บทนำ : 90 ปี 24 มิ.ย.
เมื่อวันที่ 24 มิ.ย. 2475 คณะราษฎร ที่ประกอบด้วย พลเรือนหัวใหม่ ทั้งปัญญาชนข้าราชการ และนายทหารที่จบการศึกษาจากต่างประเทศ ซึ่งถือเป็นคนรุ่นใหม่ในเวลานั้น ได้ร่วมกันเปลี่ยนแปลงการปกครองมาเป็นระบอบประชาธิปไตยแบบรัฐสภา ประกาศหลัก6 ประการเป็นนโยบายของคณะรัฐบาลชุดแรกที่ในเวลานั้นเรียก คณะกรรมการราษฎร ได้แก่ “เอกราช ปลอดภัย เศรษฐกิจ เสมอภาค เสรีภาพ การศึกษา” และมีการประกาศใช้รัฐธรรมนูญฉบับแรก วางโครงสร้างการเมืองประเทศไทยให้ประกอบด้วยฝ่ายบริหาร ฝ่ายนิติบัญญัติ และฝ่ายตุลาการ
การค้นคว้าของนักวิชาการ พบว่าการเปลี่ยนแปลง 24 มิ.ย. 2475 มิได้รับรู้กันเฉพาะกลุ่มเล็ก โดยประชาชนไม่ได้สนใจ ดังที่มีความพยายามบิดเบือน ตรงกันข้าม มีประชาชนเข้าสนับสนุนการเปลี่ยนแปลง และเมื่อเกิดกบฏบวรเดช ในปี 2476 เพื่อโค่นล้มรัฐบาลในระบบใหม่ จนเกิดการสู้รบด้วยอาวุธสงคราม ประชาชนได้บริจาคทรัพย์สิน และอาสาเข้าร่วมสนับสนุนการปราบกบฏในครั้งนั้น จนพ่ายแพ้ไปในที่สุด เกิดกระแสความตื่นตัวตอบรับประชาธิปไตย ขยายตัวแผ่กว้างไปในทุกภาคของประเทศไทย
จาก 24 มิ.ย. 2475 จนถึงปัจจุบัน เป็นเวลา 90 ปีแล้ว ประชาธิปไตยของประเทศไทย เบ่งบานเป็นระยะๆ สั้นๆ สลับกับการหักล้างโค่นล้มจากกลุ่มอำนาจ ด้วยข้ออ้างต่างๆ มีการฉีกรัฐธรรมนูญครั้งแล้วครั้งเล่า จนกล่าวกันว่า เป็นประเทศใช้รัฐธรรมนูญเปลืองที่สุดในโลก ข้ออ้างในการรัฐประหาร อาทิ กล่าวหาว่า มีสภาผู้แทนฯแล้วเกิดการคอร์รัปชั่น ข้ออ้างว่าเพื่อปราบปรามลัทธิคอมมิวนิสต์ และล่าสุด อ้างการทุจริตคอร์รัปชั่นของนักการเมือง จนเกิดการรัฐประหาร 2 ครั้งในเวลาไม่ถึง 10 ปี นั่นคือ รัฐประหาร 2549 และ 2557
การรัฐประหารครั้งหลังเมื่อ 2557 ต่างจากในอดีต เพราะผู้ก่อรัฐประหาร 2557 ตั้งเป้าหมายจะอยู่ยาว เพื่อวางโครงสร้างการเมืองที่เชื่อว่าเหมาะกับประเทศไทย ผ่านรัฐธรรมนูญฉบับ 2560 ซึ่งพยายามสืบทอดอำนาจและแนวคิดความเชื่อของคณะรัฐประหาร แต่ความพยายามดังกล่าวถูกทดสอบอย่างหนักมาตลอดว่า สอดคล้องกับยุคสมัยหรือไม่ เห็นได้จากกระแสเรียกร้องให้ยกเลิกและแก้ไขรัฐธรรมนูญ 2560 ที่ยิ่งนานวัน กระแสนี้จะยิ่งรุนแรง ดังนั้น แม้เวลาผ่านไป 90 ปี เกิดการเบี่ยงเบนหักเหต่างๆ หลายครั้ง แต่ทิศทางความคิดความเชื่อของประชาชนคนไทยยังมุ่งไปที่ประชาธิปไตยอย่างไม่แปรเปลี่ยน
