คุณภาพคือความอยู่รอด : เกษตรอุตสาหกรรม : โดย วิฑูรย์ สิมะโชคดี
หลังสถานการณ์ COVID-19 ว่ากันว่า การขาดแคลนอาหารจะเป็นปัญหาใหญ่ของโลก
แต่น่าจะเป็น “โอกาส” ของไทยเรา เพราะเรื่อง “อุตสาหกรรมอาหาร” นี้ เราน่าจะมีความได้เปรียบมากกว่าประเทศอื่นๆ เนื่องจากเป็นอุตสาหกรรมที่เราไม่ต้องพึ่งใครเลย (ผิดกับอุตสาหกรรมหนักประเภทอื่นๆ ที่ต้องอาศัยการสั่งซื้อวัตถุดิบหรือชิ้นส่วนอะไหล่จากต่างประเทศ)
เรามีครบวงจรของ “ห่วงโซ่อุปทาน” ตั้งแต่วัตถุดิบจนถึงผลิตภัณฑ์ คือมีตั้งแต่พืชผลทางการเกษตร มีโรงงานแปรรูปจนได้ผลิตภัณฑ์อาหาร พร้อมที่จะจำหน่ายจ่ายแจกได้ทั้งภายในประเทศและส่งออกไปต่างประเทศด้วย
ดังนั้น สิ่งที่สำคัญที่สุดในวันนี้ ก็คือ “เกษตร”
เมื่อพูดถึง เรื่องของการเกษตร แต่เดิมคนส่วนใหญ่มักจะคิดถึง “การทำไร่ทำนา” ซึ่งเกี่ยวโยงไปถึงสาขาวิชาด้านการเกษตรที่มีสอนกันในมหาวิทยาลัย
แต่ปัจจุบันนี้ ความคิดและความจริงได้เปลี่ยนไปมากแล้ว เพราะปัจจุบัน “เกษตร” เป็นศาสตร์ที่หลากหลายและทันสมัยอันเกี่ยวกับ นวัตกรรมการเกษตร เทคโนโลยีชีวภาพ อุตสาหกรรมเกษตร วิศวกรรมเกษตร เป็นต้น
วันนี้ การเรียนการสอนจึงเน้นที่เทคโนโลยีและทักษะที่ทันสมัยเพื่อการเกษตรมากขึ้น และมุ่งเน้นการใช้ “ทักษะ” หรือความสามารถในการนำความรู้และเทคนิคไปประยุกต์ใช้ได้อย่างถูกที่ถูกเวลาในกิจการธุรกิจอุตสาหกรรม
“เกษตรอุตสาหกรรม” หรือ “อุตสาหกรรมเกษตร” (Agro-Industry) จึงเป็นการนำนวัตกรรมเทคโนโลยีที่ทันสมัยเข้ามามีบทบาทในการพัฒนาการเกษตรของไทยด้วยการแปรรูปพืชผลทางเกษตรให้เป็นผลิตภัณฑ์ที่มีคุณค่า
ดังนั้น เกษตรอุตสาหกรรมจะเกี่ยวข้องกับกำหนดรูปแบบ แนวทางการสร้างมูลค่าเพิ่ม (value added) ให้แก่ผลผลิตทางการเกษตร แนะนำการใช้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีเพื่อช่วยแก้ปัญหาการทำเกษตรอย่างถูกต้อง สร้างมาตรฐานการผลิตและแปรรูปสินค้าทางการเกษตร สร้างตลาดใหม่ เป็นศูนย์รวมการกระจายสินค้าทางการเกษตร เป็นต้น
ที่สำคัญก็คือ การสร้างธุรกิจใหม่จากการเกษตร ด้วยการสร้าง Smart Farmer หรือนักธุรกิจเกษตรสมัยใหม่
เกษตรอุตสาหกรรม นอกจากจะเกี่ยวข้องกับอุตสาหกรรมอาหารแล้ว ยังครอบคลุมถึงอุตสาหกรรมอื่นๆ ด้วย บางกิจการอาจเป็นลักษณะของ “วิสาหกิจเพื่อสังคม” เช่น การนำของเสียจากธุรกิจเกษตรหนึ่ง ไปสร้างมูลค่ากับอีกธุรกิจเกษตร เพื่อผลประโยชน์ที่สูงสุดนำกลับสู่เกษตรกรในรูปแบบของการปันผลจากผลกำไรสุดท้ายที่ได้จากการแปรรูปจำหน่ายในระบบอุตสาหกรรมเกษตรที่สมบูรณ์แบบ เป็นต้น
ปัจจุบัน การผลิตอาหารและเกษตรอุตสาหกรรมจะเน้นเรื่อง “คุณภาพ” เป็นสำคัญ และการทำให้เกษตรกรทำงานน้อย แต่รายได้สูง
วันนี้ ผมเห็นด้วยกับ “คุณธนินท์ เจียรวนนท์” ที่ย้ำว่า “เกษตร คือ สมบัติของชาติ” ครับผม!
