หากจับกระแสเพลงประเทศ.. (เรา) มีแล้ว แม้อรรถรสเนื้อหาเพลงจะเป็นอย่างไร ถูกใจขัดใจหรือไม่นั้น ในความเป็นจริงแล้วบทเพลงและละครก็ดีถือเป็นปรากฏการณ์สะท้อนสังคมในยุคสมัยนั้นๆ ผู้เขียนขอไม่แสดงความคิดเห็นลักษณะเพิ่มความเติมเชื้อปรุงแต่ง หากแต่จะวิเคราะห์ประเด็น ความมี ขจัดสิ่งไม่มีเพื่อรักษาสิ่งที่มีให้ยั่งยืน
เมื่อกล่าวถึงประเทศ หมายรวมถึงทุกคนในรอบรั้วเขตแดนโดยไม่จำกัดชาติพันธุ์สีผิว ประเทศจึงเป็นของเรา ความเป็นเราได้เกิดมีมาแต่กำเนิด โดยมี DNA เป็นไทยและยังคงอยู่อย่างยั่งยืนชั่วชีวิต ความเป็นเรารวมเอาความหลากหลายแห่งชาติพันธุ์ เราจึงกินพื้นที่ความเป็นเขารวมเข้าด้วย เราและเขา มีช่องว่างของความหลากหลายทางคติความเชื่อ จารีต ภาษาถิ่น เป็นต้นแบบหลวมๆ แทรกอยู่ท่ามกลางความหลากหลาย
ทำนองเดียวกันความเป็นประเทศหมายรวมถึง จิตสำนึกความเป็นพลเมืองเข้าไปด้วย จิตสำนึกในฐานะเป็นตัวยึดโยงหลอมสู่ความเป็นประเทศระหว่างชาติพันธุ์ต่างๆ
เหล่านั้นภายใต้อธิปไตยเดียวกัน ประเทศเรามี จึงมีเรา
จึงเป็นชุดสำนึกร่วมที่ผ่านกระบวนการก่อร่างสร้างสมด้วยสติปัญญาเท่าที่คนในประเทศจะพึงมี
ในขณะเดียวกันนั้นแม้มีภูมิแผ่นดินแต่หากขาดจิตสำนึกร่วมความเป็นประเทศเป็นดังไม่มีตัวตน ประเทศเรามี จึงหมายถึงจิตสำนึกในความเป็นชาติ โดยคนในชาติร่วมกันพัฒนานำพาประเทศออกจากเขตแดนที่เป็นปัญหา ความทุกข์ วิกฤตที่เป็นอยู่ เราต้องตระหนักว่า สิ่งใดอันเป็นจุดแข็งกล่าวคือ ประเทศเรามี เป็นต้นว่าการท่องเที่ยว การส่งออกในฐานะเป็นประเทศที่มีแหล่งผลิตต้นทุนต่ำ ความมีวัฒนธรรมยืดหยุ่นมีความน่าสนใจด้านการลงทุนและน่าท่องเที่ยว การเป็นศูนย์กลางด้านอุตสาหกรรมบริการ เป็นครัวของโลก การมีอุณหภูมิที่ธรรมชาติให้มาน่าพักผ่อน แม้ธรรมชาติและอุณหภูมิเป็นสมบัติส่วนกลางของชนชาติอาเซียนก็ตาม เราต้องตระหนักว่าในทศวรรษหน้ากระแสโลกตีกลับจากยุโรป อเมริกามายังเอเชีย จุดพิกัดอยู่ที่ชาติอาเซียนหรือกลุ่มประเทศเศรษฐกิจใหม่ ไม่ว่าเวียดนาม กัมพูชา รวมทั้งเมียนมา ที่กำลังฟื้นตัวจากพิษภัยทางการเมืองภายใน
กลุ่มประเทศเหล่านี้ล้วนมีสิ่งที่มีใกล้เคียงกับเรา พร้อมเป็นจุดแข็งเชิงแข็งขัน หากเราไม่รักษาสิ่งที่เรามีอยู่ให้พัฒนามีความยั่งยืน ความเป็นมือใครยาวสาวได้สาวเอาย่อมยื่นเข้ายังชาติอาเซียน นั่นหมายว่าชาติอาเซียนพร้อมหันไปรับมือที่ยื่นจากจีน เกาหลี ญี่ปุ่น ทั้งหมดเราต้องทำสิ่งที่เรามี เคยมี คือการมีระบบการเมืองที่มีความเสถียรภาพที่เอื้อต่อการขับเคลื่อนประเทศ พร้อมรองรับระบบการค้าเสรีที่ขับเคลื่อนในทุกมุมของโลก
ในขณะเดียวกันเราต้องกล้าที่จะสงวนความเป็นไทยที่คนส่วนมากพึ่งพาและมีชีวิตอยู่นั่นคือความเป็นเกษตรไปในตัวพร้อมๆ กัน
ประเทศเรามี จะมีอยู่ได้ด้วยการนำพาประเทศออกจากเขตแดนที่เป็นปัญหานี้ ย่อมขึ้นกับคุณภาพของสติปัญญาของคนที่อยู่ในพื้นแผ่นดินนั้นๆ มาจัดการให้เกิดประโยชน์ มีวิธีการรักษาสิ่งที่มีอย่างไร และจะตระหนักในวัฒนธรรม ท้ายที่สุดรูปแบบปกครอง เพื่อให้ประเทศชาติอยู่รอดอย่างยั่งยืนอย่างไร
ด้วยเหตุผลนี้ประเทศจึงสัมพันธ์กับภูมิปัญญาของคนในชาติอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้เป็นนัยสำคัญ หากขาดปัญญาและจิตสำนึกร่วมในความเป็นประเทศชาติแล้วก็ยากเป็นอย่างยิ่งที่จะจัดการสิ่งที่มี (ทรัพยากร) ของภูมิแผ่นดินให้เกิดประโยชน์ได้ ภูมิปัญญาเป็นเครื่องมือพัฒนาประเทศผ่านองคาพยพต่างๆ
กล่าวคือ 1) ทางกฎหมาย หลักศาสนา รูปแบบการปกครอง ซึ่งมีสถานะเป็นเครื่องมือของการบ้าน ซึ่งชาวบ้านต้องอาศัยเมืองและเมืองอาศัยบ้าน ด้วยอาศัยปัจจัยเชิงสัมพันธ์กันจึงเป็นการบ้านการเมืองที่ทุกคนควรรับรู้ พร้อมทั้งมีส่วนร่วมออกแบบเพื่อบ้านเมืองของทุกคน เพื่อจะได้เครื่องมือที่มีความสมดุลสานประโยชน์ในทุกกลุ่มคนรายล้อมด้วยความหลากหลายด้วยชาติพันธุ์ ซึ่งนำไปสู่การจัดการให้ความเป็นประเทศชาติเป็นปกติ
2) ทางการศึกษา เพื่อค้นหาสติปัญญา
และ 3) ทางกิจการไถ่หว่าน (เศรษฐกิจ) ทั้งหมดล้วนเป็นปัญญาประดิษฐ์ที่เกิดจากการอยู่รวมกันในนามประเทศเรามี ประเทศเรามี จึงมีเรา จึงหมายถึงจิตสำนึกในความเป็นชาติ โดยคนในชาติมีกระบวนการเพื่อให้ชาติคงมีอยู่
ในสถานการณ์ปัจจุบันประเทศเรา สิ่งที่มีอยู่โดยเหตุผลเชิงประจักษ์ แม้ไม่ต้องพูดก็เข้าใจกันได้ว่า ไทยเรามีอะไร เราจะรักประเทศต้องยอมรับความจริงที่เป็นจริงเชิงประจักษ์สามารถสัมผัสจับต้องได้โดยไม่จินตนาการ นั่นคือความจริงที่ประเทศเรามี ซึ่งทั้งหมดที่กล่าววิเคราะห์จากปรัชญาอัตถิภาวะโดยแนวคิดว่า สภาวะที่อยู่ สิ่งที่มีอยู่ คือชาติ หรือมนุษย์สภาพความเป็นมนุษย์และเสรีภาพเป็นสิ่งที่แยกออกจากกันไม่ได้
ในทางเดียวกันมนุษย์เป็นผู้กำหนดชะตาชีวิตของตนเอง ชีวิตจะมีความหมายเช่นไร อยู่ที่การตัดสินใจหรือการตั้งกฎเกณฑ์ของมนุษย์เอง ไม่มีสิ่งใดไม่ว่าจะเป็นภายในตัวหรือนอกตัวมนุษย์ที่จะปั้นมนุษย์ได้ มนุษย์จะต้องมีความรับผิดชอบต่อตนเองและมีความรับผิดชอบต่อสังคม
จากหลักคิดนี้ ประเทศเรามี จึงมีเรา จึงอยู่ที่เรามีจิตสำนึกเพื่อประโยชน์ของประเทศชาติ ย่อมมีสาระมากกว่า มีเราอยู่ในประเทศแต่ขาดจิตสำนึกเพื่อประเทศชาติ
