ความฝัน : กระทรวงการอุดมศึกษา : โดย เฉลิมพล พลมุข
ความเป็นมนุษย์หรือคนที่เริ่มตั้งแต่เกิดและมีชีวิตอยู่รอดไปถึงความตาย ระบบการศึกษาเป็นกระบวนการทักษะชีวิตหนึ่งในการพัฒนาความเป็นมนุษย์ที่สมบูรณ์ เนื่องด้วยทุกประเทศชาติในโลกนี้ล้วนแล้วแต่ต้องการคนที่มีศักยภาพคุณภาพเพื่อไปขับเคลื่อนประเทศในบริบทต่างๆ อาทิ ด้านเศรษฐกิจ สังคม การศึกษา วัฒนธรรม ประเพณีศาสนา ความเชื่อรวมถึงระบบการเมืองการปกครองประเทศที่ดีของชาติบ้านเมือง
สังคมสยามหรือเมืองไทยเราได้มีการจัดระบบการศึกษาให้มีความทันสมัยเพื่อเทียบเท่าอารยประเทศแถบตะวันตกที่เชื่อว่ามีความศิวิไลซ์ในการพัฒนาประเทศ ในหลวงรัชกาลที่ 5 ที่พระองค์ท่านได้เสด็จประพาสไปยังเมืองประเทศต่างๆ สิ่งหนึ่งก็คือการนำความเจริญรุ่งเรืองมาพัฒนาสังคมสยามที่เราท่านพบเห็นเชิงประจักษ์ที่หลากหลาย อาทิ การเลิกทาส ให้มีการรถไฟ โทรศัพท์ ประปา ไฟฟ้า รถราง การจัดระบบเมือง หรือแม้กระทั่งการจัดระบบการศึกษาตั้งแต่การศึกษาระดับปฐมวัย หรือเด็กอนุบาลไปจนกระทั่งระดับปริญญาหรือบัณฑิตศึกษา
ระบบการศึกษาไทยเราที่ก่อกำเนิดในระดับปริญญาหรือมหาวิทยาลัยที่เกิดขึ้นในสังคมไทยเราในวันเวลาที่ผ่านมาในหนึ่งศตวรรษทั้งโรงเรียนฝึกหัดครู วิทยาลัยครู จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย มหาวิทยาลัยมหิดล กองทัพ วิทยาลัยพยาบาล มหาวิทยาลัยราชภัฏ มหาวิทยาลัยของสงฆ์ มหาวิทยาลัยเอกชนต่างๆ รวมถึงหน่วยงานระบบการศึกษาที่เปิดการเรียนการสอนในระดับปริญญาที่มีอยู่ทั่วเมืองไทย ในแวดวงการศึกษาระดับปริญญาได้ถูกตั้งคำถามจากสังคมในหลากหลายคำถาม อาทิ จำนวนของผู้จบปริญญาที่ตกงานหรือหางานทำมิได้ การจบการศึกษาที่ทำงานมิได้ตรงกับสาขา หลักสูตรโปรแกรมสาขาที่จบมา หรือแม้กระทั่งคุณภาพของบัณฑิตทั้งความรู้ ความสามารถทักษะวิชาชีพ การใช้ภาษารวมถึงความรับผิดชอบในหน้าที่การงาน…
เมืองไทยเราในเวลานี้ได้มีรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (อว.) เป็นคนแรกของกระทรวงที่ก่อกำเนิดใหม่ที่แยกจากกระทรวงศึกษาธิการเดิม ได้แก่ นายสุวิทย์ เมษินทรีย์ หลังจากได้เข้าทำงานในกระทรวงเป็นครั้งแรกหลังจากเข้าเฝ้าฯ ถวายสัตย์ปฏิญาณต่อพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว หลังจากนั้นพระองค์ท่านได้ทรงมีพระราชปฏิสัณฐานกับคณะรัฐมนตรี (ครม.) ที่เข้าเฝ้าฯ และทรงให้แนวคิดในการทำงาน อาทิ ทำให้ประชาชนมีทัศนคติที่ถูกต้องกับบ้านเมือง ให้ประชาชนมีพื้นฐานชีวิตที่มั่นคงมีคุณธรรม มีอาชีพงานทำ มีการศึกษาที่ดี เป็นพลเมืองดี และกระทรวงการอุดมศึกษาฯ ก็จะตอบโจทย์ในภารกิจก็คือ การสร้างและพัฒนาคน พัฒนาองค์ความรู้ และพัฒนานวัตกรรมไปสู่เศรษฐกิจนวัตกรรม…(มติชนรายวัน 21 กรกฎาคม 2562 หน้า 11)
นายสุวิทย์ เมษินทรีย์ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการอุดมศึกษา ได้ให้สัญญาต่อประชาคมโดยเฉพาะในด้านการศึกษาก็คือ จะส่งเสริมสนับสนุนกำกับดูแล ลดทนบทบาทการบังคับบัญชาและสั่งการ ยกเลิกแก้ไขกฎระเบียบที่ล้าสมัยที่เป็นอุปสรรคต่อการขับเคลื่อนภารกิจ เน้นการทำงานเชิงภารกิจเป็นหลัก เน้นการทำงานเชิงผลลัพธ์ผลสัมฤทธิ์ ทำงานในเชิงระบบ บูรณาการให้มีความคล่องตัว กะทัดรัดมีประสิทธิภาพสูงทำงานแข่งขันกับเวลาและจะกระทำในสิ่งที่ไม่มีที่ว่างสำหรับความฝันเล็กๆ อีกต่อไป…
การให้คำมั่นสัญญาต่อประชาคมโดยเฉพาะสื่อสาธารณะถือว่าเป็นการประกาศหลักการวิธีการ อุดมการณ์ของการทำงานในสมัยของตนเพื่อจะผลักดันหรือขับเคลื่อนสิ่งที่ตนได้กำหนดหรือฝันไว้ว่าจักเป็นไปในหลักการดังกล่าว ในข้อเท็จจริงในระบบของการศึกษามีความสลับซับซ้อนรวมถึงรายละเอียดในแต่ละขั้นตอน กระบวนการวิธีการเพื่อไปสู่เป้าหมายที่คาดหวังเอาไว้ การจัดลำดับระบบการศึกษาไทยในระดับอาเซียนหรือระดับโลกยังอยู่ในข้อเท็จจริงเชิงประจักษ์ที่เราท่านสามารถพบเห็นได้ เด็กเยาวชนไทยส่วนหนึ่งถูกออกจากระบบการศึกษา ความยากจนในการกู้ยืมเงินเรียนเพื่อการศึกษา จำนวนมหาวิทยาลัยที่เปิดอยู่ทั่วเมืองไทยมีจำนวนมากขณะเดียวกันสัดส่วนของนักศึกษาที่เข้าเรียนมีจำนวนลดน้อยถอยลง หลายแห่งเพิ่มจำนวนรอบในการรับผู้เรียนเข้าเรียนเพื่อให้ได้ตามเป้า ยอดและข้อกำหนดของโปรแกรมสาขาวิชาและคณะต่างๆ
สถาบันการศึกษาหลายแห่งยังคงมีมิติของการบริหารจัดการในระบบของการรับผู้เรียน บางแห่งดำเนินการเปิดการเรียนการสอนในวันเวลาที่ตรงกับระบบการศึกษาขั้นพื้นฐานของรัฐ แต่ยังมีอีกหลายแห่งที่เลื่อนการเปิดออกไปด้วยเหตุผลหนึ่งก็คือเปิด-ปิดที่ตรงกับระบบการศึกษาของอาเซียน แต่ข้อเท็จจริงหนึ่งที่เราท่านจักปฏิเสธมิได้ก็คือ การเปิดการศึกษาที่เลื่อนจากการศึกษาในระดับพื้นฐานของประเทศก็เนื่องด้วยต้องการจำนวนนักศึกษาที่เขาเหล่านั้นสามารถจะเลือกเข้าเรียนในสาขาหลักสูตรคณะ หรือมหาวิทยาลัยที่ตนต้องการเลือกได้ มหาวิทยาลัยเอกชนบางแห่งมีจำนวนนักศึกษาที่ลดน้อยลงไปจนกระทั่งธุรกิจการศึกษาต่างชาติเข้าซื้อกิจการ หรือทัศนคติของผู้เรียนหลายคนที่คิดว่าทำงานหาเลี้ยงชีวิตไปกับการเรียนที่เป็นทางเลือกได้ก็ถือว่าเป็นโอกาสหนึ่งของชีวิตเช่นเดียวกัน…
จำนวนตัวเลขของสถาบันการศึกษาที่เปิดการเรียนการสอนระดับปริญญาในเมืองไทยเราเกือบสองร้อยแห่งกับจำนวนนักศึกษาที่เข้าเรียนในระดับหลักแสน สิ่งหนึ่งที่เกิดขึ้นกับสังคมไทยเราในวันเวลาที่ผ่านมาก็คือการสอบ ก.พ.หรือการสอบของคณะกรรมการข้าราชการพลเรือนมีผู้เข้าสอบนับแสนคนแต่มีผู้สอบผ่านไม่เกินยี่สิบเปอร์เซ็นต์ หรือการสอบแข่งขันเข้ารับราชการส่วนท้องถิ่น ข้าราชการครูมีจำนวนของผู้สมัครสอบแข่งขันในตัวเลขระดับแสนคนแต่ตำแหน่งที่ต้องการรับสมัครสอบแข่งขันในระดับหลักพันคน อาจจะถูกตั้งคำถามจากสังคมที่ว่าอนาคตหรือชีวิตของเขาเหล่านั้นจะมีชีวิตความเป็นอยู่เช่นไร สามารถขับเคลื่อนเศรษฐกิจ สังคมและการเมืองไปตามสิ่งที่หวังของรัฐบาลหรือรัฐมนตรีเจ้ากระทรวงจะอยู่ในข้อเท็จจริงหรือไม่…
ข้อเท็จจริงหนึ่งที่เกิดขึ้นในแวดวงของสังคมการศึกษาระดับปริญญาหรือบัณฑิตศึกษานอกจากสัดส่วนของนิสิตนักศึกษาผู้เข้าเรียนและจำนวนที่นั่งหรือสาขาโปรแกรมวิชาคณะที่มิได้สมดุลกันแล้ว คุณภาพชีวิตของบุคลากรทางการศึกษาทั้งฝ่ายวิชาการ อาจารย์ผู้สอนหรือผู้บริหารมหาวิทยาลัยในระดับต่างๆ ฝ่ายสนับสนุนที่ทำหน้าที่ให้ภารกิจด้านการศึกษาในด้านต่างๆ ให้ขับเคลื่อนไปอย่างคล่องตัว การบริหารจัดการระหว่างความเป็นข้าราชการที่มีสัดส่วนน้อยลงอย่างมีนัยสำคัญกับพนักงานมหาวิทยาลัยที่มีสัดส่วนที่เพิ่มขึ้น ภาระงานความรับผิดชอบเงินเดือนค่าตอบแทนหรือสวัสดิการอื่นใดที่เกี่ยวข้องกับชีวิตและครอบครัวยังถูกยกขึ้นเป็นวาระสำคัญของผู้บริหารในระดับมหาวิทยาลัย คดีความฟ้องกันกันในเรื่องของธรรมาภิบาล สิทธิผลประโยชน์ยังคงปรากฏอยู่ในศาลปกครองมีเป็นจำนวนมาก
การบริหารสถาบันอุดมศึกษาหรือมหาวิทยาลัยที่เอื้อต่อตำแหน่ง อำนาจนิยม เงินนิยม ประโยชน์นิยมเฉพาะเครือญาติ พี่น้องเพื่อนฝูง หรือที่เรียกว่าสภาเกาหลังยังอยู่ในข้อเท็จจริงของความเป็นอุดมศึกษาในสังคมไทยเราในบางแห่ง การออกนอกระบบของมหาวิทยาลัยที่ลดการพึ่งพางบประมาณของรัฐบาล หรือความซ้ำซ้อนระดับชั้นในการบริหารจัดการระบบการศึกษายังคงเป็นทางเลือกทั้งนโยบายของรัฐบาลและโอกาสสำหรับมหาวิทยาลัยบางแห่งที่มีความพร้อมทั้งระบบเศรษฐกิจเงินทุน ต้นทุนของชื่อเสียงในระยะเวลาที่ยาวนานของสังคมทั้งคุณภาพของบัณฑิตและผลผลิตที่ออกไปรับใช้สังคม มิอาจจะใช้นโยบายการยุบรวมของสถาบันการศึกษาในระดับอุดมศึกษาที่อาจจะนำมาคิดถึงต้นทุน กำไร การคุ้มค่าของงบประมาณของประเทศที่รัฐบาลต้องทุ่มไปในงบประมาณระดับต้นๆ ของประเทศ
ความมีคุณภาพของคนไทยเรา กับความเชี่ยวชาญในศาสตร์สาขาต่างๆ ที่ได้ศึกษาเล่าเรียนจากสถาบันการศึกษาในแต่ละชั้นระดับยังคงถูกกล่าวขานในเชิงบวกของระดับนานาชาติ การแพทย์ของไทยเราหรือระบบการดูแลสุขภาพในภาพรวมอาจจะรวมถึงอุปกรณ์ทางการแพทย์ที่ทันสมัยโดยเฉพาะโรงพยาบาลเอกชนในเมืองไทยเรา ได้นำมูลค่าทางเศรษฐกิจด้านสุขภาพที่ดึงดูดจำนวนเงินจากต่างประเทศเข้าสู่เมืองไทยเราทั้งการแพทย์แผนปัจจุบัน การตกแต่งศัลยกรรม การแพทย์ทางเลือกรวมถึงการเปิดสถานดูแลคนชราหรือผู้สูงอายุที่เป็นชาวต่างชาติในเมืองไทย
อาหารการกิน เครื่องดื่ม แฟชั่น สถานที่ท่องเที่ยว โรงแรมที่พักได้สร้างชื่อเสียงให้กับสังคมไทยเราที่รัฐบาลได้นำข้อมูลของการประเมินถึงเมืองน่าอยู่หรือเมืองน่าเที่ยวทั้งทะเล ภูเขา ป่าไม้นำเสนอต่อสื่อทั้งสังคมไทยเราและชาวต่างชาติ สิ่งหนึ่งที่เราท่านสัมผัสได้ก็คือพลเมืองไทยเราหลายคนที่มีความรู้ความสามารถในศาสตร์สาขาต่างๆ ทั้งที่ได้รับการศึกษาในระดับมหาวิทยาลัยหรือการศึกษาทางเลือก เขาเหล่านั้นใช้ความรู้ความสามารถเพื่อพัฒนาชาติบ้านเมืองในระบบเศรษฐกิจ มิอาจจะรวมถึงคนไทยเราหลายคนที่ได้ไปทำงานอยู่ต่างบ้านต่างเมืองเขาเหล่านั้นก็ยังเป็นคนไทย รักเมืองไทยหลายคนได้บอกกล่าวถึงสิ่งที่ดีงามของสังคมไทยเราให้ชาวต่างชาติได้รับรู้
วันนี้เวลานี้รัฐบาลของ พลเอกประยุทธ์ จันทร์โอชา ได้อยู่ในวาระหลังจากพ้นสมัยยุค คสช.(คณะรักษาความสงบแห่งชาติ) ที่ปกครองประเทศมาในเวลาห้าปี มีคณะรัฐมนตรีเพื่อบริหารดูแลประเทศในกระทรวงต่างๆ เพื่อหวังขับเคลื่อนประเทศไปตามกฎหมายรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พ.ศ.2560 รวมถึงหลักการของยุทธศาสตร์ชาติยี่สิบปี การบริหารชาติบ้านเมืองในยุคสมัยนี้มิได้ราบรื่นหรือสะดวกมากนัก เนื่องด้วยวันเวลาที่ผ่านมาผู้คนในสังคมไทยเรามีความคิด ความรู้ ความเชื่อที่เห็นต่างทางการเมืองมีขั้ว สี ฝ่าย จากนักการเมืองบางคนที่ได้สร้างความเสียหายแก่ประเทศชาติถึงการทุจริตคอร์รัปชั่น การออกนโยบายที่เอื้อประโยชน์ต่อพี่น้องญาติมิตร จนเป็นเหตุให้ทหารออกมาจะปฏิวัติรัฐประหารยึดอำนาจการปกครองประเทศ ที่ดูเสมือนจะมิได้รับการยอมรับในระบบประชาธิปไตยทั้งนักการเมืองไทยเราทั้งเก่าและใหม่ในบางคน…
รัฐบาลของพลเอก ประยุทธ์ จันทร์โอชาจะใช้กลอุบายหรือยุทธวิธีการใดที่จะทำให้คนที่มีความเห็นต่างทั้งเรื่องของความเป็นประชาธิปไตย ปัญหาเศรษฐกิจปากท้องของประชาชนชาวบ้าน การกู้หนี้ยืมสินนอกระบบ อาชญากรรมรายวันทั้งลัก วิ่ง ชิง ปล้น ฆ่า คดีความที่เจ้าหน้าที่รัฐจักต้องมีงานล้นมือทั้งตำรวจ อัยการ ศาล แม้กระทั่งผู้ต้องขังนักโทษล้นคุก ขณะเดียวกันจำนวนพระภิกษุ สามเณรที่บวชเพื่อรักษาพระศาสนาหรือศึกษาพระธรรมวินัยมีจำนวนลดน้อยถอยลงตามลำดับ ผู้คนในสังคมส่วนหนึ่งเมื่อประสบวิกฤตบางอย่างก็กล่าวโทษสถาบันครอบครัว วัดหรือศาสนาและสถาบันการศึกษาถึงการสั่งสอนอบรมทั้งทักษะวิชาชีพรวมถึงศีลธรรมจริยธรรม
กระทรวงการอุดมศึกษาฯ รัฐมนตรีเจ้ากระทรวงคนแรกของสังคมไทยจะปฏิเสธความรับผิดชอบที่ให้ไว้กับสังคมมิได้ถึงระบบการบริหารการศึกษาทั้งระบบ ข้อเท็จจริงหนึ่งในวันเวลาที่ผ่านมาเจ้ากระทรวงที่ได้ทำหน้าที่เรื่องการศึกษาดังกล่าว มีการเปลี่ยนตัวบ่อยครั้งที่สุดเนื่องด้วยผลงานในวัน
เวลาที่ผ่านไปกับคำมั่นสัญญาที่ให้ไว้มิได้สอดคล้องไปด้วยกัน สิ่งหนึ่งที่เราท่านจักปฏิเสธมิได้ก็คือการทำงานที่ต้องเกี่ยวเนื่องกับมนุษย์หรือคนที่อาจจะต้องการทั้งรูปธรรม-นามธรรมที่จับสัมผัสได้จริงอย่างยั่งยืน…
กล้วยไม้มีดอกช้าฉันใด การศึกษาเป็นไปฉันนั้น แต่ดอกออกคราวไรงามเด่น การศึกษาปลูกปั้น เสร็จแล้วแสนงาม เราท่านทั้งหลายคงเห็นด้วยกับวาทะของหม่อมหลวงปิ่น มาลากุลที่ได้กล่าวไว้ในวันเวลาที่ผ่านมา เราท่านต่างหวังว่าลูกหลานไทยในวันนี้จะรักษาชาติบ้านเมืองสืบไป หลังจากคนรุ่นปู่พ่อย่าได้ลาโลกไปแล้ว….
เฉลิมพล พลมุข
