(บทความนี้เรียบเรียงขึ้นเพื่อผู้ป่วยยาเสพติด ญาติ บุคลากรทางการแพทย์ ตลอดจนเพิ่มมุมมองความรู้วิชาการยาเสพติดแด่หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง)
การติดยาก่อให้เกิดปัญหาทั้งด้านจิตใจและด้านร่างกาย การแก้ไขปัญหาด้านจิตใจจะมุ่งเน้นไปที่สร้างความเข้มแข็งและแรงดลใจให้ละเลิกยาเสพติดให้ได้เด็ดขาด การจัดการปัญหาส่วนตัว ครอบครัว การงาน สภาพแวดล้อม จิตสังคม ล้วนถูกหยิบยกมาวิเคราะห์เพื่อวางแนวทางบำบัดแก้ไขทางด้านจิตใจซึ่งพอได้ผลบ้างในระดับหนึ่ง ปัญหาทางร่างกายถือเป็นเรื่องสำคัญที่มิอาจมองข้าม การเสพอย่างต่อเนื่องในช่วงระยะเวลาหนึ่งแล้วจะทำให้เกิดแรงต้านของร่างกายจำเป็นต้องเสพในปริมาณมากขึ้นจึงจะได้ฤทธิ์ความเพลินและสุขเช่นเคยได้รับ การหยุดเสพจะทำให้เกิดอาการขาดยาหรือถอนยาคือมีอาการทรมานอย่างมากเป็นเหตุสำคัญให้ต้องกลับไปเสพติดซ้ำอีก พืชตระกูลฝิ่น (ฝิ่น มอร์ฟีน เฮโรอีนหรือผงขาว) คือต้นแบบของยาเสพติดที่เป็นปัญหาโรคแตกทุกวันนี้ กัญชาจะมาเป็นยาช่วยบำบัดได้อย่างไร?
กลไกยาเสพติดประเภทฝิ่น มอร์ฟีน (มีอยู่ในเนื้อยางฝิ่น) เฮโรอีน (เกิดจากนำมอร์ฟีนทำปฏิกิริยาเคมีกับกรดอะเซติกเข้มข้นจะได้ไดอะเซติกมอร์ฟีนหรือผงขาวซึ่งมีฤทธิ์แรงกว่ามอร์ฟีนและฝิ่นหลายสิบเท่าทั้งในเรื่องความเพลิดเพลิน เคลิบเคลิ้ม ระงับปวด) จะทำให้ผู้เสพตกอยู่ในวังวนการติดยา ยิ่งติดมานานก็จะยิ่งลงลึกคือเพิ่มปริมาณขึ้นเรื่อยๆ แน่นอนเมื่อขาดยาก็ต้องเผชิญอาการทรมารแสนสาหัส อาการโหยหาเรียกร้องต้องการยา น้ำตาตก ขนลุก ซ่านทั้งแขนขาคลื่นไส้อาเจียนถึงท้องร่วง เป็นกลุ่มอาการระยะ 3-4 วันแรก เข้าสัปดาห์ที่ 2-3 จะตามด้วยอาการทรมานปวดร้าวลึก ไซร้กระดูกแขนขา ลำตัว ร่วมกับอาการนอนไม่หลับ ผวา เครียดกังวล ผู้ป่วยที่แม้จะมุ่งมั่นเด็ดเดี่ยวที่จะเลิกยาแต่น้อยรายมากที่จะฟันฝ่าช่วงเวลาทรมานนี้ไปได้และนี่คือต้นเหตุของบรรดาคดีปล้นจี้ทรัพย์สินเพื่อให้ได้มาซึ่งยาเสพติดและตามมาด้วยนักโทษล้นคุก การบำบัดก็คือใช้ยาในตระกูลเดียวกันจึงจะเอาอยู่ได้แก่ใช้ยาเมทาโดนเข้าไปแทนที่แล้วจึงค่อยๆ ถอนยาเมทาโดนออกทีละน้อยโดยใช้เวลา 14-21 วัน หรือยาวนานกว่านั้นขึ้นกับว่าผู้เสพใช้มานานและปริมาณมากเพียงใด หลายรายต้องล้างพิษนานถึง 45 วัน หรือยาวนานแบบไม่มีกำหนดแน่นอน หากขาดยาเมทาโดนเมื่อใดก็จะหวนกลับไปเสพติดอีก วงจรจะเป็นเยี่ยงนี้ตลอดไป ปัญหาทางกายเป็นปัจจัยสำคัญหนึ่งที่ทำให้การบำบัดล้มเหลวเพราะผู้ป่วยยังต้องขอพึ่งยาเมทาโดน (รวมทั้งกลุ่มยาระงับปวดแรงๆ ลูกหลานฝิ่นทั้งหลาย เช่น เพททีดีน ทามาดอล เฟนทานิน) ตลอดไป เมื่อลดขนาดลงก็จะเกิดอาการขาดยา หรือที่เรียกว่าลงแดง
ในเนื้อกัญชาประกอบด้วยสารสำคัญซึ่งเป็นที่รู้จักกันมากขึ้นเรื่อยๆ ได้แก่ THC (Tetrahydrocannabinol) ทำให้เคลิ้ม จิตหลอน เสพติดได้ และ CBD (Cannabidiol) ทำให้ผ่อนคลาย ไม่มีฤทธิ์เสพติด CBD นี่เองจะเป็นกุญแจสำคัญช่วยให้การถอนพิษเสพติด ฝิ่น มอร์ฟีน เฮโรอีน เป็นไปอย่างราบรื่น เพราะอะไร ? ก็เพราะการถอนพิษเสพติดฝิ่น มอร์ฟีน เฮโรอีน ด้วยยาเมทาโดนที่ใช้กันอยู่ในปัจจุบันนี้เป็นเพียงเปลี่ยนยาเสพติดเดิมมาแทนที่ด้วยเมทาโดน เมทาโดนมีฤทธิ์เสพติดเช่นกันเพียงแต่ไม่รุนแรงเท่าแต่เมื่อจะให้ถอนการเสพติดเมทาโดนก็เป็นเรื่องไม่ง่าย ผู้ป่วยจำนวนมากกว่าครึ่งไม่สามารถทนต่อการหยุดหรือลดขนาดเมทาโดนลงได้เลยจนหลายรายต้องแอบเสพยาร่วมไปด้วยยิ่งเป็นการทวีปัญหาให้ซับซ้อนยากต่อการแก้ไข CBD มีฤทธิ์ทําให้ผ่อนคลาย ง่วงซึม ระงับปวด จึงเหมาะจะนำมาช่วยบำบัดการเสพติดฝิ่น มอร์ฟีน เฮโรอีนหรือผงขาว โดยเฉพาะเมื่อมีการบำบัดถอนพิษด้วยเมทาโดนดังกล่าวแล้วในระยะท้ายๆ เมื่อจะถอดถอนออกจากเมทาโดนก็กระทำมิได้เพราะอาการปวดร้าว ลำตัว กระดูก แขนขา สุดทรมาน นอนไม่หลับ CBD จึงเป็นคำตอบที่เหมาะแก่การนำมาช่วยและส่วนมากจะได้ผลดีสามารถถอนพิษยาเสพติดอย่างราบรื่น น้ำมันกัญชาของกระทรวงสาธารณสุขที่มีใช้ในรูปน้ำมัน CBD ล้วนๆ นั้นสามารถนำมาใช้ได้เลย ดังต่อไปนี้..
การถอนพิษฝิ่น มอร์ฟีน เฮโรอีน จะมีมาตรฐานเดียวกันคือเริ่มด้วยยาเมทาโดน (มีทั้งเม็ด น้ำและฉีด) โดยอยู่ในรูปยาน้ำ เมื่อผู้ป่วยหยุดเสพให้บริหารยาเมทาโดนน้ำเข้าทดแทนวันละ 2 ครั้ง เช้าและเย็น โดยทั่วไปเริ่มวันละ 60-80 มก. (เช้า 30-40 มก. เย็น 30-40 มก.) สำหรับผู้เสพติดเฮโรอีนหรือผงขาวชนิดฉีด (กรณีเสพติดแบบสูบอาจลดความเข้มข้นเมทาโดนเหลือ 40-60 มก.ตามความเหมาะสม) ผู้ป่วยทุกรายเมื่อได้เมทาโดนทดแทนก็จะสบายไม่รู้สึกอยากยา การลดหรือถอนยาเมทาโดนจะเริ่มประมาณวันที่ 5 โดยค่อยลดลงประมาณ 5 มก. เมื่อครบ 4 วันแรก จากนั้น ทุก 2 วันให้ลดวันละ 5 มก. ตัวอย่างเช่นเริ่มเมทาโดนวันละ 60 มก .เมื่อถึงวันที่ 5 จะลดเหลือ 55 มก. ตัวอย่างตามตารางที่ประกอบ (อาจปรับเพิ่มลดได้ตามความเหมาะสม) จะเข้าใจง่าย
วันที่ 1-4 เมทาโดน 60 มก. (เช้า 30 มก. เย็น 30 มก.) วันที่ 5-6 เมทาโดน 55 มก. (เช้า 25 มก. เย็น 30 มก.)
วันที่ 7-8 เมทาโดน 50 มก. (เช้า 25 มก.เย็น 25 มก.) วันที่ 9-10 เมทาโดน 45 มก. (เช้า 20 มก. เย็น 25 มก.)
วันที่ 11-12 เมทาโดน 40 มก. (เช้า 20 มก. เย็น 20 มก.) วันที่ 13-14 เมทาโดน 35 มก. (เช้า 15 มก. เย็น 20 มก.)
วันที่ 15-16 เมทาโดน 30 มก. (เช้า 15 มก. เย็น 15 มก.)
เมื่อลดเหลือวันละ 30 มก. ผู้ป่วยจำนวนหนึ่งจะเริ่มมีอาการถอนยารู้สึกไม่ค่อยสบาย ระยะนี้สามารถเริ่มให้น้ำมัน CBD ชนิดหยอดใต้ลิ้นขนาด 5 มก. ก่อนนอนร่วมไปด้วยได้เลย และตั้งแต่วันที่ 17-18 เป็นต้นไปจะทยอยลดปริมาณเมทาโดนลงวันละ 5 มก. ทุก 2 วัน และสามารถปรับเพิ่มน้ำมัน CBD จาก 5 มก. เป็น 10 มก. หรือมากกว่านั้นตามความเหมาะสมให้เพียงพอที่จะระงับอาการได้ นั่นคือเมื่อถึงวันที่ 27-28 จะสามารถถอดถอนเมทาโดนออกจากร่างกายได้อย่างสมบูรณ์ ส่วนการบริหารน้ำมันกัญชาอาจปรับเพิ่มในมื้อเช้า เช่น มื้อเช้าระหว่าง 5-10 มก. มื้อก่อนนอนระหว่าง 15-20 มก. หรือกว่านั้นก็ได้ตามความเหมาะสม และเมื่อครบ 30 วันแล้วอาจให้คงขนาดเดิมหรือจะทยอยค่อยลดน้ำมัน CBD ลงไปเรื่อยๆ ผู้ป่วยก็จะไม่มีอาการถอนหรือขาดยาเลย อนึ่งน้ำมัน CBD จำเป็นต้องเลือกที่ได้มาตรฐานของกระทรวงสาธารณสุขเท่านั้น ซึ่งระบุจำนวน ขนาดที่แน่นอน จากประสบการณ์ใช้น้ำมัน CBD เพื่อการถอนพิษเฮโรอีนและยาเมทาโดนรวมทั้งกลุ่มยาแก้ปวดที่เสพติดได้อีกหลายตัวจึงรวบรวมข้อมูลที่อธิบายได้ดังนี้
1 ยาเสพติดประเภท ฝิ่น มอร์ฟีน เฮโรอีนหรือผงขาว มีฤทธิ์เสพติดรุนแรงมาก เมื่อหยุดหรือถอนยาจะเกิดอาการทรมาน โดยเฉพาะอาการปวดลำตัวแขน ขา กระดูก นอนไม่หลับ
2 เมทาโดนช่วยบรรเทาอาการถอนยาได้แต่ก็มีฤทธิ์เสพติดเช่นกัน อาการทรมานเมื่อถอนยาเมทาโดนแม้จะน้อยกว่าแต่จะใช้เวลายาวนานมากเป็นเดือนหรือหลายเดือนจนผู้ป่วยทนไม่ใคร่ได้
3 น้ำมัน CBD ไม่มีฤทธิ์เสพติด ไม่มีอาการถอนยาเมื่อหยุดใช้และไม่กดศูนย์หายใจเหมือน มอร์ฟีน เฮโรอีนหรือผงขาว จึงทำให้ผู้ใช้ไม่ตายแม้ใช้เกินขนาด
4 น้ำมัน CBD มีฤทธิ์ช่วยระงับปวด ผ่อนคลาย และช่วยให้หลับได้
5 น้ำมัน CBD ไม่ใช่ยาเสพติด ไม่ผิดกฎหมาย สามารถพกพาติดตัวโดยง่าย
6 ศูนย์บำบัดยาเสพติดทุกแห่งใช้ยาน้ำเมทาโดนเพื่อการถอนพิษ ฝิ่น มอร์ฟีน เฮโรอีนหรือผงขาว จะมีปัญหาเดียวกัน คือเมื่อหยุดการให้เมทาโดนแล้วผู้ป่วยมักจะกลับไปเสพติดซ้ำ และส่วนใหญ่ต้องกลับมารับการบำบัดอีก เป็นไม้เบื่อไม้เมากับผู้ให้การบำบัด หากสนับสนุนให้มีการใช้น้ำมัน CBD แพร่หลายในกลุ่มผู้ติด ฝิ่น มอร์ฟีน เฮโรอีนหรือผงขาวแล้ว ผู้เขียนมั่นใจว่าจะช่วยลดปัญหาวงจรการติดยาซ้ำซากได้
นับแต่ปี ค.ศ.2012 ที่มลรัฐโคโรลาโด และวอชิงตัน ดี.ซี. ได้ประกาศให้กัญชาคือยาเสพติดเปลี่ยนมาเป็นกัญชาทางการแพทย์แล้ว ปรากฏว่าได้มีอีกหลายมลรัฐ ทยอยประกาศกฎหมายออกมาในลักษณะเดียวกันจนบัดนี้เกือบครึ่ค่อนประเทศสหรัฐอเมริกาแล้วที่กัญชาไม่เป็นสิ่งผิดกฎหมายอีกต่อไป แม้ผู้เขียนจะยังไม่มีความคิดว่าน้ำมันกัญชา (CBD) จะมาช่วยลดปัญหายาเสพติดได้ในเวลานี้ แต่สถิติ 2-3 ปีหลังที่ผ่านมาของสหรัฐอเมริกา ปรากฏว่าตัวเลขคนติดเฮโรอีนหรือผงขาวลดลง รวมทั้งตัวเลขคนตายจากการเสพเฮโรอีนหรือผงขาวเกินขนาดก็ลดลงอย่างมีนัยยะเช่นกัน น่าสนใจนะครับ..
นายแพทย์ เล็ก นนทวรรณ
(GGC)
