| ผู้เขียน | เฉลิมพล พลมุข |
|---|
ความเชื่อศรัทธาหนึ่งของมนุษย์หรือคนเราทุกวันนี้สิ่งหนึ่งที่ถูกถ่ายทอดและปลูกฝังมาตั้งแต่ครั้งยังเป็นเด็กๆ นั่นก็คือศาสนา สาระสำคัญหนึ่งขององค์กรศาสนาก็คือหลักการคำสอนของศาสนาโดยเฉพาะพุทธศาสนาที่มีคำสอนในหลากหลายระดับชั้นอาจจะรวมถึงพิธีกรรมและกิจกรรมที่เกี่ยวเนื่องกับศาสนาในรอบเดือน ปี เทศกาล กิจกรรมงานที่เกี่ยวกับวิถีชีวิตตั้งแต่คนเราเกิดมาไปจนถึงการตายและหลังความตาย
พระบรมศาสดาหรือพระพุทธเจ้าของเราท่านทั้งหลาย ชาติตระกูลมาจากเชื้อสายของพราหมณ์และอยู่ในวรรณะของพระมหากษัตริย์ ซึ่งมีความพรั่งพร้อมในโลกธรรมทั้งทรัพย์สมบัติ อำนาจ บริวาร ชื่อเสียง วงศ์ตระกูล จากเจ้าชายสิทธัตถะราชกุมาร ได้ตัดสินพระทัยในการแสวงหาสิ่งที่มนุษย์เรามิต้องเกี่ยวข้องกับความทุกข์นานัปการนั่นก็คือหนทางแห่งการพ้นออกไปจากความทุกข์ที่เป็นนิรันดร์หรือเราท่านมักจะได้ยินคำว่า นิพพาน
ในครั้งพุทธกาล มีพุทธสาวกจำนวนมากที่มาจากตระกูลเศรษฐี และหลากหลายสถานภาพที่มีความมั่นคงของชีวิตด้วยระบบเศรษฐกิจเป็นอย่างดีได้ตัดสินใจออกบวชเป็นพระภิกษุ ภิกษุณี อาจจะรวมไปถึงพระมหากษัตริย์บางพระองค์ที่ได้ปวารณาตนเองเป็นชาวพุทธและอุปถัมภ์ค้ำชูสนับสนุนกิจการของพระศาสนา อาทิ เมื่อ พ.ศ.218 พระเจ้าอโศกมหาราชได้ครองราชย์ที่เมืองปาฏลีบุตร ได้มีส่วนช่วยในการชำระสะสางการบริหารกิจการของพระศาสนาก็คือในสมัยนั้นมีเดียรถีย์ หรือผู้ที่เห็นแก่ลาภสักการะเข้ามาบวชเป็นจำนวนมาก เป็นเหตุให้พระธรรมวินัยผิดเพี้ยนและเกิดความแตกแยกในหมู่ของคณะสงฆ์ โดยจัดให้มีการทำสังคายนาครั้งที่ 3 ได้ทรงสร้างมหาวิหารถึง 84,000 แห่ง ให้มีการส่งสมณทูตออกไปเผยแผ่ศาสนาใน 9 แห่งและให้บุคคลทั่วไปมีสิทธิเสรีภาพในการนับถือศาสนา
ศาสนาพุทธเข้าสู่สังคมไทยเราตั้งแต่ก่อนสมัยสุโขทัย เราท่านจะสังเกตได้ง่ายว่าพระพุทธรูปในสมัยดังกล่าวมีลักษณะที่โดดเด่นก็คือพระพักตร์ที่เอิบอิ่ม มีความสุข อาจจะรวมไปถึงเจ้าฟ้าพระมหากษัตริย์เป็นองค์อุปถัมภ์ค้ำชูพระศาสนา ชาวบ้านประชาชนใส่ใจพระศาสนาดังสาระหนึ่งที่เราท่านมักจะได้ยินได้ฟังมานั่นก็คือ “คนในเมืองสุโขทัยนี้ มักทาน มักทรงศีล มักโอยทาน (อวยทาน) หรือการบริจาค พ่อขุนรามคำแหง เจ้าเมืองสุโขทัยนี้ทั้งลูกเจ้าลูกขุน ทั้งผู้ชายผู้หญิงมีศรัทธาในศาสนาและทรงศีลเมื่อพรรษาทุกคน…”
ครั้งสมัยอยุธยา บ้านเมืองมีศึกสงครามรอบด้านประชาชนชาวบ้านส่วนหนึ่งต้องถูกเกณฑ์ให้เป็นนักรบอาจจะรวมถึงฝ่ายที่สนับสนุนการรบในสงคราม การเสียกรุงศรีฯ ถึง 2 ครั้งถูกจารึกในประวัติศาสตร์ของชาติในหลากหลายบริบททั้งการเมือง เศรษฐกิจ สังคมความเชื่ออาจรวมไปถึงการบริหารกิจการของพระศาสนาในภาพรวมไปด้วย สิ่งหนึ่งที่เราท่านได้พบเห็นเชิงประจักษ์ในปัจจุบันของพระนครศรีอยุธยาที่ได้ชื่อว่าเป็นเมืองแห่งมรดกโลกก็คือ ซากปรักหักพังของวัด พระราชวัง ที่เป็นโบราณสถานให้เราท่านได้ไประลึกถึงความหลัง เป็นสถานที่ท่องเที่ยวไม่ไกลจากเมืองหลวงมากนัก รวมถึงเป็นสถานที่ถ่ายทำละครทีวีที่เป็นที่ยอดนิยมเมื่อไม่นานมานี้ สิ่งหนึ่งที่เป็นมรดกตกทอดในแวดวงของพระศาสนาก็คือ พระเกจิอาจารย์ เครื่องรางของขลัง พระพุทธรูปในพระอุโบสถที่ผู้คนทั่วไปไปกราบขอพรในความศักดิ์สิทธิ์…
พระอาจารย์แดง หรือพระครูเกษมจันทวิมล เจ้าอาวาสวัดป้อมรามัญ ต.สวนพริก อ.พระนครศรีอยุธยา จ.พระนครศรีอยุธยา เกจิเจ้าของฉายา นิ้วมหามงคล มีความดังในเรื่องลง นะหน้าทอง ได้ให้ข้อมูลที่ว่า ลูกศิษย์ที่มากันมากมายในแต่ละวันมาเพราะความเชื่อความศรัทธา เข้ามาวัดแล้วอิ่มบุญอิ่มใจ มีพลังที่จะไปดำเนินชีวิตให้ก้าวหน้า ทำชีวิตให้มีความสงบสุข มีความก้าวหน้าในชีวิต กิจการการงานมีทั้งดารา นักร้อง สิ่งหนึ่งที่หลวงพ่อแนะนำก็คือ ต้องยิ้ม ยิ้มกับทุกสภาพปัญหาที่พบเจอ หาต้นเหตุของปัญหาให้เจอแล้วแก้ไขด้วยสติและปัญญา ไม่งมงายในสิ่งที่เป็นไปไม่ได้ อยากรวยต้องทำมาหากิน อยากโตต้องโง่ให้เป็น หรืออย่าทำตัวเป็นน้ำเต็มแก้ว คนเราควรรับฟังคนอื่นด้วย ไม่ใช่ทำตัวเองฉลาดไปเสียทุกเรื่องจนไม่ฟังใครเลย…(มติชนรายวัน 22 กุมภาพันธ์ 2562 หน้า 11)
ข้อเท็จจริงหนึ่งที่เราท่านทั้งหลายที่เป็นชาวพุทธได้พบเห็นเชิงประจักษ์หนึ่งก็คือ พระภิกษุเจ้าอาวาสบางรูปหรือวัดบางแห่ง มีกุศโลบายในการหาเงินทองจากการบริจาคของประชาชนชาวบ้านในหลากหลายรูปแบบ สิ่งหนึ่งที่เราท่านพบเห็นได้ง่ายก็คือการตั้งตู้รับบริจาคภายในวัด การบอกบุญในวาระวันสำคัญทางศาสนา หรือกิจกรรมประเพณีในรอบเดือนทั้งผ้าป่าสามัคคี งานบุญกฐิน เจ้าอาวาสบางรูปที่มิค่อยมีบารมีทั้งเครื่องรางของขลัง หรือมีลักษณะพิเศษเฉพาะด้าน หรือพระที่เป็นนักศึกษาใช้เวลาส่วนใหญ่ไปกับการศึกษาพระธรรมวินัย หรือปฏิบัติวิปัสสนากัมมัฏฐาน ก็มิอาจจะมีลาภสักการะเข้าสู่ตนและวัดวาอารามได้ง่ายนัก
ในสังคมไทยเรามีวัดที่มีฐานะต้นทุนของวัดทั้งพระพุทธรูปในพระอุโบสถที่ผู้คนทั่วไปให้การเคารพนับถือกราบไหว้ขอพรในความเชื่อความหวังและความศักดิ์สิทธิ์ปกป้องคุ้มครอง อาจจะรวมถึงร่างกายหลังจากอดีตเจ้าอาวาสรูปนั้นมรณภาพแล้วไปกราบไหว้ มิอาจจะรวมถึงวิธีการหาเงินเพื่อบริหารจัดการในวัดให้อยู่รอดท่ามกลางสังคมแห่งความเป็นบริโภคนิยม วัตถุนิยม เงินนิยม อำนาจนิยม และวัตถุนิยมจากศาสนาพุทธที่มีความเชื่อและศรัทธา กรณีหลวงพ่อคูณ แห่งวัดบ้านไร่ อ.ด่านขุนทด จ.นครราชสีมา ที่ได้ทำพินัยกรรมมอบร่างกายให้เป็นอาจารย์ใหญ่ที่โรงเรียนแพทย์ มหาวิทยาลัยขอนแก่นที่ได้จัดการฌาปนกิจและนำเถ้ากระดูกไปลอยในแม่น้ำโขงเมื่อเร็ววันมานี้ สิ่งหนึ่งที่เป็นเจตนารมณ์ของหลวงพ่อคูณที่ชาญฉลาดมากก็คือ มิปรารถนาให้ชีวิตร่างกายของท่านและเครื่องรางของขลังจะเป็นพุทธพาณิชย์หลังจากที่ท่านมรณภาพไปแล้ว…
ธุรกิจที่เกี่ยวเนื่องกับศาสนาพุทธมีในหลากหลายบริบท อาทิ โรงงาน ร้านค้าที่ผลิตสินค้า หรืออุปกรณ์ของใช้ของพระภิกษุทั้งจีวร บาตร พระพุทธรูป หนังสือคัมภีร์ของศาสนา พระไตรปิฎก มีจำนวนผู้คน หน่วยงาน บริษัทที่ต้องเข้าไปเกี่ยวข้องกับกิจการของพระศาสนาทั้งเมืองไทยเราคาดว่านับแสนล้านบาท สถานภาพของพระภิกษุหรือพระสงฆ์ไทยในยุคนี้ก็มีการปรับเปลี่ยนสถานภาพให้เป็นไปกับสังคม อาทิ พระภิกษุหลายรูปมีรถยนต์เป็นการส่วนตัว เนื่องด้วยการไปปฏิบัติกิจของคณะสงฆ์อาจจะมิได้สะดวกที่ประชาชนชาวบ้านจะถวายรถยนต์พร้อมทั้งบริการในการขับรถถวายให้เป็นการเฉพาะ ข้อเท็จจริงหนึ่งที่เราท่านบางคนอาจจะพบเห็นโดยเฉพาะในเมืองต่างจังหวัด เราท่านจะพบเห็นพระภิกษุบางรูปทำหน้าที่ในการขับขี่รถยนต์เอง มอเตอร์ไซค์ รถพ่วงซาเล้ง อาจจะมีบางคำถามจากสังคมที่ว่าเหมาะควรหรือไม่ กฎหมายของบ้านเมืองอำนวยความสะดวกให้พระภิกษุได้เดินทางด้วยพาหนะดังกล่าวหรือไม่
พรรคการเมืองบางพรรค นักการเมืองบางคนมีนโยบายที่ประกาศอย่างชัดยิ่งว่าหากได้รับการเลือกตั้งแล้วก็จะให้มีการปฏิรูปศาสนาทั้งระบบ ทั้งการเงินบัญชี การบริหารจัดการวัด ทรัพย์สินของวัด ยังคงเป็นมิติที่อ่อนไหวทั้งจากแวดวงของคณะสงฆ์และฆราวาสหรือหน่วยงานราชการที่ต้องเข้าไปทำงานใกล้ชิดกับพระสงฆ์ โดยเฉพาะสำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ ในครั้งอดีตมีหัวหน้าของรัฐบาลหนึ่งมีแนวคิดที่จะระดมจำนวนเงินที่เป็นทรัพย์สินของพระ ของวัดให้มีธนาคารพุทธศาสนา
ในครั้งนั้นก็มีวิวาทะในหลากหลายบริบทเกิดขึ้นระหว่างความขัดแย้งหรือความคิด ความรู้ ความเห็นที่มิได้สอดคล้องไปด้วยกันระหว่างการบริหารของรัฐและความเชื่อศรัทธาในศาสนาก็ได้เกิดขึ้นมาแล้วในหลากหลายบริบทมิอาจจะรวมถึงพระบางรูปที่ไปเกี่ยวข้องกับการเมือง…
พระภิกษุและศาสนิกในสังคมไทยเรามีความเชื่อศรัทธาไปตามจริตของตนเองที่หลากหลาย บางคนก็เชื่อศรัทธาในพระที่มีความสามารถในการเทศนาหรือบรรยายธรรม งานสังคมสงเคราะห์ช่วยเหลือเด็กกำพร้า คนแก่คนชรา เปิดวัดเพื่อรักษาโรคมะเร็ง เอดส์ ศาสนิก
บางคนก็สนใจใส่ใจตรงกับฆราวาสที่ได้มีการแสดงพระธรรมวินัย ที่มีความเห็นต่างในเรื่องเครื่องรางของขลังหรือเรื่องอื่นๆ ที่มิได้สอดคล้องกับหลักการคำสอนเดิม ขณะเดียวกันเมืองไทยเราก็มีวัดหรือเป็นสถานที่ที่ชาวพุทธ
หาโอกาสในชีวิตช่วงวันหยุดยาวตามเทศกาลไปถือศีล ฟังธรรม เดินจงกรมอยู่ภายในวัด พระภิกษุไทยหลายรูปได้ไปเปิดวัดในต่างประเทศทั่วโลกเพื่อเผยแผ่พระศาสนาซึ่งเป็นที่น่าชื่นชม
ชีวิตความเป็นอยู่ของพระและวัดหลายแห่งต้องเกี่ยวเนื่องด้วยระบบเงินในการใช้สอยภายในวัด อาทิ ค่าน้ำ-ค่ากระแสไฟฟ้า ค่าก่อสร้างสิ่งที่เป็นเขตของพุทธาวาส ธรรมาวาสและสังฆาวาส วัดบางวัดในเมืองไทยเรามิได้เดือดร้อนในระบบเศรษฐกิจของวัด อาทิ วัดที่มีการจองกฐินล่วงหน้าเป็นร้อยปี วัดที่มีเงินอยู่ในธนาคารนับร้อยล้านหรือพันล้านบาท แต่สถานภาพของวัดทั่วไปส่วนรวมยังคงมีความยากจนทั้งจำนวนผู้ที่เข้าไปบวชอยู่ในวัดที่เป็นพระภิกษุที่มีคุณภาพ จำนวนวัดร้างที่ไม่มีพระภิกษุไปอยู่จำพรรษามรดกในพระศาสนาในเมืองไทยเรายังคงพบทั้งปัญหาที่พบเห็นเชิงประจักษ์และภาพที่เราท่านมิอาจจะเห็นได้ในปัจจุบัน อาทิ ผลการตรวจคัดกรองสุขภาพพระสงฆ์ทั่วประเทศเมื่อเร็ววันมานี้ในจำนวน 28,891 รูป “ในโครงการ 1 วัด 1 โรงพยาบาล” ตั้งแต่เดือนกันยายน-ธันวาคม 2561 พบว่าพระภิกษุป่วยอาพาธเป็นโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง (NCD) มากที่สุด 3 อันดับก็คือ โรคความดันโลหิตสูง ร้อยละ 15.2 โรคไขมันในเลือดสูง ร้อยละ 14.6 และโรคเบาหวาน ร้อยละ 10.8 ส่วนหนึ่งมาจากอาหารที่ได้รับจากการบิณฑบาตที่มีรสหวาน มัน เค็มมากเกินไป…
ผู้เขียนอาจจะรวมถึงท่านผู้อ่านหลายท่านที่มิได้แน่ใจว่า กรมสุขภาพจิตได้เข้าไปบริการหรือให้คำปรึกษาแก่พระภิกษุ หรือพระสงฆ์ภายในวัดหรือในมหาวิทยาลัยสงฆ์ด้วยหรือไม่ เนื่องด้วยพระภิกษุหลายรูปอาจจะต้องทำหน้าที่ที่เป็นจิตแพทย์ให้คำปรึกษาในความทุกข์หรือทางออกจากความทุกข์ร้อนของชาวบ้าน ในข้อเท็จจริงมีพระบางรูปป่วยด้วยด้วยโรคด้านจิตเวชหรือมีปัญหาด้านสุขภาพจิตที่มิได้เข้าทำการรักษาให้อาการทุเลาหรือปกติ เราท่านจะรับรู้ข่าวสารอีกครั้งก็ต่อเมื่อมีการฆ่าหรือทำร้ายเจ้าอาวาสถึงแก่ความตาย
วิถีชีวิตของชาวพุทธในสังคมไทยเราก็เกี่ยวเนื่องเชื่อมโยงกับสถาบันศาสนาทั้งในศาสนาเดียวกันและต่างศาสนาทั้งศาสนาอิสลาม คริสต์ พราหมณ์-ฮินดู ซิกข์ และความเชื่ออื่นๆ ในระดับประเทศรัฐบาลได้ให้ความสำคัญและจัดสรรงบประมาณเพื่อสนับสนุนกิจการของพระศาสนาในภาพรวม อาทิ เพื่อการศึกษา เผยแผ่ บูรณะ ชีวิตที่เป็นพหุวัฒนธรรมในบางท้องที่เป็นสิ่งที่น่าชื่นชมและเป็นรูปธรรมในการอยู่ร่วมกันด้วยสันติวิธี
ว่าที่นักการเมืองไทยเราในขณะนี้บางคนที่จะมีการเลือกตั้งในเร็ววันข้างหน้านี้ บางคนก็มีป้ายโฆษณาหาเสียงชูประเด็นวาระของพุทธศาสนา บางคนก็ดูเสมือนว่าจะเป็นการชูประเด็นรัฐไทยไม่ควรอุปถัมภ์ศาสนาพุทธ และผู้สมัครผู้แทนส่วนหนึ่งเป็นอดีตนักบวชหรือมหาเปรียญธรรมที่ผ่านการบวชเรียนมาหลายปี อาจจะถูกตั้งคำถามที่ว่า การเมืองควรเกี่ยวกับศาสนาหรือศาสนาจะต้องเกี่ยวกับการเมืองหรือไม่…
ชาวพุทธอย่างเราท่านทั้งหลายจะมีท่าทีอย่างไรต่อหลักการคำสอนที่แท้จริงของศาสนา หรือการประยุกต์วิถีชีวิตทั้งของนักบวชหรือศาสนิกที่เรียกว่าพุทธบริษัทให้ดำรงอยู่ เกื้อกูลกันด้วยเมตตาธรรม ระหว่างพุทธพาณิชย์กับพุทธเศรษฐศาสตร์ให้พระศาสนามั่งคง มั่งคั่ง ยั่งยืนผ่านห้าพันปี สัจธรรมหนึ่งที่เราท่านพบเห็นได้ในชีวิตก็คือการเกิดขึ้น ตั้งอยู่และดับสูญสิ้นของสรรพสิ่งทั้งหลายเป็นกฎของธรรมชาติเราท่านพบเห็นเชิงประจักษ์ในชีวิตประจำวันเป็นอย่างดีแล…
เฉลิมพล พลมุข
