ความเป็นมนุษย์หรือคนในโลกนี้ ความเชื่อหนึ่งในสิ่งที่นอกเหนือธรรมชาติหรือความเป็นธรรมชาติแผ่นดินไหว ภูเขาไฟระเบิด คลื่นสึนามิ ฟ้าผ่า พายุในท้องทะเล ลัทธิผี ประเพณีวัฒนธรรม ศาสนาก็เป็นนัยยะของศรัทธาและความเชื่อของผู้คนในโลกนี้ที่ผ่านกาลเวลามาหลายพันปี ทั้งศาสนาที่นับถือพระผู้เป็นเจ้า มิได้ยอมรับนับพระผู้เป็นเจ้า รวมทั้งมีคนจำนวนมากที่มิได้นับถือศาสนาใดๆ ในชีวิต
ศาสนาพุทธได้ก่อกำเนิดในอินเดียและเนปาล เจ้าชายสิทธัตถะที่ได้มีความสมบูรณ์ของชีวิตทั้งปราสาทราชวัง ทรัพย์สินสมบัติ ลาภ ยศ สรรเสริญ สุข วันหนึ่งได้พบเห็นถึงสัจธรรมความเป็นจริงของชีวิตทั้งมนุษย์และสัตว์ทั้งหลายในโลกนี้ต่างก็วนเวียนอยู่กับการเกิด แก่ เจ็บ ตาย จึงได้แสวงหาหนทางออกจากความทุกข์ทั้งปวงที่เรียกว่าการตรัสรู้ ทั้งก่อนการตรัสรู้และหลังจากได้เป็นพระบรมศาสดาสัมมาสัมพุทธเจ้าแล้ว ความทุกข์และสภาพปัญหาต่างๆ หลายปัญหายังคงมีอยู่อย่างยืนยาวมาถึงแม้ปัจจุบันนี้
คติความเชื่อในการสร้างพระพุทธรูปครั้งแรกของโลกได้เกิดขึ้นในสมัยหลังของพระเจ้าอโศกมหาราช ในแคว้นคันธารราษฎร์ ทางทิศตะวันตกเฉียงเหนือของประเทศอินเดีย ในสมัยนั้นได้มีการสร้างสิ่งที่สามารถระลึกนึกถึงพระคุณของพระพุทธเจ้า อาทิ แท่นดอกบัวแทนการประสูติ วงล้อธรรมจักรกับกวางหมอบแทนการปฐมเทศนา พระสถูปหรือเจดีย์ขนาดใหญ่แทนการปรินิพพาน เสาจารึกของพระเจ้าอโศกมหาราช และการสร้างรอยพระพุทธบาท
ความเชื่อหนึ่งในสมัยของพระเจ้ากนิษกะแห่งราชวงศ์กุษาณะ พระองค์ได้ให้การอุปถัมภ์พุทธศาสนาและมีความเชื่อในการสร้างรูปเคารพที่ใช้ศิลปะผสมผสานระหว่างเทพเจ้าในความเชื่อของกรีกและโรมัน ข้อเท็จหนึ่งที่เราท่านได้พบเห็นพระพุทธรูปในยุคแรกๆ จะมีลักษณะคล้ายๆ เทพเจ้าโดยมีพระนาสิกโด่ง พระมัสสุดกงาน พระเกศาหยิกเป็นลอน สำหรับจีวรเป็นริ้วธรรมชาติเสมือนประติมากรรมของโรมัน ซึ่งถือว่าเป็นสัญลักษณ์แทนพระพุทธเจ้า ที่เหล่าศาสนิกได้กราบไหว้บูชาระลึกนึกถึงอยู่ในบริบทต่างๆ ตั้งแต่บัดนั้นมาถึงยุคปัจจุบัน
ศาสนาพุทธได้แพร่ขยายไปทั่วโลกรวมทั้งมาในดินแดนแคว้นสุวรรณภูมิ สยามประเทศและเมืองไทยเราก่อนสมัยสุโขทัย โยเดียหรืออยุธยา นิกายความเชื่อก็มีทั้งเถรวาท มหายาน วัชรยานและความเชื่ออื่นๆ จำนวนของตัวเลขในนักบวช พระภิกษุ ภิกษุณี สามเณร สามเณรีและพุทธศาสนิกชนรวมกันทั่วโลกมีจำนวนมากกว่าสามร้อยล้านคน อดีตกาลขององค์กรศาสนาหรือสังฆะ ได้พบทั้งปัญหาอุปสรรคทั้งผู้คนที่อยู่ในพระศาสนาและบุคคลที่มีความเชื่อในศาสนาอื่นๆ ศึกสงคราม การฆ่าล้างทำลายเผาวัด ฆ่ากวาดล้างพระสงฆ์ ทำลายตำราคำสอน แม้กระทั่งมหาวิทยาลัยนาลันทา ซึ่งถือว่ามีความยิ่งใหญ่และสำคัญยิ่งในอดีตกาลเมื่อมาถึงยุคเราท่านได้พบเห็นแต่ซากหักพัง ที่มีการบูรณะซ่อมแซมใหม่ๆ เกิดขึ้นให้เราท่านได้พบเห็น
เมืองไทยเราได้ชื่อว่าเป็นประเทศที่มีพลเมืองหรือประชาชนที่มีการเชื่อนับถือในศาสนาพุทธ ทั้งปรากฏในหลักฐานทั้งบัตรประจำตัวประชาชน และหลักฐานอื่นใดอาจจักรวมถึงวิถีชีวิตของชาวพุทธส่วนหนึ่งที่ต้องไปเกี่ยวข้องในกิจกรรม พิธีการของศาสนาต่างๆ ในรอบปี อาทิ ทำบุญตักบาตร ร่วมงานวันสำคัญของศาสนา งานแต่งงาน ขึ้นบ้านใหม่ งานศพ รวมถึงงานอื่นๆ เราท่านได้พบเห็นถึงสิ่งที่เป็นทั้งนามธรรมและรูปธรรมบ่อยครั้ง ทั้งศิลปะการก่อสร้างโบสถ์ วิหาร พระพุทธรูป ภาพวาดจิตรกรรม ประติมากรรม รวมถึงคำสอนและวัตรปฏิบัติของพระภิกษุสงฆ์บางรูปให้เราได้เข้าถึงความเป็นจริงของชีวิต
ข้อมูลหรือข่าวหนึ่งที่ได้ถูกนำเสนอในสื่อประเภทต่างๆ ของสังคมไทยเราก็คือ ได้มีนักศึกษาผู้หญิงคนหนึ่งที่ได้ศึกษาเล่าเรียนในศาสตร์สาขาด้านศิลปะ ได้มีงานวาดรูปเพื่อแสดงผลงานในห้างสรรพสินค้ามีชื่อแห่งหนึ่งในเมืองนครราชสีมา หากเขาได้สื่อถึงพระพุทธรูปที่เราท่านได้พบเห็นทั่วๆ ไปก็คงจะมิได้รับความสนใจหรือใส่ใจจากผู้คนเท่าที่ควร หากแต่ว่าภาพของเขานำเสนอในรูปแบบของ “พระพุทธรูปอุลตร้าแมน” จนกระทั่งผู้ว่าราชการจังหวัด สำนักงานพระพุทธศาสนาและเจ้าคณะจังหวัดนครราชสีมา เห็นว่าภาพดังกล่าวเป็นการแสดงออกทางศิลปะที่กระทบความรู้สึกของประชาชน…
ศิลปินแห่งชาติ นายเฉลิมชัย โฆษิตพิพัฒน์ แห่งวัดร่องขุน จ.เชียงราย ได้มีความเห็นในเรื่องดังกล่าวที่ว่า การที่เด็กมีความคิดสร้างสรรค์ มีจินตนาการรวมมีการเปลี่ยนแปลงสำหรับคนรุ่นใหม่ มีความกล้า แต่กลับถูกด่าจนเด็กกลัวแล้วไม่กล้าทำสิ่งใดอีกเลย บ้านเมืองเราแย่ลงเพราะเอาแต่ลอกเลียนแบบทุกสิ่งทุกอย่าง จึงทำให้คนของเราคิดไม่เป็น ไม่กล้าคิด เมื่อไม่แตกต่างก็ไม่เจริญทั้งๆ ที่การคิดใหม่สร้างใหม่คือสิ่งที่สุดยอด
“ผมจึงอยากจะบอกนักศึกษาที่เขียนรูปนี้ เขาเขียนตามความคิดว่าอุลตร้าแมนเป็นสิ่งที่อยู่ใกล้เขา เขาเห็นว่ามีความเป็นฮีโร่ มีความงามความดีและปกป้องรักษาโลก เด็กจึงแทนที่ใบหน้าด้วยอุลตร้าแมน แต่เศียรยังคงเป็นพระพุทธเจ้าอยู่ เพื่อบอกถึงความงามความดี แล้วสื่อไปถึงคนรุ่นใหม่เหมือนเขา โดยที่ไม่ได้เอาเศียรไปใส่กับซาตาน หรือตัวละครในหนังที่ชั่วร้าย แต่นำไปใส่กับตัวละครที่ดีที่สุด มีคุณธรรม ศีลธรรมคอยปกป้องรักษาโลก…” (khaosod.co.th)
พระมหาไพรวัล วรวัณโณ ได้โพสต์ข้อความต่อกรณีดังกล่าว “สมมุติว่าภาพนี้เป็นแค่ภาพที่อยู่ในจินตนาการ อยู่ในความคิด ความรู้สึก ซึ่งไม่ได้ถูกรังสรรค์ออกมาเป็นภาพวาดจริงๆ เด็กผู้หญิงคนหนึ่งนับถือพระพุทธเจ้า มองเห็นความเป็นฮีโร่ในตัวของพระองค์ เห็นว่าพระพุทธเจ้าทรงมีพลังพิเศษ หรือสามารถขจัดปัดเป่า หรือบำบัดทุกข์บำรุงสุขให้เกิดแก่คนหมู่มากได้ สามารถประทานพระธรรมเทศนาอันเปรียบดั่งศาสตราวุธ เพื่อต่อสู้กับเหล่าร้ายคือกิเลส ตัณหาในหัวใจของมนุษย์ให้หมดสิ้นไป…”
“อาตมาอยากถามพวกคุณว่า เด็กผู้หญิงคนหนึ่งนี้ เธอมีสิทธิที่จะมองพระพุทธเจ้าในแบบของเธอเช่นนี้ได้หรือไม่ มีสิทธิที่จะเคารพพระพุทธเจ้าของเธอในฐานะอุลตร้าแมน หรือยอดมนุษย์คนหนึ่งได้หรือเปล่า หรือเคารพได้แต่พระพุทธรูปที่ตั้งชื่อเป็นหลวงพ่อนั่น หลวงพ่อนี่ ตามที่มีอยู่ก่อนแล้วเท่านั้น…” (news.thaipbs.or.th)
ความเห็นหนึ่งของนางปารีณา ไกรคุปต์ ส.ส.ราชบุรี แห่งพรรคพลังประชารัฐ ได้มีความเห็นในมติชนการเมืองต่อกรณีดังกล่าวที่ว่า “ไม่เห็นด้วยอย่างแรง คนที่เห็นภาพนี้แล้วออกมาแสดงความคิดเห็นว่าโอเค และอ้างโน่นอ้างนี่ก็อาจะเป็นสิทธิ ของคนนั้นๆ ที่จะวิพากษ์วิจารณ์ แต่สำหรับตัวดิฉันเห็นแล้วไม่สบายใจ เพราะดิฉันนับถือศาสนาพุทธ วันนี้มีสิ่งแปลกปลอมประหลาด เข้ามาในสังคม เข้ามาในขนบธรรมเนียมประเพณี เข้ามาในสถาบันศาสนาและตอนนี้ก็เริ่มเข้ามาในพุทธศาสนา อยากขอร้องให้คณาจารย์มหาวิทยาลัยราชภัฏนครราชสีมา ที่มีส่วนเกี่ยวของในรูปดังกล่าว ช่วยตอบคำถามกับสังคมว่าอะไรเกิดขึ้นกับลูกศิษย์นักศึกษาปี 4 ของท่าน ภาพพื้นหลังลายหลุยส์วิตตอง ลาย Findi และมีเศียรพระอยู่บนร่างอุลตร้าแมน…”
ระบบความเชื่อ ความคิด ความรู้ ศรัทธาเลื่อมใสของบุคคลที่เรียกตนเองว่าชาวพุทธ หรือพุทธศาสนิกชนในสังคมไทยเรามีความหลากหลายคงจะมิแตกต่างไปจากคำสอนหนึ่งก็คือบัวสี่ประเภท บางคนบางกลุ่มก็มีความเชื่อเรื่องความศักดิ์สิทธิ์ของพระพุทธรูปที่มีพิธีพุทธาภิเษก ราคาและคุณค่าของพระพุทธรูปประเภทนั้นก็ถูกตีค่าและราคารวมถึงการเชื่อในพุทธานุภาพแห่งความขลังที่บางคนอาจจักเข้าถึงได้
มูลค่าราคาของพระสมเด็จ ที่มีมูลค่ามากกว่าบ้านหรู ทรัพย์สินเงินทอง รถหรูที่เราท่านสัมผัสได้จากการเปิดเผยถึงทรัพย์สินสมบัติของนักการเมืองต่อหน่วยงานของรัฐเมื่อเร็ววันมานี้ มิอาจจักรวมถึงพระที่ห้อยเป็นพวงอยู่ใต้คอของนักการเมืองบางคน…
ความเชื่อในเรื่องของความศักดิ์สิทธิ์ของหลวงพ่อวัดไร่ขิง หลวงพ่อโสธร พระพุทธรูปทองคำแห่งวัดไตรมิตรฯ พระพุทธรูปที่มีน้ำออกมาโดยธรรมชาติบนพระเศียรที่เชื่อว่าบำบัดรักษาโรคได้ พระพุทธรูปที่ใส่แว่นตาดำ มิอาจจักรวมถึงการก่อสร้างพระภิกษุที่เคารพศรัทธาของคนทั้งหลายหลังจากที่ท่านได้มรณภาพไปแล้วด้วยอิฐหินดินปูนทรายเหล็กขนาดใหญ่ที่มีอยู่ทั่วเมืองไทยเรา พระพุทธรูปที่ถูกช่างปั้นประจำภูมิภาคก็จะมีใบหน้าหรือพระพักตร์ที่ละม้ายคล้ายไปกับคนในท้องถิ่นหรือภาคนั้นๆ พระพุทธรูปจีน ญี่ปุ่น เกาหลี เขมร ลาว พม่าก็มีใบหน้าแตกต่างกันไป อะไรสิ่งใดของความงาม ศรัทธาและเลื่อมใสที่แท้จริงของชาวพุทธ…
หลายครั้งคราในชีวิตของผู้เขียนอาจจะรวมถึงท่านผู้อ่านด้วยที่ได้มีโอกาสไปในประเทศต่างๆ ทั่วโลก เราท่านต่างก็พบถึงสิ่งที่เรียกว่าศรัทธาเชื่อมั่นและศิลปะควบคู่กันไปด้วย อาทิ ในประเทศอินเดียหรือเนปาล เราท่านจักมิได้พบเห็นถึงพระพุทธรูป วัดวาอารามหรือพระสงฆ์ในศาสนาที่มีจำนวนมากเท่ากับสังคมไทยเรา ความเป็นศาสนาพุทธในอินเดียแม้ในปัจจุบันนี้ก็คงเหลือเฉพาะประวัติศาสตร์ศาสนาที่ยาวนาน พระพุทธรูปหรือสิ่งที่แทนการเคารพกราบไหว้ของชาวพุทธก็คงมีอยู่เฉพาะในพิพิธภัณฑ์ที่สำคัญของเมืองอินเดียเท่านั้น
ประเทศญี่ปุ่นมีความเชื่อศาสนาที่หลากหลาย ศาสนาพุทธนิกายมหายานหรือวัชรยาน พระภิกษุมีหน้าที่การงานทำคล้ายกับฆราวาสเราท่านทั้งหลาย อีกทั้งบริบทพระธรรมวินัยของศาสนาก็อนุญาตให้มีครอบครัวก็คือมีภรรยา ลูก รวมถึงสิทธิในทรัพย์สินที่เรียกว่าวัด ประเทศจีน คนจีนส่วนหนึ่งมีความเชื่อในเรื่องพระโพธิสัตว์ การกราบไหว้ขอพรหรือสิ่งศักดิ์สิทธิ์รวมทั้งเครื่องรางของขลังอื่นไว้เป็นที่พึ่งทางใจก็คงจะมิแตกต่างจากคนไทยมากนัก…
สถาบันการศึกษาทั้งในเมืองไทยเราและหลายๆ ประเทศต่างก็มีคณะศิลปกรรมศาสตร์หรือสาขาในด้านศิลปะที่หลากหลาย ศาสตร์หรือสาขาดังกล่าวเป็นหนึ่งของการศึกษาแห่งความเป็นมนุษย์ที่ต้องเข้าถึงในความดี ความจริงและความงาม โดยเฉพาะการนำภาวะดังกล่าวไปปรับใช้กับสังคม กรณีนักศึกษาหญิงคนหนึ่งของมหาวิทยาลัยราชภัฏนครราชสีมาได้จัดแสดงภาพชุดดังกล่าว ข้อเท็จจริงหนึ่งเราท่านมิได้ค่อยพบเห็นถึงเพศหญิงมากนักที่ได้แสดงถึงความเป็นศิลปะออกมาอย่างเป็นรูปธรรมที่เข้าถึงได้ หากเขาได้นำศิลปะดังกล่าวไปจัดแสดงในต่างประเทศที่ขึ้นชื่อว่าได้ให้ความสำคัญกับงานศิลปะ ท่าทีทั้งของคนไทยเราและชาวต่างชาติอะไร สิ่งใดคือความเหมาะสมและลงตัว…
มหาวิทยาลัยราชภัฏที่มีอยู่ทั่วประเทศในขณะนี้เกือบสี่สิบแห่ง มีภารกิจเพื่อให้การศึกษาแก่ท้องถิ่นชุมชน การบริการวิชาการ วิจัยและพัฒนาและต้องทำงานกับชุมชนอย่างใกล้ชิด วันเวลาที่ผ่านมาเราท่านมักจะมิได้ค่อยพบเห็นถึงศิลปินที่ก่อกำเนิดจากมหาวิทยาลัยรากหญ้าท้องถิ่น ศิลปินไทยเราหลายคนที่มีชื่อเสียงส่วนหนึ่งได้จบจากมหาวิทยาลัยของรัฐที่มีชื่อเสียงที่เป็นการเฉพาะและหลายคนก็ไปสร้างชื่อให้กับเมืองไทยเราในระดับนานาชาติ
เด็กผู้หญิงคนหนึ่งที่อาจจะได้นามว่าเป็นช้างเผือกที่ก่อเกิดในชนบทบ้านนอกเขาตั้งใจใฝ่ดีในชีวิตใช้ความรู้ความสามารถทักษะ สิ่งที่ชอบ ค้นพบในสิ่งที่เห็น คาดหวังในสิ่งที่ควรเป็น การแสดงภาพตามจินตนาการเพื่อเข้าถึงความจริง ความดี ความงาม พระเถระในคณะสงฆ์ไทยและรัฐบาลได้เข้าถึงในศาสตร์สาขาดังกล่าวหรือไม่…
