บทที่แล้วได้พูดไว้ว่า การจุดธูปเทียนไหว้ก็เป็นการบูชา การยกย่องเชิดชูก็เป็นการบูชา การแสดงความนับถือก็เป็นการบูชา คำว่า “บูชา” ใช้ในหลายความหมาย ในกรณีใดใช้ในความหมายใด ข้อความแวดล้อม (ปริบท) จะบ่งบอกเอง
ในหนังสือ มังคลัตถทีปนี (หนังสือแต่งอธิบายมงคล 38) พระสิริมังคลาจารย์ท่านเล่านิทาน คนบูชาผิดกาลเทศะ แทนที่จะได้คุณกลับได้รับโทษถึงตาย อ่านแล้วขำดี ขอนำมาขยายให้ฟัง เรียบเรียงสำนวนให้ฟังง่ายสักสองสามเรื่อง
เรื่องที่หนึ่ง สัญชีวมาณพเรียนมนต์เสกสัตว์ตายให้ฟื้นคืนชีพจากสำนักอาจารย์ดังแห่งหนึ่งมา วันหนึ่งเดินผ่านป่าพร้อมเพื่อนๆ หลายคน เห็นเสือโคร่งนอนตายอยู่ตัวหนึ่ง สัญชีวะบอกเพื่อนๆ ว่า “ข้าจะเสกมนต์ให้เสือตัวนี้ฟื้น”
“ลูกพี่เก่งขนาดนั้นเชียวเรอะ” เพื่อนอีกคนพูดเยาะ
“ไม่ได้พูดเล่นนะ ข้าเรียนมนต์นี้มาจริงๆ ไม่เชื่อจะทำให้ดู” เขาพูดขึงขัง
จริงหรือไม่ “ปลอดภัยไว้ก่อนดีกว่า” พรรคพวกคิดแล้วก็ปีนขึ้นต้นไม้กันหมด เหลือแต่มาณพคนเก่งคนเดียวบนพื้น แกร่ายมนต์เป่าพรวดเข้าที่ร่างเสือ
พยัคฆ์ร้ายฟื้นคืนชีพขึ้นมา ลืมตาขึ้นเห็นคนอยู่ข้างๆ จึงตะปบก้านคอล้มลงสิ้นชีวิตตรงนั้นทันที
เรื่องที่สอง ปริพาชกคนหนึ่ง เป็นประเภทคนดีโง่บริสุทธิ์ เดินผ่านไปยังสถานชนแพะ (คงคล้ายๆ ที่ชนวัว ตีไก่ อะไรทำนองนั้น) ที่เมืองพาราณสี ที่มีคนสัญจรไปมาพลุกพล่าน
แพะตัวหนึ่งเห็นปริพาชกหัวเกรียน ต้องการขวิดให้ถนัด จึงย่อตัวลง
“แหม! แพะตัวนี้ฉลาดจริง คนในที่นี้มากมายไม่รู้จักว่าข้าเป็นใคร มีแพะตัวนี้ตัวเดียวรู้จักเคารพผู้ทรงศีลอย่างข้า” ปริพาชกพูดพลางยิ้มปากกว้าง
“พระคุณเจ้า นั่นแพะจะขวิดท่าน รีบหนีไปเถอะ” พ่อค้าคนหนึ่งเห็นเข้าตะโกนบอกเสียงดัง
“ไม่ใช่หรอกโยม แพะมันเคารพอาตมาต่างหาก” ยังโอ่สำแดงความโง่ต่อไป
“สัตว์หน้าขนไว้ใจได้ที่ไหนท่าน รีบหลบๆ ไปเถอะน่า” โยมผู้ปรารถนาดีเตือนซ้ำ คนเราลองให้มีมิจฉาทิฐิแล้ว ใครจะบอกจะเตือนไม่สนใจทั้งนั้น ปริพาชกแกก็ประคองอัญชลี (ประนมมือ) รับไหว้ตามธรรมเนียมที่ว่า “ผู้ไหว้ย่อมได้รับการไหว้ตอบ” จริงดังที่พ่อค้าคนนั้นบอก แพะตัวนั้นวิ่งมาโดยเร็วเอาเขาเสยปริพาชกล้มทั้งยืน แกครวญครางก่อนตายอย่างน่าเวทนา
“ใครก็ตามบูชาคนที่ไม่ควรบูชา ผู้นั้นจะถูกคนชั่วร้ายนั้นทำร้ายเอาเหมือนเราผู้โง่เขลา ยกมือไหว้แพะ โดนแพะขวิดเอา นอนรอความตายอยู่บัดนี้”
กว่าจะรู้ว่ายกย่องบูชาคน (ความจริงสัตว์) ผิด ก็สายเสียแล้วครับ
ใกล้วันเลือกตั้งทีไร ก็มีคนอ้างตัวว่าเป็นคนดีเสนอหน้ามาให้เลือกมากมาย หน้าที่ของประชาชนก็คือ ต้องใช้วิจารณญาณดูให้ดีหน่อยว่า ดีพอยกย่องหรือไม่ ถ้ามีนักการเมืองประเภทแพะกับฤๅษีไหว้แพะ ประชาชนอย่างผม คงลำบากใจพิลึก
เพราะไม่เอาไหนพอๆ กัน
