นิทานสุภาษิตจีนที่ “เรียนไทยได้จีน” จะนำเสนอในฉบับนี้คือ两败俱伤/兩敗俱傷liǎnɡ bài jù shānɡ (เหลี่ยง ไป้ จวี้ ฌาง) คำว่า 两/兩 liǎnɡ (เหลี่ยง) แปลว่า สอง ทั้งสองฝ่าย ในที่นี้คือพูดออกมา ทำออกมา 败/败 bài (ไป้) แปลว่า แพ้ พ่ายแพ้ 俱 jù (จวี้) แปลว่า พร้อมกัน ด้วยกัน 伤/傷shānɡ (ฌาง) แปลว่าบาดเจ็บ เจ็บตัว เมื่อรวมกันแล้วหมายถึง บาดเจ็บด้วยกันทั้งคู่ เสียหายด้วยกันทั้งสองฝ่าย ใช้อธิบายถึงความขัดแย้งของทั้งสองฝ่าย ที่ไม่เป็นผลดีต่อทั้งสองฝ่ายเลย แต่กลับจะให้ผลดีต่อฝ่ายที่สามได้ มาดูนิทานเรื่องนี้กัน
จีนในยุครัฐศึก 战国 /戰國 Zhàn Guó จั้นกั๋ว อันที่มาของชื่อก็บ่งบอกให้รู้ได้ว่า มันคือยุคแห่งการสู้รบกัน ยุครัฐศึกนี้กินเวลายาวนานกว่าสองร้อยห้าสิบปี แม้จะมีชื่อว่ายุครัฐศึก แต่ก็เป็นยุคแห่งการเกิดนักคิด นักวางแผนมากมายด้วยเช่นกัน ที่รัฐฉี 齐国/齊國Qí Guó ในช่วงที่กษัตริย์ 齐宣公/齊宣公 Qí Xuān ɡōnɡ ฉีเซวียนกง ปกครองแผ่นดิน เป็นช่วงที่รัฐฉีมีความเข้มแข็ง จึงเป็นที่เกรงใจของรัฐข้างเคียงอยู่พอสมควร แต่ก็อย่างว่า คนเราเมื่อได้ดีมักลืมตัว กษัตริย์ฉีเซวียนกง ก็เช่นกัน เมื่อรัฐฉียิ่งใหญ่ขึ้นมา ก็คิดที่จะยกทัพจับศึกกับรัฐเพื่อนบ้าน เพื่อต้องการขยายดินแดนของตนออกไปให้ได้มากที่สุด เพื่อความยิ่งใหญ่ของตน ดังนั้นเขาจึงสั่งให้เตรียมกองทัพครั้งใหญ่ ประจวบพอดีกับช่วงนั้น รัฐฉีกับรัฐเว่ย์มีความขัดแย้งกันเล็กน้อย กษัตริย์ฉีเซวียนกงก็เลยถือเป็นข้ออ้างที่จะยกกองทัพออกไปตีรัฐเว่ย์ สร้างความตื่นตระหนกให้กับเหล่าข้าราชบริพารแห่งรัฐฉีเป็นอย่างยิ่ง เพราะรัฐเว่ย์ก็เป็นรัฐที่เข้มแข็งรัฐหนึ่ง หากทั้งสองรัฐสู้รบกัน ก็ไม่รู้ว่าใครจะชนะได้ หรือผู้ชนะเองก็อาจต้องแลกมาด้วยความเสียหายอันยากจะประมาณค่าได้เช่นกัน แต่ในตอนนั้นไม่มีใครที่จะห้ามปรามกษัตริย์ฉีเซวียนกงได้อีกแล้ว จึงได้แต่พากันเงียบ จนมีขุนนางหนุ่มคนหนึ่งนามว่า 淳于髡/淳於髡 Chún Yúkūn ฉุนยหวีคุน เป็นคนฉลาด มีความสามารถในการพูดจาโน้มน้าวผู้คนได้ดี จึงอาสาไปถวายความเห็นคัดค้านการทำศึกกับรัฐเว่ย์ต่อกษัตริย์ แน่นอนว่าถ้าพูดได้ดีก็เสมอตัว ถ้าพูดได้ไม่เข้าหู หัวอาจหลุดจากบ่าได้ทุกเมื่อ เมื่อฉุน ยหวีคุน ได้เข้าเฝ้าแล้ว ก็ได้เล่านิทานเรื่องเสือสองตัวให้กับกษัตริย์ฉีฟัง เรื่องมีว่า ครั้งหนึ่ง เสือหนุ่มสองตัวได้เดินไปเจอซากกวางตัวหนึ่งเข้า เสือตัวที่เห็นก่อนรีบกระโดดเข้าคร่อมเหยื่อไว้ แสดงให้เห็นว่า เหยื่อนี้เป็นของตน เสืออีกตัวไม่ยอมเลิกรา ก็กระโจนเข้าแย่งเหยื่อ เมื่อตกลงกันไม่ได้ ทั้งสองจึงต่อสู้กันอย่างเอาเป็นเอาตาย ระหว่างนั้นเอง มีนายพรานกลุ่มหนึ่งเห็นเข้า จึงมีคนเสนอว่า ให้รีบเอาธนูยิงเสือทั้งสองทันที แต่พรานผู้อาวุโสสุดห้ามปรามทุกคนไว้ แล้วบอกว่า เสือเป็นสัตว์ที่คล่องแคล่ว และแข็งแรงยิ่งนัก ลำพังพวกเราไม่กี่คนนี้ ยากจะต่อกรกับเสือสองตัวนี้ได้ ดีไม่ดีอาจต้องมีคนบาดเจ็บล้มตายได้อีก เขาจึงสั่งให้ทุกคนหมอบรอ รอจนเสือสองตัวสู้กันจนตัวที่อ่อนแอกว่าได้รับบาดเจ็บอย่างหนักจนล้มลงลุกไม่ขึ้น ส่วนตัวที่ชนะก็บาดเจ็บสาหัสเช่นกัน ในเวลานั้นเอง พรานผู้มากประสบการณ์จึงสั่งให้พรรคพวกรีบเอาตาข่ายไปล้อมจับเอาเสือทั้งสองตัวไว้ สุดท้ายเสือทั้งสองตัวเนื้อไม่ได้กิน กลับต้องตกไปอยู่ในกำมือของนายพราน ซากกวางนั้นกลับถูกพวกนายพรานเอาไปกินเสีย เมื่อเล่าจบ กษัตริย์ฉีก็ฉุกคิดได้ว่า อันรัฐฉีกับรัฐเว่ย์นั้น มีกำลังพอๆ กัน ถ้าเกิดสู้รบปรบมือกันขึ้นมา ก็ยากที่จะเอาชนะกันได้ในระยะสั้น เช่นนั้นแล้ว ทหารและประชาชนของทั้งสองฝ่ายคงต้องล้มตายและเดือดร้อนกันมากมาย เศรษฐกิจของทั้งสองรัฐก็คงล่มสลายไปด้วย เมื่อถึงเวลานั้น รัฐฉินเอย รัฐฉู่เอย ก็คงจะฉวยโอกาสยกทัพมาบุกรัฐของตนเป็นแน่แท้ ถ้าเช่นนั้นแล้ว ตนจะเอากองกำลังที่ไหนไปรับมือกับศัตรูได้อีก เมื่อคิดได้เช่นนั้น จึงสั่งระงับศึกระหว่างสองรัฐลงเสีย สร้างความปลื้มปีติไปทั่วหล้า
ข้อคิดจากประโยคสุภาษิตนี้
成语比喻：斗争双方都受到损伤，谁也没得到好处。
成語比喻：鬥爭雙方都受到損傷，誰也沒得到好處。
Chénɡyǔ bǐyù：dòuzhēnɡ shuānɡ fānɡ dōu shòudào sǔnshānɡ，shuí yě méi dédào hǎo chù.
เฉิงยหวี่ ปี่ยวี่: โต้วเจิง ฌวาง ฟาง โตว โฉ้วเต้า สุ่นฌาง, ฉุย เหย่ เหมย์ เต๋อเต้า ห่าวชู่
สุภาษิตเปรียบว่า การสู้รบของทั้งสองฝ่าย ล้วนต้องบาดเจ็บด้วยกันทั้งสองฝ่าย ไม่มีใครได้ผลดีเลย
ประโยคตัวอย่างที่ใช้สำนวนสุภาษิตนี้ เช่น
这两个兄弟为了财产，打了多年官司，打得两败俱伤，结果姐姐才是最后赢家。
這兩個兄弟為了財產，打了多年官司，打得兩敗俱傷，結果姐姐才是最後贏家。
Zhè liǎnɡ ɡè xiōnɡ dì wèile cáichǎn，dǎ le duō nián ɡuānsī，dǎ dé liǎnɡ bài jù shānɡ，jiéɡuǒ jiějie cái shì zuìhòu yínɡjiā.
เจ้อ เหลี่ยง เก้อ ซฺยงตี้ เว่ย์เลอะ ไฉฉ่าน, ต่า เลอะ ตัวเหนียน กวานซือ, ต่า เต๋อะ เหลี่ยง ไป้ จวี้ฌาง, เจี๋ยกั่ว เจี่ยเจีย ไฉ ฉื้อ จุ้ยโห้ว อิ๋งเจีย
เพื่อทรัพย์สินมรดก พี่ชายกับน้องคู่นี้ฟ้องร้องกันในชั้นศาลมาหลายปี เจ็บด้วยกันทั้งคู่ ผลสุดท้ายพี่สาวคือผู้ชนะตัวจริง
ศูนย์ภาษาและวัฒนธรรมจีนสิรินธร
มหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวง
