ราคาข้าวกิโลกรัมละ 5 บาทกว่า ถูกกว่าบะหมี่กึ่งสำเร็จรูป 1 ซอง ถูกนำมาเปรียบเปรยในโลกโซเชียล สร้างความทุกข์ระทมใจของชาวนาไทยที่ต้องเผชิญกับปัญหาข้าวราคาตกต่ำในรอบ 10 ปี สวนทางกับต้นทุนการผลิตที่มีแต่สูงขึ้น
ทำนาเหน็ดเหนื่อยแสนสาหัส พอเห็นราคาข้าวแล้วยิ่งน้ำตาร่วง
ปัญหาที่เกิดขึ้นทำให้ “บิ๊กตู่” พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา นายกรัฐมนตรี ออกมาแสดงความห่วงใยโดยกำชับกระทรวงพาณิชย์และ ธ.ก.ส. เร่งหาแนวทางแก้ไขปัญหาและช่วยเหลือเกษตรกรโดยเร็ว
โดยปัจจัยที่ราคาข้าวตกต่ำในขณะนี้ มาจากปัจจัยหลัก การส่งออกข้าวไปต่างประเทศและการบริโภคในประเทศที่ลดลง ปริมาณฝนตกชุกและปัญหาน้ำท่วมส่งผลต่อคุณภาพข้าว
แนวทางการช่วยเหลือที่ “อธิบดีกรมการค้าภายใน” กระทรวงพาณิชย์ ได้ออกมาแถลงนั้นยังใช้กลไกการดูแลเกษตรกรภายใต้โครงการประกันรายได้ปี 2564/65 และมาตรการคู่ขนาน ซึ่งคณะรัฐมนตรีได้อนุมัติเงิน 18,000 ล้านบาท เมื่อวันที่ 25 ต.ค.2564
ราคาเป้าหมายประกันรายได้ กำหนดราคาข้าวเปลือกที่ความชื้นไม่เกิน 15% ข้าวเปลือกหอมมะลิ ตันละ 15,000 บาท ครัวเรือนละไม่เกิน 14 ตัน ข้าวเปลือกหอมมะลิ นอกพื้นที่ ตันละ 14,000 บาท ครัวเรือนละไม่เกิน 16 ตัน
ข้าวเปลือกปทุมธานี ตันละ 11,000 บาท ไม่เกินครัวเรือนละ 25 ตัน ข้าวเปลือกเจ้า ตันละ 10,000 บาท ครัวเรือนละไม่เกิน 30 ตัน และข้าวเปลือกเหนียว ตันละ 12,000 บาท ครัวเรือนละไม่เกิน 16 ตัน
ส่วนมาตรการคู่ขนานจะให้เกษตรกรรวบรวมจัดเก็บข้าวไว้ในยุ้งฉาง โดยได้รับค่าฝากเก็บตันละ 1,500 บาท และเพิ่มสภาพคล่องในการรับซื้อข้าวเปลือกแก่สหกรณ์และโรงสี โดยชดเชยดอกเบี้ยร้อยละ 3 ระยะเวลา 2-6 เดือน แก่โรงสี และ 1 ปี สำหรับสหกรณ์
มาตรการช่วยเหลือด้วยโครงการประกันรายได้ดูเหมือนจะเป็นสูตรสำเร็จของรัฐบาล แม้จะบรรเทาความเดือดร้อนของชาวนาได้ประโยชน์จริง แต่ไม่สอดคล้องกับสถานการณ์จริง อาจทำให้ราคาข้าวตกต่ำลงไปอีก
เนื่องจากอาจทำให้เกษตรกรไม่ปรับตัว ปลูกข้าวไม่ได้คุณภาพ ไม่ได้คำนึงถึงผลผลิต เนื่องจากได้รับเงินอุดหนุนจากรัฐบาล
สุเทพ คงมาก นายกกิตติมศักดิ์สมาคมชาวนาและเกษตรกรไทย สะท้อนว่า “โครงการประกันรายได้ที่ทำมาตลอด 3 ปี เป็นมาตรการที่จะช่วยชาวนาที่จำเป็นต้องมี แต่สิ่งที่อยากได้คือ การพัฒนายั่งยืน อยากให้ทำนาแล้วมีกำไรในอาชีพชาวนา เราปลูกข้าวแล้วสามารถกำหนดราคาที่อยู่ได้ แต่พอเป็นภาวะแบบนี้ชาวนาอยู่ไม่ได้
รัฐบาลต้องคิดว่าจะทำอย่างไรที่จะแก้ปัญหาอย่างยั่งยืน ตรงจุด ทั้งต้นทุนการผลิต เมล็ดพันธุ์ ไม่ใช่เอาเงินมาให้อย่างเดียว เราต้องการลดหนี้สิน และอยากอยู่ได้ด้วยตัวของเราเอง”
ราคาข้าวตกต่ำเป็นปัญหาสะสมมาอย่างยาวนานแล้ว การแก้ปัญหาของรัฐบาลเป็นมาตรการระยะสั้น ราคาข้าวในตลาดโลกของไทยที่เคยนำโด่งคู่แข่งทั้งเวียดนาม อินเดีย ขายได้ในราคาที่สูงกว่า
แต่ปัจจุบันราคาขายต่ำกว่าเวียดนามไปแล้ว
หากรัฐไม่วางแผนแก้ไขปัญหาอย่างยั่งยืนในการที่จะส่งเสริมเพิ่มรายได้เกษตรกร ด้วยการเพิ่มผลผลิตต่อไร่ ลดต้นทุนการผลิต ลดค่าใช้จ่ายลงแล้ว
ปัญหาก็คงวนเวียนซ้ำซากเช่นนี้ทุกปี
