| ผู้เขียน | เฉลิมพล พลมุข |
|---|
โรงเรียนร้าง : กรณีสังคมไทย…
คุณภาพชีวิตของมนุษย์ในสังคมโลกและสังคมไทย หนึ่งในปัจจัยที่สำคัญยิ่งก็คือการได้รับโอกาสทางการศึกษา ระบบการบริหารจัดการด้านการศึกษาทั้งโดยรัฐ องค์กรเอกชน เป็นความรับผิดชอบของรัฐบาลที่จักปฏิเสธมิได้โดยกฎหมายหลักของประเทศก็คือรัฐธรรมนูญ ที่ได้กำหนดหลักการ ทิศทาง วางระบบการบริหารจัดการทั้งนโยบายปฏิบัติเพื่อให้เกิดประโยชน์แก่เด็กเยาวชนคนในชาติที่จักช่วยกันพัฒนาชาติบ้านเมืองไปในทิศทางที่เหมาะสมทันต่อเหตุการณ์โลกปัจจุบัน
ข้อมูลหรือข่าวหนึ่งที่ถูกนำเสนอโดยนายสิริพงศ์ อังคสกุลเกียรติ ผู้ช่วยรัฐมนตรีประจำกระทรวงศึกษาธิการ (ศธ.) ก็คือ โรงเรียนร้างไร้เด็กกว่า 346 แห่ง สาเหตุมาจากไม่มีนักเรียนเข้าเรียน ขาดอัตรา ผอ. ครู แจ้งปิดแล้ว 75 โรงเรียน สภาพปัญหาหนึ่งก็คือเด็กเกิดลดน้อยลง นโยบายของกระทรวงศึกษาธิการก็คือการควบรวมโรงเรียนขนาดเล็กในหลักการที่ว่า ต้องเป็นไปตามความสมัครใจไม่เป็นภาระของผู้ปกครองและชุมชน โดยเป้าหมายก็คือจะมีการควบรวมโรงเรียนกว่าหมื่นแห่งในทั่วเมืองไทยเรา…(มติชนรายวัน 4 กุมภาพันธ์ 2568 หน้า 8)
ข้อเท็จจริงในเรื่องดังกล่าวปัจจุบันมีโรงเรียนขนาดเล็กคงเหลือ 15,234 แห่งจากโรงเรียนทั้งหมด 29,082 แห่ง มีโรงเรียนขนาดเล็กที่ประกาศปิดสถานศึกษาสะสม 75 แห่ง ในปี พ.ศ.2568 มีโรงเรียนขนาดเล็กรอประกาศเลิกสถานศึกษาในจำนวน 26 แห่ง และพบว่ามีโรงเรียนที่ไม่มีนักเรียนหรือมีนักเรียน 0 คนในจำนวน 346 แห่งใน 93 เขตพื้นที่ฯ โดยเป็นโรงเรียนที่ไม่มีผู้อำนวยการโรงเรียน ไม่มีกรอบอัตรากำลัง 301 แห่ง มี ผอ.โรงเรียนแต่ไปช่วยราชการโรงเรียนอื่น 4 แห่ง มีกรอบอัตรากำลัง อัตราเงินเดือนแต่ไม่มีคนครองตำแหน่ง 41 แห่ง ไม่มีข้าราชการครู ไม่มีกรอบอัตรา 259 แห่ง และมีข้าราชการครูแต่ไปช่วยราชการโรงเรียนอื่น 82 แห่ง…
ทั้งตัวเลขและข้อมูลในสภาพปัญหาดังกล่าวมีมาอย่างต่อเนื่องไม่ต่ำกว่าสองหรือสามทศวรรษของสังคมไทยเรา เจ้าหน้าที่วิเคราะห์ข้อมูลของรัฐ เจ้ากระทรวงฯที่เกี่ยวข้องกับระบบการศึกษาได้รับรู้รับทราบมาอย่างต่อเนื่อง ทิศทางของระบบการศึกษาไทยเราในวันนี้เป็นเช่นไร โรงเรียนขนาดเล็กที่รอวันควบรวมที่มีระยะทางจากกระทรวงศึกษาธิการ กรุงเทพมหานครออกมาไม่เกินสองร้อยกิโลเมตรรอบๆ เมืองหลวงต่างอยู่ในบริบทดังกล่าวที่เราท่านได้พบเห็นเชิงประจักษ์ทั้งนามธรรมและรูปธรรม ฤๅว่าจะให้สถานการณ์เช่นนี้เป็นไปอีกสักสองหรือสามทศวรรษข้างหน้า เด็กเยาวชนในวันนี้จักส่งผลต่ออนาคตของชาติบ้านเมืองได้เช่นไร…
รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พ.ศ.2560 ในจำนวน 279 มาตรา ในหมวด 5 หน้าที่ของรัฐ มาตรา 54 รัฐต้องดำเนินการให้เด็กทุกคนได้รับการศึกษาเป็นเวลาสิบสองปีตั้งแต่ก่อนวัยเรียนจนจบการศึกษาภาคบังคับอย่างมีคุณภาพโดยไม่เก็บค่าใช้จ่าย วรรคสอง รัฐต้องดำเนินการให้เด็กเล็กได้รับการดูแลและพัฒนาก่อนเข้ารับการศึกษาตามวรรคหนึ่ง เพื่อพัฒนาร่างกาย จิตใจ วินัย อารมณ์ สังคมและสติปัญหาให้สมกับวัย โดยส่งเสริมและสนับสนุนให้องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นและภาคเอกชนเข้ามามีส่วนร่วมในการดำเนินการด้วย
วรรคสี่ การศึกษาทั้งปวงต้องมุ่งพัฒนาผู้เรียนให้เป็นคนดี มีวินัย ภูมิใจในชาติ สามารถเชี่ยวชาญได้ตามความถนัดของตน และมีความรับผิดชอบต่อครอบครัว ชุมชน สังคมและประเทศชาติ และวรรคห้า การดำเนินการให้เด็กเล็กได้รับการดูแลและพัฒนาตามวรรคสอง หรือให้ประชาชนได้รับการศึกษาตามวรรคสาม รับต้องดำเนินการให้ผู้ขาดแคลนทุนทรัพย์ได้รับการสนับสนุนค่าใช้จ่ายในการศึกษาตามความถนัดของตน…
ในข้อเท็จจริงหนึ่งในข้อมูลของกรุงเทพธุรกิจระบบการศึกษาในเมืองไทยเราในวันเวลานี้ จำนวนเด็กไทยเกิดลดน้อยลงเมื่อปีที่แล้ว พ.ศ.2567 มีอัตราการเกิดอยู่ที่ 4.62 แสนคน/ปี ขณะที่มีผู้เสียชีวิต 5.71 คน/ปี สังคมไทยเรามีประชากรลดลงต่อเนื่องตลอดระยะเวลาห้าปีที่ผ่านมา ปัจจุบันเมืองไทยเรามีประชากรที่ 65.95 ล้านคน คนต่างด้าวรอบเมืองไทยเราต่างก็เข้ามาอยู่อาศัยในแผ่นดินไทยอย่างอยู่ดีมีความสุขทั้งระบบการศึกษา สาธารณสุข ความปลอดภัย หน้าที่การงาน มิอาจจักรวมบางคนที่ใช้แผ่นดินไทยเป็นแหล่งหลบซ่อนการกระทำความผิดของตนเอง หรือมาเป็นอาชญากรข้ามชาติอยู่ในเมืองไทยเรา รัฐมีมาตรการในเรื่องดังกล่าวเป็นเช่นไร…
การที่สังคมไทยเรามีโรงเรียนที่ร้างจำนวนมากมายนั้น ข้อเท็จจริงที่จักปฏิเสธมิได้ก็คือ แนวนโยบายของรัฐเมื่อหลายทศวรรษที่ผ่านมาได้มีการกระจายสถานศึกษาไปทุกหนแห่งของเมืองไทย โรงเรียนหลายแห่งในปัจจุบันมีอาคารเรียน อาคารต่างๆ ที่อำนวยความสะดวกต่อระบบการศึกษาในสมัยที่มีนักเรียนในจำนวนมาก เมื่อมาถึงยุคปัจจุบันจำนวนนักเรียนเข้าเรียนมีจำนวนลดน้อยลง โรงเรียนที่มีอาคารสถานที่จำนวนมากกับสัดส่วนนักเรียนที่ลดน้อยคงดูเสมือนเมืองร้าง ก็คงสภาพปัญหามาถึงยุคปัจจุบัน…
ความคาดหวังของพ่อแม่ผู้ปครองที่ต้องการให้คุณภาพชีวิตของลูกหลานมีอนาคตข้างหน้าในทางที่ดี ก็สามารถเลือกคัดสรรสถาบันการศึกษา โรงเรียน วิทยาลัย มหาวิทยาลัยได้ไม่ยากมากนักในปัจจุบันโดยมุมมองของชื่อเสียงของสถานศึกษานั้นๆ อาทิ การที่นักเรียน นักศึกษาจำนวนมากเพื่อสอบแย่งเข้าศึกษาเล่าเรียน ระบบการฝากทั้งบุคคลผู้มีชื่อเสียงเพื่อให้บุตรหลานได้เข้าเรียน ค่าใช้จ่ายบำรุงการศึกษาที่นอกจากงบประมาณของรัฐสนับสนุนที่สถานศึกษานั้นสามารถเรียกเก็บจากผู้ปกครอง หรือสรรหาด้วยวิธีการอื่นเป็นเหตุให้มีการทุจริตคอร์รัปชั่นของบุคลากรในสถาบันการศึกษา ซึ่งอยู่ในข้อเท็จจริงของวันเวลาที่ผ่านมา
การควบรวมของโรงเรียน ในการกำกับบริหารจัดการของกระทรวงศึกษาธิการ มิใช่กรณีแรกของสังคมไทย โรงเรียนเอกชนหลายแห่งในวันเวลาที่ผ่านมาก็มีการปิดไปหลายแห่ง ด้วยเหตุทั้งคุณภาพการศึกษาของบุตร ชื่อเสียงและระบบเศรษฐกิจการเงินของผู้ปกครอง ข้อเท็จจริงหนึ่งในวันเวลานี้ก็คือในระดับอุดมศึกษา หรือวิทยาลัย มหาวิทยาลัยก็มีผู้เข้าเรียนลดน้อยลง พนักงานมหาวิทยาลัยหลายแห่งได้รับมอบหมายจากผู้บริหารให้ออกไปหาผู้เรียน หรือลูกค้าในสถาบันการศึกษาอื่นเพื่อมาเข้าเรียนในมหาวิทยาลัยของตน โดยให้เห็นความสำคัญของหลักสูตร สาขาวิชาที่น่าสนใจ หรือมีแนวโน้มว่าจะหางานทำได้ไม่ยากนักในอนาคตภายหน้า…
ท่านผู้อ่านหลายท่านรวมทั้งผู้เขียนด้วยมีวิถีชีวิตอยู่ในแวดวงการศึกษามาครึ่งค่อนชีวิต ได้พบเห็นความจริงเชิงประจักษ์ในหลากหลายบริบททั้ง นโยบายจากเจ้ากระทรวงฯ ผ่านขั้นตอนการบริหารจัดการมายังคนทำงานทั้งผู้สอนในระดับล่างเพื่อให้ศิษย์เป็นคนดี มีความรู้ มีคุณธรรมจริยธรรม ที่สามารถนำพาชาติบ้านเมืองให้อยู่รอดในวันข้างหน้า วันเวลานี้หนึ่งก็คือครูผู้สอนมีหนี้สินจำนวนมาก ขวัญกำลังใจขาดหายไปจากภาระงานที่ถูกประเมินด้วยระบบเอกสาร ค่าของคนอยู่ที่คนของใคร หลายคนผ่านวันเวลาไปสู่วันแห่งการเกษียณสุขก็นับว่าเป็นบุญวาสนาของคนๆ นั้นที่ไม่เจ็บป่วยตายไประหว่างการทำงาน อะไร สิ่งใดคือความปรารถนาสูงสุดของระบบการศึกษาไทย
ระบบการศึกษาไทยในวันเวลานี้ต่างจากเมื่อห้าหรือหกทศวรรษที่ผ่านมาอย่างสิ้นเชิง ท่ามกลางวิถีแห่งบริโภคนิยม วัตถุนิยม เงินนิยม อำนาจนิยม เทคโนโลยีนิยม โรงเรียนสถาบันการศึกษามีแนวโน้มปิดตัวหรือร้างมากขึ้น เราท่านทั้งหลายรวมทั้งรัฐคงจะมิได้นิ่งเฉยที่จะให้มีเหตุการณ์เช่นนี้เป็นไปอย่างต่อเนื่อง ใคร องค์กรใดที่จักเป็นอัศวินม้าขาวมากู้ชาติบ้านเมืองเรื่องการศึกษาให้ไปสู่ความสุขของบุตรหลานของเราท่านทั้งหลายในอนาคตภายภาคหน้า…
