| ที่มา | คอลัมน์สุจิตต์ วงษ์เทศ มติชนรายวัน |
|---|
| ผู้เขียน | สุจิตต์ วงษ์เทศ |
|---|
| เผยแพร่ | |
|---|
เมืองนครปฐมโบราณ สมัยแรกการค้าโลก ราวเรือน พ.ศ. 1000 มีศาสนสถานสำคัญ 2 แห่ง
แม้รัฐล่มสลาย และผู้คนโยกย้ายไปอยู่ที่อื่น แต่ผู้คนเหล่านั้นจากที่ต่างๆ ยังมีศรัทธาเดินทางไปกราบไหว้ศาสนสถาน 2 แห่งนั้นต่อเนื่องจนทุกวันนี้ (เรียกชื่อตามปัจจุบัน) ดังนี้
1.พระปฐมเจดีย์ อยู่นอกคูเมืองนครปฐมโบราณ ด้านตะวันตก
2.พระประโทณเจดีย์ อยู่กลางเมืองนครปฐมโบราณ
มีร่องรอยและหลักฐานความเปลี่ยนแปลง ดังนี้
พระปฐมเจดีย์องค์แรกสุด แบบสันนิษฐาน โดย พิเศษ เจียจันทร์พงษ์ ผู้เชี่ยวชาญฯ ประจำกรมศิลปากร
พระประโทณเจดีย์ วัดพระประโทณ (นครปฐม) แบบสันนิษฐาน โดย ศ.ดร. สันติ เล็กสุขุม อดีตอาจารย์ประจำคณะโบราณคดี มหาวิทยาลัยศิลปากร
คนสมัยปลายอยุธยา รับรู้ความเก่าแก่และศักดิ์สิทธิ์ของ พระธม มหาธาตุหลวง ในนามพระประธม (ปัจจุบันคือ พระปฐมเจดีย์) กับ พระประโทณเจดีย์ ในนามปรางค์พระประโทณ (ปัจจุบันคือ พระประโทณเจดีย์ ในวัดพระประโทณ) จึงวาดรูปไว้คู่กัน (ซ้าย) ปรางค์พระประทมคู่กับ (ขวา) ปรางค์พระประโทณ รูปเขียนบนสมุดภาพไตรภูมิ (จากสมุดภาพไตรภูมิฉบับกรุงศรีอยุธยา เลขที่ 6 ในหนังสือสมุดภาพไตรภูมิฉบับกรุงศรีอยุธยา-ฉบับกรุงธนบุรี เล่ม 1 กรมศิลปากร จัดพิมพ์ 2542)
พระปฐมเจดีย์ “พระมหาธาตุหลวง” เมื่อปฏิสังขรณ์ครั้งแรกเป็นยอดปรางค์ ทำจำลองสมัย ร.6 จึงไม่ใช่ของเดิมยุคต้นอยุธยา แต่เป็นของทำใหม่สมัยรัตนโกสินทร์ จากคำบอกเล่าของผู้พบเห็นว่าเคยมียอดปรางค์ สอดคล้องกับรูปเขียนในสมุดภาพไตรภูมิ ยุคอยุธยา และตามที่เสมียนมี (กวี ร.3) กับสุนทรภู่มองเห็นแล้วพรรณนาไว้ในกลอนนิราศ (ขวา) พระปฐมเจดีย์องค์ปัจจุบัน สมัยรัตนโกสินทร์ สร้างครอบองค์เดิมซึ่งพังทลายไว้ข้างใน
เกาะติดทุกสถานการณ์จาก Line@matichon ได้ที่นี่
