในประเทศลาว 12 ล้านบาท

นอกจากนั้น ก็บริจาคสร้างถนน สร้างสะพานข้ามแม่น้ำจากโคราชไปชัยภูมิ บริจาคซื้อรถกู้ชีพ สร้างโรงเรียน โรงพยาบาล พระในวัดต่างจังหวัดขอเงินในการสร้างกุฏิสงฆ์…

ชีวิตของหลวงพ่อคูณ ปริสุทฺโธ ระดับการศึกษาของท่านมิได้เรียนในระดับสูงนักด้วยความที่ทางบ้านยากจน การบวชเป็นวิถีของชีวิตหนึ่งที่มีโอกาสช่วยเหลือผู้ที่เดือดร้อนได้ในระดับหนึ่ง คำพูดหนึ่งที่หลวงพ่อคูณได้พูดไว้ว่า “อันตัวกูก็ต่ำต้อยน้อยค่าอย่างนี้ ถ้าสึกออกไปจะทำอะไรให้คนในแผ่นดิน ลำพังการเลี้ยงตัวเองก็จะเอาตัวไม่รอด แต่การบวชเรียนถือศีลอยู่ หากมีความรู้ มีคุณธรรมอาจจะช่วยเหลือเกื้อกูลพวกเขาให้พ้นวิบากกรรมได้มากกว่า…”

ต้นทุนชีวิตของหลวงพ่อคูณได้สร้างมูลค่าด้านเศรษฐศาสตร์หรือเศรษฐกิจทั้งในระดับท้องถิ่น จังหวัดและระดับประเทศได้อย่างมหาศาล สิ่งหนึ่งที่เราท่านรับรู้ก็คือเหรียญ ตะกรุด ไม้ตะบองผ้าในรุ่น ปีต่างๆ มิอาจจะรวมถึงผู้ที่เชื่อมั่นศรัทธา และปาฏิหาริย์ที่ตนเองและครอบครัวได้รับจากอุบัติเหตุหรือความปลอดภัยของชีวิตในมิติหรือบริบทต่างๆ คำหนึ่งที่ถูกเล่าลือกันก็คือความเป็นเทพเจ้าแห่งวัดบ้านไร่…

ผู้เขียนอาจจะรวมถึงท่านผู้อ่านที่อาจจะเข้าใจตรงกันที่ว่า พระภิกษุในศาสนาพุทธโดยหลักการของพระธรรมวินัยที่ถูกบัญญัติไว้ในพระไตรปิฎก การออกบวชก็เพื่อแสวงหาสัจธรรมของชีวิต หาทางพ้นทุกข์จากการเกิด แก่ เจ็บ ตายหรือการเข้าสู่หนทางของพระนิพพาน ในครั้งพุทธกาลก็มีพุทธสาวกที่มีความสามารถเป็นการเฉพาะด้าน อาทิ พระสารีบุตรมีความสามารถพิเศษด้านปัญญาความรู้ พระโมคคัลลานะมีความสามารถด้านอิทธิฤทธิ์ปาฏิหาริย์ พระสังกัจจายน์ หรือคนจีนเรียกว่า หมีเล่อฝอ เป็นพระที่มีรูปร่างอ้วนลงพุง มีใบหน้าสดชื่นร่าเริงยิ้มแย้ม ผู้คนทั่วไปนิยมเคารพกราบไหว้ขอพรกันในเรื่องของลาภสักการะ โชคลาภ ปัญญาและเมตตามหานิยม

นอกจากนั้น ก็มีพระภิกษุ หรือพระสงฆ์ในพระศาสนาที่มีความโดดเด่นในเรื่องต่างๆ ช่วยกันเผยแผ่พระศาสนากันทั่วโลกในขณะนี้ก็คือ พระฝรั่งชาติต่างๆ จากสายหลวงปู่ชาแห่งวัดป่านานาชาติหรือวัดหนองป่าพง พระที่ทำงานสังคมสงเคราะห์เพื่อช่วยเหลือคุณภาพชีวิตทั้งของคนไทยเราและต่างชาติทั้งการศึกษา เปิดวัดรักษาโรคมะเร็ง บ้านพักคนชรา โรคเอดส์ คนยากจนอนาถา วัดที่ช่วยดูแลสุนัข-แมวหรือสัตว์ชนิดอื่นที่ถูกทอดทิ้ง มิอาจจะนับรวมพระในสายของการปฏิบัติวิปัสสนากรรมฐาน อาจจะรวมถึงพระภิกษุ หรือพระสงฆ์ที่ช่วยรักษาวัด พระศาสนาที่ถูกฆ่าตายด้วยอาวุธสงครามจากความไม่สงบของจังหวัดชายแดนภาคใต้ในเร็ววันมานี้…

มูลค่าของทรัพย์สินหรือต้นทุนในเชิงเศรษฐศาสตร์ในระบบธุรกิจก็มีการลงทุน กำไร ขาดทุน แบ่งปันหุ้นส่วน การขยายกิจการบริษัท องค์กร ในองค์กรของศาสนาก็มีการถูกยกขึ้นมาเป็นวาระของชาติอยู่บ่อยครั้งโดยเฉพาะการเมืองที่จะมีการเลือกตั้งในวันเวลาข้างหน้านี้ นักการเมืองหรือพรรคการเมืองบางพรรคมีนโยบายที่ชัดเจนที่เกี่ยวเนื่องกับการปฏิรูปองค์กรของศาสนา อาทิ ให้มีการตรวจสอบระบบการเงิน-บัญชีของวัด การรับบริจาค การใช้จ่าย ระบบเงินฝาก กรณีที่เป็นตัวอย่างในสังคมไทยก็คือระบบเงินทอนที่เกี่ยวเนื่องกับสำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ ที่มีทั้งพระภิกษุและฆราวาสต้องคดีความบางรูปถูกจับสึกอยู่ในเรือนจำ พระบางรูปหรือฆราวาสบางคนต้องหนีคดีความไปต่างประเทศ…

ระบบเงินบริจาค รายได้หรือทรัพย์สินสิ่งของที่ประชาชนได้บริจาคด้วยเจตนาของการทำบุญกับพระภิกษุหรือพระสงฆ์ หมายถึงความสุขที่ตนเองจักได้รับตอบทั้งขณะมีชีวิตและหลังจากสิ้นชีวิตไปแล้วอาจจะรวมถึงที่อยู่แห่งการมีความสุขอันได้แก่สวรรค์หลังจากหมดลมหายใจไปแล้ว การได้มาของทรัพย์สินในพระศาสนา การบริหารจัดการที่มีระบบ ตรวจสอบได้มีความโปร่งใส

รวมถึงการใช้จ่ายทรัพย์สินนั้นไปเพื่อประโยชน์ของพระศาสนาและสิ่งที่เป็นสาธารณะที่ประชาชนสามารถเข้าถึงได้ยังคงอยู่ในมิติศรัทธาเชื่อมั่นและสร้างความลังเลใจให้กับผู้บริจาคทำบุญหลายๆ คนดังที่เราท่านได้พบข่าวของพระภิกษุบางรูปที่นำทรัพย์สินเงินของพระศาสนาไปใช้จ่ายนอกกิจการพระศาสนา…

ข้อเท็จจริงหนึ่งในหน่วยงานของรัฐหน่วยงานหนึ่งที่อำนวยความสะดวกให้แก่ผู้ที่มีใจเป็นกุศล ต้องการทำความดีเพื่อประโยชน์ให้แก่ส่วนรวมและสาธารณะในทางกฎหมายนั้นก็คือ เงินที่บริจาคไปในหน่วยงาน องค์กรการกุศลที่ได้ขึ้นทะเบียนไว้ก็จะได้รับการยกเว้นจากการเสียภาษีประจำปี ด้วยเจตนารมณ์ที่ดีทั้งของรัฐและผู้ที่มีจิตใจดีในการบริจาค กรณีหนึ่งที่เกิดขึ้นเมื่อหลายปีที่แล้วมาที่เกี่ยวเนื่องกับการนำใบอนุโมทนาบัตรไปเพื่อขอเครื่องราชอิสริยาภรณ์ คดีความดังกล่าวที่มีพระราชปัญญาโกศลหรือเจ้าคุณอุดม อดีตรองเจ้าอาวาสวัดเทพศิรินทร์ กรุงเทพฯ หรือนายผาสุก ขาวผ่อง ในความผิดฐานเจ้าพนักงานใช้อำนาจในตำแหน่งโดยมิชอบ กระทำเอกสารกรอกข้อความอันเป็นเท็จเพื่อขอเครื่องราชฯ คดีเกิดขึ้นระหว่างปี พ.ศ.2522-2529 ระหว่างการสู้คดีหรือหาข้อเท็จจริงกันระหว่างต้องโทษจำเลยหลายคนได้เสียชีวิตไปในที่สุดศาลฎีกาได้พิจารณายกฟ้องเนื่องด้วยจำเลยมิได้อยู่ในส่วนของการยื่นคำขอเครื่องราชฯ เพียงแต่จำเลยอยู่ในส่วนงานของเมรุและสุสานหลวง…

พระภิกษุที่มีความสามารถพิเศษเฉพาะด้าน หรือพระเถระที่เป็นอดีตเจ้าอาวาสที่มีผู้เคารพนับถือกันเป็นอย่างมากได้มรณภาพไปได้เก็บศพเอาไว้ด้วยวัตถุประสงค์ใดวัตถุประสงค์หนึ่ง หรืออยู่ในวัดที่มีระบบเศรษฐกิจรายได้ที่ดีในเมืองหลวง ทั้งจำนวนเมรุศาลาในการรองรับพิธีในศาสนาและการเผาศพประชาชนตลอดปี วัดที่มีต้นทุนทั้งตึก บ้าน ที่ดินตลาดให้เช่าในจำนวนระยะเวลานับปี มิอาจจะรวมถึงพระภิกษุที่มีความโดดเด่นในเรื่องของพระเครื่อง เครื่องรางของขลังของหลวงพ่อคูณ แห่งวัดบ้านไร่ การบริหารทรัพย์สินและความเสี่ยงของทรัพย์สินนั้นย่อมจักต้องอยู่ในความรับผิดชอบทั้งของรัฐและพุทธบริษัทอย่างหลีกเลี่ยงมิได้ เราท่านในฐานะชาวพุทธที่ต้องการให้พระศาสนามั่นคง มั่งคั่ง ยั่งยืนควรจะเป็นหน้าที่ของใครที่ต้องรับผิดชอบ

หลวงพ่อคูณ ปริสุทฺโธ ถึงแม้นว่าการศึกษาของท่านมิได้สูงนักแต่ด้วยการมีวิสัยทัศน์ มองการณ์ไกล มองถึงชีวิตของท่านเองทั้งขณะมีชีวิตอยู่และสภาพปัญหาของท่านหลังจากมรณภาพไปแล้วการมอบร่างกายเป็นอาจารย์ใหญ่และพินัยกรรมถือว่าเป็นทางออกที่ดีที่สุดของชีวิตท่านและพระศาสนา บันทึกคำพูดหนึ่งที่ว่า “เมื่อกูตายแล้ว กูกลัวว่าศพของกูนี่แหละจะเป็นภาระยุ่งยากของลูกหลาน จะเกิดความสับสนวุ่นวายเพราะคนที่มาหากู ฝากตัวเป็นศิษย์มีมากมายหลายประเภท มีทั้งดี ทั้งเลว ละโมบ โลภมาก มาแสวงหาประโยชน์ต่างๆ นานา โดยไม่กลัวบาปกรรม กูจึงขอให้โรงพยาบาลมารับเอาศพไปภายใน 24 ชั่วโมง และหลังจากสิ้นสุดการศึกษาค้นคว้าแล้ว ก็ให้จัดพิธีบำเพ็ญกุศลเช่นเดียวกับศพของอาจารย์ใหญ่ท่านอื่น ๆ…”

เราท่านที่ต่างได้ติดตามกิจกรรมงานในวันเวลาของการสวดพระอภิธรรมในระหว่างวันที่ 22-28 มกราคม 2562 โดยสื่อต่างๆ ได้พยายามนำเสนอในรายชั่วโมงหรือรายวัน สิ่งหนึ่งที่เราท่านต่างอนุโมทนาต่อผู้บริหารของมหาวิทยาลัยขอนแก่น บุคลากรทุกๆ คนที่ต้องทำงานทุ่มเท เสียสละทั้งความรู้ ความสามารถเพื่อรองรับคนจำนวนนับแสนที่ศรัทธาเชื่อมั่นทั้งในหลักคำสอนและวัตถุมงคล อาจจะรวมถึงประชาชน ญาติพี่น้องของหลวงพ่อคูณที่อยู่บริเวณวัดบ้านไร่ อำเภอด่านขุนทด จังหวัดนครราชสีมา ที่ต่างก็ระลึกนึกถึงคุณความดีของหลวงพ่อคูณ ปริสุทฺโธ ถึงแม้นว่าไม่สามารถนำร่างกายชีวิตจริงนำกลับคืนสู่วัดบ้านไร่ได้ แต่เขาเหล่านั้นก็ได้กระทำในสิ่งที่หลวงพ่อคูณได้บอกกล่าวหรือสั่งสอนตลอดชีวิตขณะที่มีลมหายใจ

ชีวิตในสมณเพศของหลวงพ่อคูณ ปริสุทฺโธ คงจะเป็นตัวอย่างที่ดีหนึ่งทั้งของชาวพุทธเราและอาจจะเป็นพี่น้องต่างศาสนา การได้มาของทรัพย์สินสิ่งของจากประชาชนจำนวนมากที่เรียกว่า “การทำบุญ” ผลของบุญนั้นได้ส่งกลับไปยังสิ่งที่เป็นสาธารณกุศลในมูลค่ากว่าหกพันล้านบาท คงจะมิใช่เรื่องธรรมดาของใครคนใดคนหนึ่งหรือพระรูปใดรูปหนึ่งที่จะพึงกระทำได้

การบริหารทรัพย์ในระบบเศรษฐศาสตร์ของศาสนาด้วยกุศลจิตและเจตนารมณ์ที่ดีของหลวงพ่อคูณ ปริสุทฺโธ คงมิใช่ในความหมายของกำไร-ขาดทุน ขยายกิจการที่เป็นลักษณะเด่นเฉพาะตนเท่านั้น แต่หลวงพ่อคูณได้ปฏิบัติตามหลักพระธรรมวินัยอย่างดีที่สุดที่ว่า การเกิดขึ้น ตั้งอยู่ ดับไปของสรรพสิ่งในโลกนี้เราท่านมีในเท่าเทียมกัน

เฉลิมพล พลมุข

QR Code
เกาะติดทุกสถานการณ์จาก Line@matichon ได้ที่นี่
Line Image