เรื่องการก่อการร้ายแม้จะมีมานานแล้ว แต่ดูเหมือนคนไทยจะรู้สึกว่าห่างไกลจากความสนใจ ถึงขนาดคิดกันไปเองว่าการก่อการร้ายรุนแรงไม่น่าจะมีในประเทศไทย ทั้งๆที่มีการโจมตีจากกลุ่มชีอะห์ต่อผลประโยชน์ของชาวตะวันตกและเฉพาะเจาะจงที่ชาวยิว เริ่มต้นตั้งแต่ยึดสถานทูตอิสราเอลเมื่อราวๆปี ๒๕๑๕ ไม่กี่เดือนหลังจากเกิดการโจมตีต่อนักกีฬาโอลิมปิคสังหารนักกีฬาชาวยิวไปเป็นจำนวนมาก เรื่องนี้เป็นอุทาหรณ์ได้ว่า หากต้องการจะก่อการร้าย ตรงมายังประเทศไทย ไม่ว่ายุคไหน สมัยใด เป็นสิ่งที่พึงปรารถนา
ดังนั้น เราจึงควรมาทำความรู้จักกับสถานการณ์การก่อการร้ายในที่ต่างๆทั่วโลกไว้เพื่อเป็นเครื่องเตือนใจว่าความรุนแรงนั้นอยู่ตรงไหนและใกล้กับเราชาวไทยกันมากน้อยเพียงใด ก่อนอื่นต้องทำความเข้าใจก่อนว่าการก่อการร้ายนั้นมาได้ทั้งจากมืออาชีพของต่างประเทศและคนในประเทศเองที่ถูกคัดเลือก ได้ไปทำการรบ ได้ไปทำการฝึก หรือแม้แต่แค่เรียนรู้ติดต่อไปแล้วได้รับมอบภารกิจให้ทำงานก็ได้
ว่ามาตั้งแต่ซีกโลกฝั่งตรงกันข้ามคือทวีปอเมริกา สหรัฐฯก็เคยโดนโจมตีด้วยการก่อการร้ายโดยกลุ่มไอเคดาห์หรือเรามักเรียกกันว่า อัลกอิดะห์ โดยบินลาเดนใน ค.ศ. ๒๐๐๑ มาแล้ว ด้วยคนที่มีการศึกษาดี มีการเตรียมการยาวนาน มีการฝึกเพื่อทำการบินและโจมตีต่อศูนย์กลางการเงิน การทหารและการบริหาร โชคดีที่ทำเนียบขาวรอดพ้นได้เพราะผู้เสียสละบนเครื่องบินที่ช่วยชาติไว้ได้ และจนบัดนี้ก็ยังเป็นเป้าหมายของการก่อการร้ายอยู่ต่อไป
ในด้านอเมริกาใต้ กลุ่มพ่อค้ายา กลุ่มมาเฟียทั้งหลาย มีกองกำลังของตนเอง และหลายแห่งก็มีการต่อสู้กับรัฐบาล เป็นการก่อการร้ายที่ใช้กองกำลังพิทักษ์การก่ออาชญากรรมข้ามชาติที่รุนแรง การปราบปรามใช้กองกำลังตามแบบแต่ปฏิบัติการนอกแบบ มีสหรัฐฯให้การสนับสนุนและมีความร่วมมือทางอาญากับประเทศเป้าหมาย เพื่อให้แน่ใจว่านักค้ายา จะไม่อยู่ดีๆหายตัวไปจากที่คุมขัง เครื่องมือที่ใช้กันเป็นปกติคือการส่งผู้ร้ายข้ามแดนตามหลักสากล
ในอาฟริกา ไล่มาตั้งแต่ซีเรียและลิเบีย ที่เป็นจุดศูนย์กลางความขัดแย้งทั้งหลายไปจนถึงตะวันออกกลางต่อเนื่องกัน ในด้านอาฟริกากลางและใต้การก่อการร้ายด้วยองค์กร อัลเคดาห์ในมาลี และที่อื่นๆเพื่อชิงการนำกับ IS มีมากขึ้น ในอาฟริกาเหนือ กลุ่ม IS ครองพื้นที่ส่วนหนึ่งของซีเรียและอิรัก ปัญหาของสองประเทศนี้คือ ซีเรียมีคนส่วนใหญ่เป็นซุหนี่แต่คนปกครองคืออัสซาดเป็นชิอะห์ เมื่อความคิดเรื่องศาสนารุนแรงขึ้นระหว่างอิหร่านและซาอุดิอารเบียที่ชิอะห์หนุนหลังโดยอิหร่านและซุหนี่หนุนหลังโดยซาอุดิอารเบียซึ่งเป็นศัตรูกันมาหลายศตวรรษ การอ้างกลุ่มพวกเพื่อสังหารฝ่ายตรงกันข้ามก็ง่ายขึ้น แต่รากเหง้าแท้จริงนั้นคือเรื่องอำนาจการนำในโลกมุสลิมเท่านั้น ส่วนในอิรักเดิมนั้นซัดดัม ฮุสเซน ที่ถูกปราบปรามลงไปเป็นซุหนี่ที่ปกครองคนส่วนใหญ่ที่เป็นชิอะห์ ดังนั้นพอหมดซัดดัมไป ชาวชิอะห์ในอิรักมีอำนาจมากขึ้น กองกำลังทหารซึ่งเดิมเป็นชาวซุหนี่จึงแปรพักตร์ไปเข้ากับ IS ซึ่งเป็นซุหนี่ด้วยกัน ยังไม่รวมผลประโยชน์ด้านน้ำมันที่กลุ่ม IS เอามาเป็นเครื่องมือในการขยายอิทธิพล ส่งผลให้สหรัฐฯต้องกำหนดยุทธศาสตร์เรื่องนโยบายน้ำมันใหม่มาถึงทุกวันนี้ ส่วนรัสเซียก็เข้ามาสนับสนุนอัสซาดให้คงอำนาจรอดพ้นจากการต่อต้านของกลุ่มกบฏ ฝรั่งเศสก็เข้ามาโจมตี IS ในซีเรีย ส่วนสหรัฐฯแค่ประคองสถานการณ์ในอิรักก็แทบแย่แล้ว แต่ก็ต้องให้การสนับสนุนการปราบ IS ในซีเรียไปพร้อมกันด้วย ส่วนในอียิปต์ก็มีขบวนการภราดรภาพที่ท้าทายอำนาจรัฐในปัจจุบัน ในโซมาเลีย ซูดาน ล้วนมีการก่อการร้ายและการต่อสู้ระหว่างเผ่าพันธุ์กันอย่างเข้มข้น
ในส่วนของตะวันออกกลางจริงๆ ซาอุดิอารเบียและอิหร่านมีสงครามตัวแทนในเยเมน ใช้การรบเต็มรูปแบบ ส่งผลให้ความรุนแรงกระจายตัวกันออกไป มีพันธมิตรของแต่ละฝ่ายเข้าร่วมกัน จนน่าจะเกิดสงครามขนาดใหญ่ขึ้นได้ แต่คงจะยังไม่เร็วๆนี้เพราะทุกฝ่ายต่างก็กลัวสิ้นเปลืองทรัพยากรกัน การก่อสงครามนี้จะทำให้การใช้ความรุนแรงมีต่อเนื่องไปอีกระยะหนึ่ง แต่การบ่มเพาะการใช้อาวุธและความรุนแรงต่างๆอาจส่งผลให้การก่อการร้ายในรอบต่อไปมีมากขึ้นก็ได้
ขยับมาทางตะวันออกใกล้ๆกับเอเชียใต้ อาฟกานิสถานมีกลุ่มต่างๆที่ติดอาวุธจำนวนมากเพราะระบบการบังคับใช้กฎหมายของรัฐบาลเป็นไปได้ยากจากการต่อสู้ของตาลีบันที่ยึดครองพื้นที่เขาสลับซับซ้อนเชื่อมโยงกับแหล่งสนับสนุนภายในปากีสถาน ในปากีสถานเองก็มีผู้ก่อการร้ายเคลื่อนไหวจำนวนมากในด้านตะวันตกที่เป็นเทือกเขา การใช้ความรุนแรงของรัฐบาลปากีสถานกับคู่แข่งทางการเมืองเองก็ทำให้มีผู้ไม่พอใจเป็นจำนวนมากที่อาจสนับสนุนให้เกิดการใช้ความรุนแรงได้เช่นกัน
ในเอเชียใต้ อินเดียกับปากีสถานมีความตึงเครียดบริเวณชายแดน แม้จะผ่อนคลายคงบ้างแล้วจากนโยบายของทั้งสองประเทศ แต่เหตุการณ์ก่อการร้ายในมุมไบ โดยกองกำลังที่ฝ่ายอินเดียเชื่อว่าเป็นผู้ก่อการร้ายชาวปากีสถานยังเป็นสิ่งที่ไม่พอใจ อีกทั้งผู้ก่อการร้ายที่แม้รัฐบาลปากีสถานเองอาจไม่รู้เห็นก็ยังมีเป็นจำนวนมาก ยิ่งไปกว่านั้นทั้ง อัลเคดาห์และ IS ต่างก็ตั้งใจที่จะมาใช้ภูมิภาคนี้เป็นฐานในการก่อการร้ายด้วยเพราะมีชาวมุสลิมทั้งในปากีสถาน อินเดีย บังคลาเทศไปจนถึงเมียนมาร์เป็นจำนวนมาก โดยเฉพาะชนกลุ่มน้อยอย่างโรฮินจาที่มักจะถูกคัดเลือกไปเป็นกองกำลังในที่ต่างๆได้มาก
ในเอเชียตะวันออกโดยเฉพาะอย่างยิ่งในจีน กลุ่มก่อการร้ายทวีความรุนแรงขึ้น ในมณฑลซินเกียง และอีกหลายแห่ง กลุ่มอุยกูร์บางกลุ่มเริ่มใช้อาวุธทำร้ายชาวจีนฮั่น และพบว่าชาวอุยกูร์จำนวนหนึ่งเข้าร่วมการใช้กำลังในตะวันออกกลาง เริ่มเป็นสิ่งที่ทางการจีนมีความวิตกกังวลมากขึ้น
มาถึงในอาเซียน IS ประกาศชัดเจนว่าจะเข้ามาในพื้นที่นี้ ด้วยว่ามีชาวมุสลิมนิกายซุหนี่จำนวนมากที่สุดในโลกอยู่ในอินโดนีเซีย และยังมีชาวมุสลิมในมาเลเซีย ฟิลิปปินส์ บรูไน บางส่วนในกัมพูชาและประเทศไทย นอกจากการประกาศเช่นนี้แล้ว ผู้ที่เดินทางไปร่วมรบกับ IS ทั้งที่กำลังจะไป ไปแล้ว กลับมาแล้วหรือให้การสนับสนุนในประเทศต่างๆดังกล่าวมานี้ มีเป็นจำนวนมาก รวมถึงผู้ที่ได้กลายเป็นคนหัวรุนแรงในประเทศของตนเองจากการศึกษาคำชักชวนที่น่าเชื่อถือของกลุ่ม IS ว่าจะได้มีประเทศเฉพาะของตนเอง มีการใช้ศาสนาในการปกครองด้วยกฎหมายของตนเอง ไม่รู้สึกแตกต่างอีกต่อไปซึ่งกลุ่มหัวรุนแรงนี้อาจพัฒนาไปเป็นผู้ก่อการร้ายได้ไม่ยาก ส่วนในสิงคโปร์ประเทศที่มีคนไม่มากและมีระบบเฝ้าตรวจอย่างดีก็ยังมีผู้สนับสนุนหรือมีความเป็นหัวรุนแรงจำนวนไม่น้อย ยกเว้นประเทศไทยที่ทางการยังตรวจไม่พบทั้งผู้ที่เข้าร่วมกับกลุ่ม IS และกลายเป็นคนหัวรุนแรง นอกจากนั้นยังมีขบวนการอาชญากรรมเช่นการค้ามนุษย์ ยาเสพติดที่คอยป้องกันการแฝงตัวของการก่อการร้ายอีกด้วย เหตุการณ์ก่อการร้ายและระเบิดที่จาการ์ต้า อินโดนีเซีย และการประกาศเข้าร่วมกับ IS ของกลุ่มก่อการร้ายในฟิลิปปินส์ เป็นสัญญาณอันตรายอย่างยิ่งต่อภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้
ความสำเร็จของกลุ่ม IS นั้นนักวิเคราะห์จากหลายแห่งประเมินว่าเกิดจากความประมาทหรือความไม่รู้จริงของหน่วยงานภาครัฐที่เป็นด่านหน้าในการต่อสู้กับการก่อการร้าย โดยที่ไม่รู้ทั้งว่า กลุ่ม IS มีความตั้งใจอะไร มีคำเผยแพร่อะไรบ้าง และมีขีดความสามารถเข้าถึงเป้าหมายเพื่อชักจูงคนได้อย่างไร รวมถึงความสามารถในการแนะนำไปจนถึงกระทำการก่อการร้ายด้วยตนเอง และไม่รู้ทั้งว่าโอกาสในการปฏิบัติการในประเทศของตนหรือประเทศเป้าหมายนั้นคืออะไร การก่อการร้ายจำเป็นต้องได้รับการประเมินอย่างรอบคอบ ไม่ประมาท มีเครื่องมือในการเฝ้าตรวจ และความร่วมมือกันที่มีประสิทธิภาพยิ่ง
