คุณโผงให้คุณจำนูญเช่าที่ดินเพื่อสร้างสถานีบริการน้ำมัน กำหนด 10 ปี
สัญญาข้อหนึ่งมีใจความสำคัญว่า “ถ้าผู้เช่า ร้องขอมาหกเดือนก่อนสิ้นอายุเช่า ผู้ให้เช่าจะให้ผู้เช่าเช่าสถานที่ต่อไปอีกคราวหนึ่งมีกำหนด 10 ปี ในอัตราค่าเช่าเดิม หรือในอัตราค่าเช่าอื่นใดสุดแต่คู่สัญญาทั้งสองฝ่ายจะตกลงซึ่งกันและกัน”
ก่อนครบกำหนด คุณจำนูญแจ้งขอต่อสัญญาอีก 10 ปี ในอัตราค่าเช่าตามเดิม แต่คุณโผงไม่ยอมคุณจำนูญยืนกรานว่า ตามสัญญาที่เขียนกันไว้แต่เดิม คุณโผงต้องให้เช่าอีก 10 ปี จึงยังไม่ยอมออกจากที่ดินที่เช่า
คุณโผงว่า ถ้าไม่ยอมจ่ายค่าเช่าอัตราใหม่ก็ไม่ยอมให้เช่าเหมือนกัน จึงยื่นฟ้องขอให้ศาลพิพากษาขับไล่คุณจำนูญให้รื้อย้ายออกไป
คุณจำนูญต่อสู้ว่า ตามสัญญาไม่ได้ให้สิทธิแก่คุณโผงเปลี่ยนแปลงอัตราค่าเช่า คุณโผงจะต้องยอมให้คุณจำนูญเช่าต่อไปอีก 10 ปี ในอัตราค่าเช่าอย่างเดิม
ศาลชั้นต้นพิพากษาว่า เมื่อคุณจำนูญได้ร้องขอมาหกเดือนก่อนสัญญาสิ้นสุดคุณโผงจะต้องให้คุณจำนูญเช่าต่อไปอีก 10 ปี
พิพากษายกฟ้องคุณโผง
คุณโผงอุทธรณ์
ศาลชั้นอุทธรณ์พิพากษายืน
คุณโผงฎีกา
ศาลฎีกาเห็นว่า การเช่าทรัพย์สินนั้นผู้เช่าตกลงจะให้ค่าเช่า ย่อมเป็นสาระสำคัญ
สัญญาระบุว่า “ในอัตราค่าเช่าเดิม หรือในอัตราค่าเช่าอื่นใดสุดแต่คู่สัญญาทั้งสองฝ่ายจะตกลงซึ่งกันและกัน”
ข้อความตอนนี้ใช้คำว่า “หรือ” ฉะนั้นประโยคที่ว่า “สุดแต่คู่สัญญาทั้งสองฝ่ายแห่งสัญญาจะตกลงซึ่งกันและกัน”
จึงต้องหมายความว่า การที่คุณโผงจะยอมให้คุณจำนูญเช่าสถานที่ต่อไปอีก 10 ปีนั้น อัตราค่าเช่าจะเป็นอย่างเดิมก็ดีหรืออย่างอื่นใดก็ดี คุณโผงคุณจำนูญจะต้องตกลงซึ่งกันและกันเสียก่อน
จะแปลว่าคุณโผงจะต้องให้คุณจำนูญเช่าต่อไปอีก 10 ปี ในอัตราค่าเช่าอย่างเดิมแล้ว ผลก็จะกลายเป็นว่าข้อความในสัญญาตอนนี้ได้สิทธิแก่คุณจำนูญฝ่ายเดียว ส่วนคุณโผงนั้นไม่มีสิทธิเสนออัตราค่าเช่าเป็นอย่างอื่น ซึ่งเป็นการไร้ความหมายและไม่ถูกต้องตามเจตนารมณ์ของคู่สัญญา
พิพากษากลับ ให้คุณจำนูญและบริวารออกจากที่เช่า ให้ส่งมอบที่เช่าและสิ่งปลูกสร้างและให้ใช้ค่าเสียหายแก่คุณโผง
(เทียบคำพิพากษาศาลฎีกาที่ 729/2512)
——————————————
ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์
มาตรา 537 อันว่าเช่าทรัพย์สินนั้น คือสัญญาซึ่งบุคคลคนหนึ่งเรียกว่า ผู้ให้เช่า ตกลงให้บุคคลอีกคนหนึ่งเรียกว่า ผู้เช่า ได้ใช้หรือได้รับประโยชน์ในทรัพย์สินอย่างใดอย่างหนึ่งชั่วระยะเวลาอันมีจำกัด และผู้เช่าตกลงจะให้ค่าเช่าเพื่อการนั้น
มาตรา 538 เช่าอสังหาริมทรัพย์นั้น ถ้ามิได้มีหลักฐานเป็นหนังสืออย่างหนึ่งอย่างใดลงลายมือชื่อฝ่ายที่ต้องรับผิดเป็นสำคัญ ท่านว่าจะฟ้องร้องให้บังคับคดีหาได้ไม่ ถ้าเช่ามีกำหนดกว่าสามปีขึ้นไป หรือกำหนดตลอดอายุของผู้เช่าหรือผู้ให้เช่าไซร้ หากมิได้ทำเป็นหนังสือและจดทะเบียนต่อพนักงานเจ้าหน้าที่ ท่านว่าการเช่านั้นจะฟ้องร้องให้บังคับคดีได้แต่เพียงสามปี
โอภาส เพ็งเจริญ [email protected]
